گزارش
در سالهای اخیر با افزایش تعداد «توتیای دریایی» در خلیج فارس، حیات «مرجانهای دریایی» با مخاطره جدی رو به رو شده است.
به گزارش گروه ایرانشناسی خبرگزاری دانا (داناخبر) و به نقل از جام جم، افزایش شمار «توتیای دریایی» در خلیج‌فارس موجب شده که مرجانهای دریایی بویژه در جزیره خارک، از این افزایش آسیب ببینند. توتیا یا خارپُشت دریایی یک جانور آبزی کوچک خاردار است که در همه اقیانوس‌های جهان یافت می‌شود.
این جانور آبزی بیشتر جلبک می‌خورد، ولی از بی‌مهره‌هایی مانند صدف سیاه، اسفنج دریایی و ستاره شکننده نیز تغذیه می‌کند. توتیای دریایی روی مرجانها می‌نشیند و با از بین بردن موجود تک سلولی درون مرجان، مانع انجام عملیات فتوسنتز و در نتیجه مرگ مرجان می‌شود.
علت افزایش توتیا
بر اساس گزارش ها، دلیل افزایش شمار توتیای دریایی صید بی‌رویه ماهیانی است که دشمن توتیای دریایی هستند و با خوردن توتیا اجازه افزایش به این موجودات نمی‌دهند؛ این آسیب در اطراف جزیره خارک بیشتر از سایر نقاط مشاهده می‌شود.
بی‌توجهی صیادان به قانون منع صید در برخی صیدگاه‌ها و صید ماهیانی مانند طوطی ماهیان که خوراک آنها توتیای دریایی است، باعث کاهش جمعیت این ماهیان و رشد بی‌رویه توتیای دریایی
در عین حال برخی صیادان سودجو به انداختن گرگور (قفس توری) و تور روی مرجانها اقدام می‌کنند و هنگام بیرون کشیدن این ادوات صیادی، به مرجانها نیز آسیب جدی وارد می‌شود.
اهمیت مرجانها
مرجانها باعث می‌شوند انواع آبزیان به‌صورت مجتمع دور آنها جمع شوند، طوری که بیشتر حالت نوزادگاهی برای آبزیان دارند؛ بنابراین نه تنها مرجان، بلکه هرکدام از آبزیان این مجتمع به هر دلیلی اگر آسیب ببینند، تعادل این مجموعه به هم می‌خورد.
لزوم احتیاط در برخورد با «توتیا»
اگرچه رشد بی‌رویه توتیای دریایی در سواحل جزیره خارک تهدیدی جدی برای نابودی اکوسیستم مرجانی است، اما نباید در از بین بردن این آبزی نیز واکنش سریع انجام داد؛ به همین علت، طرح‌های مطالعاتی به دانشگاه خلیج‌فارس و پژوهشکده میگوی کشور برای چگونگی حفظ مرجانها و مقابله با توتیای دریایی ارایه داده است.
صید غیرقانونی و صدمه زدن به اکوسیستم منطقه
جزیره خارک پناهگاه حیات وحش و جزیره خارگو نیز اثری طبیعی است که هرگونه صیدی داخل و اطراف جزایر یادشده ممنوع است و صیادان باید حداقل تا شعاع پنج مایلی و آب‌های با عمق کمتر از 20 متر از صید در اطراف جزایر خارک و خارگو پرهیز کنند؛ این درحالی است که برخی از صیادان بنادر گناوه، جزایر شمالی و جنوبی، ریگ و بوشهر به صید در این مناطق اقدام می‌کنند.
اگرچه بارها نسبت به جمع‌آوری ادوات صید و تشکیل پرونده برای صیادان متخلف اقدام شده، اما راه‌حل اصولی، مشارکت خود صیادان برای حفظ اکوسیستم و صیدگاه‌هاست.
آلودگی های نفتی؛ مشکل دیگر اکوسیستم منطقه
آلودگی نفتی به دلیل فرسوده بودن تاسیسات و لوله‌های انتقال نفت، وارد شدن پساب در شهرهای ساحلی و ساخت و سازهای بی‌رویه در اطراف سواحل، از دیگر چالش‌های محیط زیست خلیج‌فارس است.
توسعه یک بندر و مرگ مرجانهای چابهار
البته این اولین بار نیست که از آسیب رسیدن به مرجانهای خلیج‌فارس به دلیل دخالت مستقیم و غیرمستقیم عوامل انسانی پرده‌برداری می‌شود، زیرا طی یکی دو سال اخیر و در پی ساخت و توسعه اسکله شهید بهشتی در بندر چابهار سیستان و بلوچستان نیز آسیب زیادی به مرجانهای این منطقه وارد شد.
با آغاز عملیات اجرایی طرح توسعه این اسکله، سازمان محیط زیست متوجه شد که این طرح روی طیف وسیع مرجان های دریایی است، به همین دلیل در شهریور 89 توافقی بین سازمان حفاظت محیط زیست و بنادر و دریانوردی صورت گرفت که براساس آن قرار شد 18 هزار کلنی مرجان سالم و بزرگ به وسیله معاونت دریایی محیط زیست و با بودجه سازمان بنادر به نقطه‌ای امن در فاصله هزار تا 1500 متری منتقل شود، اما پیمانکار انتقال دهنده حتی حداقل ضوابط را هم رعایت نکرد و به مرجانها آسیب فراوانی رسید.
عملیات مذکور با حکم قضایی متوقف شد، اما در شامگاه هفتم بهمن همان سال پیمانکار طرح توسعه بندر شهید بهشتی بدون مجوز به خاکریزی در سواحل این منطقه اقدام کرد و در مدت کمتر از چند ساعت، دست کم 800مترمربع از بهترین مناطق مرجانی چابهار زیرخروارها خاک مدفون شد.
