«خانواده» نخستین اولویت مدرسه نیکان در ثبت نام دانش آموزان است

خبرگزاری علمی و آموزشی دانا، در راستای اهداف خود، به سراغ مدارس سرشناس تهران رفته است. مدارسی که گرچه نقش پررنگی در تربیت نسل های مختلف شهروندان اثر گذار کشور داشتند ولی کمتر از سوی عموم مردم شناخته شده اند. 

مدرسه نیکان، یکی از این مدارس است. با محسن کاشانی وحید مدیر این مجتمع آموزشی به گفت و گو نشسته ایم.

کار آموزشی خود را چگونه آغاز کردید؟

دوره آموزشی ام را با دستیاری مرحوم نیرزاده و در کلاس اول دبستان شروع کردم. دو سال با وی همکاری می کردم. مرحوم نیرزاده، در تدریس الفبای فارسی از روش باغچه بان استفاده می کرد. ولی آن روش را با هنرمندی ویژه خود در کلاس به اجرا در می آورد. او یک هنرمند بسیار قوی بود که خیلی زود بچه ها را مجذوب می کرد. این باعث می شد حروف الفبا با کمترین زحمت به بچه ها آموخته شود.

دو سالی که در مدرسه علوی خدمت آقای نیرزاده بودیم، وی دو روز در هفته درس می داد و باقی هفته ما با طرح درس هایی که به ما می داد، به تمرین با کودکان می پرداختیم.

مرحوم نیرزاده خیلی زود و در 53 سالگی از دنیا رفت اما در همین مدت خیلی چیزها از وی آموختم. فقط تدریس زبان فارسی و ریاضیات به دانش آموزان ابتدایی نبود بلکه شیوه ها و منش و بزرکواری یک معلم از برجسته ترین چیزهایی بود که از نیرزاده آموختم.

او استاد شناخت مخاطب بود و خودش را با حال و هوای دانش آموزان هماهنگ می کرد. مثلا وقتی می خواست در زمستان درس «ل» را بیاموزد، می رفت لباس یک لبو فروش را می پوشید و با نمایش بچه ها را وادار می کرد بنویسند لبو و از این طریق این حرف را یاد بگیرند. هر بچه گریزان از مدرسه جذب درس دادن این معلم می شد. دو ساعت از این کلاس می گذشت ولی بچه ها هیچ یک خسته نمی شدند چون گذشت زمان را حس نمی کردند.

بعد هم که همراه نیرزاده به مدرسه نیکان آمدیم و مثل او تلاش کردیم با استفاده از حداقل امکانات حداکثر یاددهی را داشته باشیم.

درباره سابقه تاسیس مدرسه نیکان بفرمایید.

این مدرسه از سال 46 تاسیس شد. علت آن هم این بود که مدرسه علوی به دلیل قرار گرفتن در وسط شهر، دور از دسترس ساکنان منطقه شمیران بود. مرحوم شالچیان، موسس مدرسه نیکان که سرمایه دار متدینی بود چندین بار نزد مدیرعامل مدرسه علوی رفت و اجازه خواست مدرسه ای زیر نظر مدرسه علوی در منطقه شمیران تاسیس کند. بنابراین مقدمات تاسیس یک مدرسه به نام نیکان در ملک شخصی شالچیان در خیابان دروس فراهم شد. ابتدا با 25 نفر از بچه های اول دبستان کار آغاز شد و خود نیرزاده کار آموزش آن ها را به عهده گرفت.

طبیعتا در سال های آینده نیز به ترتیب سال های دوم دبستان و سوم دبستان به بعد در مدرسه راه اندازی شد. بنده هم در کنار فعالیت مدرسه، کار خودم را گسترش دادم. وقتی بچه ها به دبیرستان رسیدند مدیریت دبیرستان را به عهده گرفتم. بعد از آن به دلیل کمبود فضا تغییر جا دادیم و کار دبیرستان از سال 58 یا 59 رسما آغاز شد.

خط اصلی مدرسه نیکان، خط تقدم کیفیت بر کمیت است. به همین دلیل جمعیت کم، بچه های منتخب از خانواده های منتخب انتخاب می شوند. معلمان نیز کسانی هستند که از نظر علمی و اخلاقی برجسته هستند. سرآمدی از نظر علمی و در کنار آن از نظر تقوا، از مهم ترین اهداف تربیت دانش آموزان در مدرسه نیکان است.

هنوز با مدرسه علوی ارتباط کاری دارید؟

بله ما جلسات مشترک داریم زیرا اعضای هیات امنا مشترک هستند. برنامه هایمان کاملا مرتبط با هم هستند. درصد بالایی اشتراکات در کارهای روزمره داریم.

در مورد نحوه گزینش دانش آموزان توضیح مفصل تری می فرمایید؟

خانواده برای ما در اولویت اول است. از همان اول، خانواده های مورد هدف خود را دعوت می کردیم. از میان آن ها سعی بر این بود که دانش آموزان مستعد را جذب کنیم. دانش آموز مستعد به این معنای تیزهوشی نیست بلکه همین قدر که مباحث درسی را بتواند یاد بگیرد و با کلاس همراه شود برای ما کافی است. بنابراین ما دانش آموز ضعیف، متوسط، قوی و بسیار قوی در کلاس های خود داریم. این ها با هم زندگی می کنند و ما به تفکیک کلاسی معتقد نیستیم.

در حال حاضر هم با توجه به افزایش جمعیت تهران، هنوز اول خانواده ها را گزینش می کنید؟

اول خانواده ها مورد پسند قرار می گیرند و بعد از میان این جمعیت گزینش علمی انجام می شود. در زمینه میزان استعداد زیاد سخت گیری نداریم ولی در مورد خانواده اصلا تخفیف نمی دهیم.

درباره فارغ التحصیلان هم بفرمایید. همان طور که می دانیم بسیاری از رجال سیاسی و مذهبی به صورت سنتی سابقه تحصیل در مدارس بزرگ قدیمی را در کارنامه دارند.

فارغ التحصیلان دوره نخست ما حدود 53 سال دارند. آن ها حدود سال 57 فارغ التحصیل شدند. بعد از آن دانشگاه ها بسته شد و یااین که مشغول خدمت سربازی شدند.

در میان استادان دانشگاه ها و پزشکان برجسته، کارآفریان و رجال سیاسی افراد بسیاری هستند که در مدرسه ما درس خواندند. گمان می کنم این مساله به این خاطر است که تربیت در مدرسه تنها شامل شکوفایی علمی نیست. با کارهای اجتماعی و گروهی که بچه ها در مدرسه انجام می دادند رشد شخصیت و افزایش اعتماد به نفس آن ها را شاهد بودیم. در مقاطع پایین تر بچه ها نظافتشان را خودشان انجام می دهند. از میان هیات علمی دانشگاه ها، همیشه یکی دو نفر از اعضای هیات علمی از میان دانش آموزان ما است.

در کدام رشته ها دانش آموز می پذیرید؟

در سه رشته ریاضیات، تجربی و انسانی دانش آموز می گیریم. البته رشته انسانی را هفت سال است که راه انداخته ایم و دو سال قبل هم نفر اول کنکور انسانی از مدرسه نیکان بود.

از اهداف مهم ما در مدرسه اثرگذار بودن فارغ التحصیلان است. کسانی که صرفا موقعیت علمی پیدا کنند و نسبت به جامعه خود بی توجه باشند مورد نظر ما نبودند. کسانی که قرار است در جامعه منشا خیر باشند نیاز به تربیت دارند و معتقدیم این تربیت از ابتدایی باید آغاز شود تا به نتیجه برسد. کار مداوم شبانه روزی در مدرسه و خانه جریان دارد. خانواده ها در مدرسه نیکان جدا از تربیت نیستند و از وقتی بچه های خود را ثبت نام می کنند خودشان هم می شوند جزو مربیان مدرسه.

با جلسات مداوم در طول سال، سعی بر این می شود که پدر و مادرها با مدرسه هم فاز شوند. اگر نکته ای باشد که خانواده خلاف آن را به بچه بگوید ما قطعا با خانواده برخورد می کنیم چون آموزش ما و آموزش خانواده باید در یک راستا باشد.

به طور متوسط در هر کلاس چند دانش آموز وجود دارند؟

در ابتدایی در هر پایه ای دو کلاس داریم. در هر کلاس بین 20 تا سی دانش آموز حضور دارند. وقتی در دبیرستان رشته ها از هم تفکیک شد، دیگر به تعداد کار نداریم. هر تعدادی باشند یک کلاس برای آن ها می گذاریم. تعداد زیاد مهم نیست و مهم این است که دانش آموز با کلاس همراه باشد. اجازه نمی دهیم یک نفر وقت کلاس را تلف کند.

آیا دانش آموزان دبیرستان همان هایی هستند که در ابتدایی در این مدرسه درس خوانده اند؟

عموما از بیرون دانش آموز نمی گیریم مگر در بین مقاطع. در پایان مقطع راهنمایی حدود 20 درصد دانش آموزان را از بیرون می گیریم تا دانش آموزان مدرسه با چهره های تازه هم آشنا شوند.

کل موسسه چند دانش آموز دارد؟

در دبیرستان 250 نفر دانش آموز داریم و در راهنمایی و دبستان حدود 600 نفر.

چقدر از بچه هایی که وارد مدرسه می شوند تا آخر دبیرستان در این مدرسه می مانند؟

سعی ما بر این است که همه دانش آموزان ورودی اول دبستان را نگه داریم. اما تک و توک اتفاق می افتد که منتقل شده اند و جای آن ها را دانش آموزان تازه گرفته اند. بین مقطع ابتدایی و راهنمایی پنج 6 درصد تغییر داشته ایم. این در پایه های مختلف و سال های مختلف متغیر است اما هیچ وقت بیشتر از بیست تا 25 درصد دانش آموزان از دوره خارج نشده اند.

اگر بخواهم دقیق تر جواب بدهم، حداقل 70 تا 75 درصد از بچه های ما در مدرسه باقی می مانند.

درباره تعامل خود با آموزش و پرورش بفرمایید.

ما دقیقا برنامه آموزش و پرورش را اجرا می کنیم زیرا معتقدیم آن ها گروهی از انسان های خبره و کارشناس هستند. البته گاهی تقدم و تاخرهایی در نحوه ارایه درس ها وجود دارد ولی همان مسایل مصوب را ارایه می دهیم. مطالب رسمی آموزش و پرورش را ارایه می دهیم اما سعی می کنیم آموزش ها و آزمایشگاه هایمان جدی تر باشد. کلاس ها برای بچه ها با لوازم روز و متنوع تر برگزار شود.

چیزی از آنچه در آموزش و پرورش مصوب شده کم نمی گذاریم ولی سعی می کنیم چیزهای بیشتری داشته باشیم زیرا همان طور که گفتم ما هدف دیگری را نیز در مدرسه نیکان دنبال می کنیم که آن دادن اطلاعات مذهبی و پرورش امور معنوی به دانش آموزان است. بنابراین کلاس های اخلاق داریم. صبح ها حداقل 10 دقیقه بچه ها همصدا قرآن می خوانند. کارهای مشاوره ای را با تک تک بچه ها دنبال می کنیم.

در دبیرستان برنامه ای به اسم «طرح طاها» داریم که آموزش تبلیغ است. در این طرخ بچه ها یاد می گیرند با لوازمی کار کنند که بعدها برای تبلیغ به آن ها نیاز دارند. مثل آموزش فیلمبرداری، سخنرانی و تئاتر. این فعالیت ها بچه ها را شاد تر می کند.

در دبستان هم سعی بر این است که ابعاد مختلف شخصیتی خود را شکوفا کنند. مثلا در طرح ایرانگردی از پدرها می خواهیم هریک چند تا از بچه ها را به یک شهر دیگر ببرد. البته برنامه های این سفر از پیش برای آن ها تشریح می شود. این تجربه سفر بدون حضور خانواده برای بچه ها بسیار آموزنده است.

در خصوص هزینه تحصیل هم توضیح می فرمایید؟

هزینه ها مطابق نرخ مصوب آموزش و پرورش است. ضمن این که والدین همیشه هزینه های اضافه را با جان و دل پرداخته اند. هر سال هم موسسین مدرسه یک پولی را بر شهریه ای که والدین می پردازند اضافه می کنند. موسسین ما هزینه های کلی مدرسه و نگهداری آن را می پردازند. ما این هزینه ها را به اولیا سرشکن نمی کنیم.

مثلا هزینه تحصیل یک دانش آموز اول دبیرستان چقدر است؟

حدود 5 تا 6 میلیون تومان. البته باید ببینیم تا پایان سال هزینه ها چقدر است.

این جا به معلمان حقوق مستقل می دهید یا آن ها در استخدام آموزش و پرورش هستند؟

ما معلم رسمی آموزش و پرورش نداریم. خود موسسه از معلمان دعوت به کار می کند. عرف و روالی که همه جا هست را رعایت می کنیم. با توجه به این که تعداد زیادی از معلمان هم هدف مدرسه هستند توقع زیادی از مدرسه ندارند، اگر سال هایی به مشکل بربخوریم خواسته زیادی ندارند.

معلمان را چگونه جذب می کنید؟

عده ای از آن ها از فارغ التحصیلان خودمان هستند. عده ای از آنها معلمان سرشناس تهران هستند. با تفحص از مدارس و دانشگاه ها تا بهمن ماه آنها را منتخب می کنیم. تابستان هم یک کار آزمایشی انجام می دهند و از مهر مشغول می شوند.

برنامه آموزشی مدرسه برای تابستان چیست؟

در این فصل بچه ها جدا از مدرسه نیستند. چند روز را الزاما به مدرسه می آیند و دو سه روز هم برنامه متفرقه دارند. آن روزهایی که الزاما باید مدرسه باشند تا یک و نیم در مدرسه هستند و بعد از آن به استخر می روند. بعد از ساعت سه هم به خانه می روند. دو روز دیگر در هفته هم فوق برنامه دارند. هرسال ده تا 15 ماده را مشخص می کنیم که تعدادی از آن ها مثل اسب سواری و تیراندازی بیرون از مدرسه است. تعدادی هم در مدرسه برگزار می شود.

بچه ها پنجشنبه ها به مدرسه می آیند؟

بله، قبلا تا ساعت 4 مدرسه بودند. سال گذشته تا ظهر بودند و بعد به استخر می رفتند. امسال تا 12 و نیم در مدرسه به فوق برنامه در طرح طاها مشغول هستند. ظهر بعضی از دوره ها فعالیت های ورزشی دارند.

گفت و گو: الناز اسکندری