به گزارش پایگاه خبری دانا، گروه دانش و فناوری:اگر اینترنت اشیا (IoT) اتصال دستگاههای خانه و شهر هوشمند را ممکن کرد، نسل بعدی این ارتباط، درونیتر و شخصیتر خواهد بود: «اینترنت بدن» (IoB). این مفهوم به شبکهای از دستگاههای دیجیتال متصل اشاره دارد که روی، داخل یا اطراف بدن انسان قرار میگیرند تا دادههای زیستی را جمعآوری، پردازش و منتقل کنند. این دستگاهها میتوانند شامل ایمپلنتهای پیشرفته (مانند ضربانسازهای هوشمند)، حسگرهای پوشیدنی، چسبهای هوشمند دارویی و حتی «خالکوبیهای الکترونیکی» باشند. هدف IoB ایجاد یک نمای زنده و بلادرنگ از سلامت فیزیولوژیکی و رفتاری فرد است که میتواند سلامت شخصی را متحول کند، اما در عین حال، عمیقترین سوالات درباره حریم خصوصی، استقلال بدن و امنیت سایبری را به وجود میآورد.
اینترنت بدن بر سه لایه اصلی عمل میکند: **لایه حسگر** (جمعآوری داده از بدن)، **لایه ارتباطی** (انتقال دادهها، اغلب از طریق بلوتوث یا شبکههای سلولی) و **لایه ابری/پردازش** (تجزیه و تحلیل داده با هوش مصنوعی و ارائه بینش). چیزی که IoB را از یک دستگاه پوشیدنی ساده متمایز میکند، «اتصال» و «تعامل» است. برای مثال، یک سیستم IoB کامل برای بیمار دیابتی میتواند شامل این موارد باشد: یک حسگر دائمی گلوکز زیرپوستی که سطح قند خون را رصد میکند، دادهها را به یک پمپ انسولین هوشمند متصل میکند که دوز مناسب را تزریق میکند، و همزمان این اطلاعات را برای پزشک و یک اپلیکیشن روی تلفن همراه بیمار ارسال مینماید تا رژیم غذایی و فعالیتش را تنظیم کند. این یک حلقه بسته کنترل خودکار و شخصیشده ایجاد میکند.
کاربردهای IoB فراتر از مدیریت بیماری است. در حوزه **پزشکی پیشگیرانه**، شبکهای از حسگرهای غیرتهاجمی میتوانند نشانگرهای اولیه بیماریهایی مانند سرطان یا آلزایمر را سالها قبل از بروز علائم شناسایی کنند. در **توانبخشی**، لباسهای هوشمند مجهز به حسگرهای حرکت میتوانند کیفیت حرکات بیماران سکتهمغزی را در خانه تحلیل کنند و تمرینات اصلاحی را پیشنهاد دهند. در محیطهای کاری خطرناک مانند معادن یا سایتهای صنعتی، IoB میتواند علائم حیاتی کارگران را برای تشخیص زودهنگاس خستگی مفرط، استرس حرارتی یا قرارگیری در معرض مواد سمی رصد کند. حتی در زندگی روزمره، این فناوری میتواند به ما در بهینهسازی خواب، تغذیه و عملکرد ذهنی کمک کند.
با این حال، این سطح از اتصال و نفوذ به حریم خصوصی بدن، **چالشهای بیسابقهای** ایجاد میکند. بزرگترین نگرانی، **امنیت سایبری** است. اگر هکرها بتوانند به شبکه IoB یک فرد نفوذ کنند، قادر خواهند بود دادههای فوقحساس سلامتی او را بدزدند، دستگاههای پزشکی حیاتی مانند ضربانساز یا پمپ انسولین را دستکاری کنند، یا حتی با ارسال سیگنالهای اشتباه به مغز (در مورد ایمپلنتهای عصبی)، باعث آسیب فیزیکی واقعی شوند. این یک تهدید امنیت ملی شخصی است. نگرانی دوم، **حریم خصوصی و مالکیت داده** است. دادههای تولیدشده توسط بدن شما متعلق به کیست؟ شما، شرکت سازنده دستگاه، ارائهدهنده خدمات سلامت یا شرکت بیمه؟ چگونه میتوان از استفاده این دادهها برای تبعیض در محل کار، افزایش حق بیمه یا دستکاری تبلیغاتی جلوگیری کرد؟ نگرانی سوم، **اختیار و عامل انسانی** است. اگر الگوریتمها تصمیمات مربوط به سلامتی ما را بگیرند، آیا استقلال و عاملیت خود را از دست میدهیم؟ اگر سیستم پیشنهاد دهد که به دلیل سطح استرس بالا، نباید در یک جلسه مهم شرکت کنید، چه میکنید؟
مسئله **دسترسی و نابرابری** نیز مطرح است. فناوریهای پیشرفته IoB احتمالاً در ابتدا بسیار گران خواهند بود و تنها در دسترس ثروتمندان قرار میگیرند. این میتواند منجر به ایجاد یک «طبقۀ بهبودیافته» زیستفناورانه شود که از مزایای سلامتی و شناختی برخوردار است و شکاف اجتماعی را عمیقتر میکند.
برای حرکت به سوی آیندهای امن و عادلانه، به چارچوبهای نظارتی قوی و جدید نیاز داریم. استانداردهای امنیتی سایبری باید برای دستگاههای متصل به بدن بسیار سختگیرانهتر از یک گوشی هوشمند باشد. قوانین روشنی باید مالکیت و کنترل دادههای زیستی را تعریف کند، بهطوری که رضایت آگاهانه و حق حذف دادهها برای کاربر نهایی تضمین شود. همچنین، به گفتوگوی عمومی گستردهای درباره اخلاقیات این ادغام نیاز داریم: ما در چه نقطهای از تبدیل شدن به «سایبورگ» راحت هستیم؟ کدام بهبودها قابل قبول و کدام یک غیراخلاقی هستند؟
آینده IoB احتمالاً با ادغام عمیقتر با هوش مصنوعی و رابطهای مغز-رایانه (BCI) مشخص خواهد شد. شاید روزی بتوانیم افکار یا خاطرات خود را به صورت دیجیتال آپلود کنیم یا مهارتهای جدیدی را مستقیماً به مغز دانلود نماییم. اینترنت بدن در نهایت، بازتعریف مفهوم انسان بودن را به چالش میکشد. این فناوری قدرت بیحد و حصر برای بهبود شرایط انسان دارد، اما اگر بدون دقت هدایت نشود، میتواند آزادیهای اساسی ما را تهدید کند. کلید موفقیت، قرار دادن انسانمحوری، اخلاق و امنیت در قلب طراحی این فناوری است، نه به عنوان یک فکر پسازین. ما در آستانه تبدیل بدنهایمان به نهاییترین دستگاه متصل هستیم. باید مطمئن شویم که کنترل آن را در دست خود نگه میداریم.
