به گزارش خبرگزاری دانا و به نقل از مهر حجت الاسلام دکتر سید سجاد ایزدهی در پاسخ به این سوال که چرا در حال حاضر متفکران و اندیشمندان ما نظام‌سازی مثل اندیشمندان گذشته ندارند گفت:عدم نظام‌سازی اندیشمندان امروز به صورت مطلق و قطعی درست نیست. به هر حال نظام‌سازی کار یک‌سویه نیست و از عهده یک نفر خارج است و باید به صورت جمعی و گروهی محقق شود. به این معنی که مجموعه ای از نظرات به هم پیوسته، جهت‌مند، متناسب با شرایط زمانی و مکانی در کنار یکدیگر قرار گیرند تا نظامی ارایه و اجرایی شود. نظام‌سازی تابع یک سری مقدمات است که اگر این مقدمات کنار هم قرار گیرد می توان صحبت از نظام‌سازی به میان آورد. طبیعتا ارایه یک نظام هدفمند و جهت‌دار زمانبر است.
وی درباره اینکه متفکران امروز غربی چگونه قادر به نظام سازی شده اند، گفت: موفقیت اندیشمندان غربی در گرد هم آوری و تنظیم علوم فلسفی، سیاسی، اجتماعی و... و ارایه آن به صورت منسجم و در قالب یک نظام موفق، در سایه ثروت عمومی است که برای نخبگان و فرهیختگان شان فراهم کرده و امنیت روانی و اجتماعی که برای آنها بوجود آورده اند. طبیعتا در چنین شرایطی مجموعه‌ای از دانشمندان گرد هم آمده و با هم گفت‌وگو می کنند تا اینکه صحبت هایشان جرح و تعدیل و در نهایت منجر به تولید نظام شود. این نظام به مرور مورد نقد قرار گرفته و مشکلات آن به حداقل می رسد و در نهایت عملیاتی می شود.
حجت الاسلام ایزدهی نظام سازی اندیشمندان امروز را در گرو علل و عواملی دانست و یادآور شد: اندیشمندان ما همچنان نیازمند این هستند که فرصت قابل توجهی در اختیارشان قرار گیرد، امکانات قابل قبولی به آنها داده شود، امنیت آنها از لحاظ معیشتی، فرهنگی و اجتماعی حفظ شود تا بتوانند تلاش جهت‌دار و هدفمندی داشته باشند و نظامی تعبیه کنند. جز با این فرایند به نظر می‌رسد صحبت از تدبیر یک نظام به جایی نمی رسد. در صورت تحقق این امور، اندیشمندان علوم مختلف با یکدیگر به بحث و گفتگو می پردازند، نظریه‌های شان را مورد نقد قرار می دهند، نقاط ضعف آن را از میان برداشته و قوت‌هایش را تقویت می کنند تا در نهایت یک نظام قابل قبول، همه‌جانبه، جهت‌دار و عملیاتی ارایه کنند.
وی افزود: به عنوان مثال با نگاهی کلی به موقعیت فقه شیعه از زمان‌های گذشته، متوجه حضور نظام‌های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی در آن می شویم، اما این نظام‌ها، کلان است، برای اینکه فقه شیعه در مرز و بوم مشخصی عملیاتی شود باید این نظام ها جزیی شود و به صورت یک قوانین مدون درآید تا بتوان از آن برای یک زمان مشخص، یک فرهنگ مشخص و یک تمدن مشخص استفاده کرد ضمن آنکه نسبت به نظام‌های رقیب نیز آن را متمایز کرد.
مدیر گروه سیاست پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی درباره فلسفه تحلیلی و پیگیری تخصصی‌تر موضوعات فکری و فلسفی تصریح کرد: در هر صورت وقتی جامعه رو به توسعه می‌رود و پیچیده‌تر می‌شود، سطح تحصیلات افزایش پیدا کرده و به مراتب شبهات نیز اضافه می‌شود. طبیعتا در چنین شرایطی دیگر دایره‌المعارفی فکر کردن و دایره‌المعارفی جواب دادن مفید نخواهد بود. بعضی تخصص‌ها باید جزیی شده تا نقاط نامعلوم و مبهم نظریات مشخص شود. در زمان های گذشته این امکان وجود داشت که اندیشمندی آشنا به علوم مختلف زمان خود بود اما امروزه دیگر این امکان وجود ندارد، چراکه سطح علم به مراتب توسعه پیدا کرده است. در حال حاضر صحبت از این است که، علم بشریت روز به روز گسترده می‌شود به همین دلیل نه تنها علوم مختلف باید تخصصی شود که همان علوم تخصصی باید به صورت جزئی و تحلیلی مورد بررسی قرار گیرد.
وی افزود: نکته‌ای که در بحث تخصصی‌سازی و تعمیق اندیشه ها باید مدنظر قرار گیرد، این است که اگر دانش‌ها و علوم مختلف ارتباطی با هم نداشته باشند، این سطح تخصصی و عمیق به صورت جزیره در آمده و از حالت نظام‌وارگی خارج می‌شود. از همین رو باید علاوه بر دقت نظر در مورد نظام‌وارگی علوم، به حفظ پیوستگی همه اجزا و همبستگی آنها با یکدیگر توجه داشته باشیم، این در حالی است که باید دقت داشته باشیم که این اجزای پیوسته ضمن فرایند تخصصی شدن، تعمیق پیدا کنند و جهات ابهام و نیازهای ریز و جزیی آنها نیز مورد عنایت قرار گیرد. در واقع اگر بخواهیم امروزه در مورد مسایل کلی بحث کنیم و در مورد آن مسایل کلی، نظر کلی ارایه دهیم دیگر چنین علمی قابل پذیرش نبوده و جوابگوی نیازهای امروز نیست.
