دکتر مهدی زارع در پاسخ به سوال خبرنگار گروه دانش خبرگزاری دانا، مبنی براینکه دلیل زلزله های پی درپی که این روزها رخ می دهد، چیست؟ گفت:این زمین لرزه ها رخداد جدیدی نیست که ما نسبت به آن حساسیت خاصی نشان بدهیم. مردم احساس می کنند در این چند روز اخیروقوع زلزله ها بیشتر شده است اما ینطور نیست، زیرا در چند سال اخیرامکانات رصد درکشور بیشتر شده و رصد خانه ها گسترش پیدا کرده است.
معاون پژوهشی پژوهشگاه زلزله و مهندسی زلزله در این خصوص افزود: پدیده زلزله مختص کشورایران نیست بلکه این یک رخدادی است که به وجود گسل های فعال بستگی دارد، در برخی کشورها گسل های موجود بیشتر و فعال ترهستند در برخی کشور ها این پدیده کمتر دیده می شود.
وی خاطرنشان کرد:طبق آمارها در ایران در هر دهه یک زلزله با بزرگی ۷ ریشتر رخ می‌دهد واز آخرین زلزله با بزرگی ۷ ریشتر در کشور ۱۴ سال و هفت ماه می‌گذرد لذا باید مراقب زلزله‌ای با بزرگی۷ ریشتر باشیم.
این استاد زلزله شناسی در خصوص وقوع زلزله در تهران و وجود گسل ها در این شهرگفت: در خصوص گسل‌ها تعداد آنها مطرح نيست، بلكه طول و درازاي گسل و ميزان فعال بودن آن مهم است. در واقع، اين دو عامل هستند كه توان لرزه‌زايي هر گسل را مشخص مي‌كنند. گسل‌هايي هستند كه بسيار بزرگند، اما فعال نبوده و دوره فعاليتشان به پايان رسيده است. بر عكس، گسل‌هاي كوچكي وجود دارند كه بسيار فعال هستند. گسل‌ها از چند ده متر تا چند صد كيلومتر طول دارند.
مهدی زارع در ادامه افزود: در تهران هر جا كه چاله‌اي کنده شود، ممكن است تعدادي گسل كوچك مشاهده بشود اما اهميتي ندارد و تهديدي براي لرزش تهران محسوب نمي‌شوند. آن دسته از گسل هایی مهم هستند كه حداقل ۱۰ كيلومتر طول داشته و جوان هم باشند. در تهران به طور كلي سرتاسر شمال شهر و درحدفاصل دشت و كوه يعني مناطقي كه كوه از دشت جدا مي‌شود، گسل وجود دارد. گسل شمال تهران، بزرگ‌ترين گسلي است كه در اين شهر وجود دارد. در جنوب تهران يعني در كهريزك و ري نيز گسل داريم. بين اينها هم گسل هایی وجود دارد، اما بزرگ‌ترين آنها در شمال تهران قرار دارد.
معاون پژوهشی پژوهشگاه زلزله و مهندسی زلزله یادآورشد: غلب گسل‌هاي بزرگ منطقه تهران فعال هستند، اما به جز بخشي از گسل شمال تهران از روند و تاريخچه فعاليت مابقي اطلاع دقيقي نداريم. براي اين كه بدانيم يك گسل چند بار فعال شده، يكسري مطالعات ديرينه لرزه‌شناسي لازم است. با مطالعه لايه‌هاي زمين مي‌توان فهميد كه آن بخش از گسل چند بار فعال شده و در چه زمان‌هايي، چه زلزله‌هايي و با چه بزرگي ايجاد شده است. با مطالعاتی که صورت گرفته است، مشخص شد كه عامل چند زلزله در تهران گسل شمال تهران بوده است.
تهران در انتظار زلزله عظیم
گسل های تهران را می توان ،گسل مشا - فشم ، گسل شمال تهران ، گسل نیاوران ، گسل تلو پایین ، گسل محمودیه ، گسل شیان و كوثر ، گسل شمال ری ، گسل جنوب ری ، گسل کهریزك ، گسل گرمسار ، گسل پیشوا ، گسل پارچین البته گسل های فرعی زیادی در سطح شهر تهران موجود است مانند گسل های نارمك ، شادآباد ، داوودیه ، عباس آباد وباغ فیض اشاره کرد.اما با توجه به تعداد بسیار زیاد گسل ها در سطح تهران و سوابق تاریخی فعالیت این گسل ها به این نكته كه روزی نه چندان دور تهران با زلزله عظیم مواجه خواهد شد پی می بریم ، در سوابق تاریخی شهر تهران زلزله های بزرگی مانند زلزله ۱/۷ دماوند در، ۲/۷ ریشتری سال در كرج ، ۷/۷ ریشتری طالقان در سال ، ۱/۷ ریشتری ری و بسیاری دیگر زلزله های بالای ۷ ریشتر در تاریخ شهر تهران ثبت شده است . دوره بازگشت زلزله های تهران در حدود ۱۵۰ الی ۲۰۰ سال می باشد ، بخاطر اینكه از آخرین زلزله نیرومند بیش از ۱۷۰ سال گذشته است خطر زلزله در تهران بسیار بالا می باشد.
زمین لرزه چیست و چگونه به وجود می آید؟
لرزش ناگهانی پوسته‌های جامد زمین ، زلزله یا زمین لرزه نامیده می‌شود. دلیل اصلی وقوع زلزله افزایش فشار بیش از حد داخل سنگ ها و طبقات درونی زمین است. این فشار به حدی است که در سنگ گسستگی بوجود می‌آید و دو قطعه سنگ در امتداد سطح شکستگی نسبت به یکدیگر حرکت می‌کنند. به سطح شکستگی که توام با جابجایی است، گسل گفته می‌شود. وقتی که سنگ شکسته می‌شود، مقدار انرژی که در زمان طولانی در برابر شکستگی حالت های مختلفی را برای آزادسازی انرژی نهفته شده بوجود می‌آورد.به طوری که در ابتدا فشار و نیروهای درونی ممکن است باعث ایجاد یکسری لرزه‌های خفیف و کوچک در سنگ ها شود که پیش لرزه نامیده می‌شود. بعد از اینکه فشار درونی بر مقاومت سنگ ها غلبه کرد انرژی نهفته آزاد می شود.توجه داشته باشیم که تمام زلزله‌ها با پیش لرزه‌ه همراه نیست و همچنین پیش لرزه را نمی‌توان مقدمه وقوع یک زلزله بزرگ دانست./پایان پیام
