گروه راهبرد خبرگزاری دانا (داناخبر) - دکتر بیژن صفوی *: مسیر هدفمندی یارانهها که از سال 89 آغاز شد باید طبق قانون ادامه پیدا میکرد که خوشبختانه دولت یازدهم نیز چنین رویکردی را در دستور کار خویش دارد و میخواهد مرحله دوم قانون هدفمندی یارانهها را اجرایی کند اما با این پیش شرط که اشتباههای دوره گذشته تکرار نشود.
رویکرد بهینهسازی مصرف حاملهای انرژی و هدفمند شدن یارانهها قدم مثبتی است که ایران مانند سایر کشورها باید بردارد تا اقتصاد کشورمان به اقتصاد پویا تبدیل شود. کشورهایی که وارد این عرصه شدند خیلی زود توانستند به شاخصهای توسعه یافتگی دست پیدا کنند.
به همین جهت با بهرهبرداری از تجارب موفق کشورها و بومیسازی آن در ایران، به سمت هدفمند شدن یارانهها و کاهش مصرف حاملهای انرژی حرکت کنیم.
دولت یازدهم با ساختار حرفهای خود به طور قطع میتواند خلاهای مرحله اول را پر و با اتخاذ راهکارهای مناسب، هدفمندی یارانهها را طبق قانون هدایت کند، مسالهای که در مرحله اول مورد توجه قرار نگرفت و دولت وقت نتوانست وعدههای خود بخصوص در بخش تولید را عملیاتی کند.
در قانون اعلام شده بود که بخش تولید از بسته حمایتی برخوردار شود و بر اساس آن تولیدکنندگان بتوانند در مسیر کاهش مصرف انرژی و افزایش بهرهوری، اقدامهای لازم را انجام دهند. اما این امر محقق نشد و تولیدکنندگان از تنهاترین راه یعنی افزایش قیمتها استفاده کردند تا تولید ضربه نخورد.
این رشد قیمت در نهایت باعث افت تولید و رکود تورمی در کشور شد. به همین جهت در دوره جدید باید به این امر توجه کرد تا تولیدکنندگان با بحران روبهرو نشوند، چرا که رشد قیمتها دیگر نمیتواند برای آنها راهکار مناسبی باشد.
در دوره گذشته میزان یارانه تولید که قرار بود پرداخت شود به صورت شفاف اطلاعرسانی نشد و این امر سردرگمی تولیدکنندگان را سبب شد. از اینرو دولت یازدهم با در نظر گرفتن تجربیات دوره قبل باید برای اصلاح شیوهها، کار جدی انجام دهد و یارانه تولید را پرداخت کند. در غیر این صورت واحدهای صنعتی با بحران روبهرو خواهند شد.
بنگاههای صنعتی را باید به صورت تخصصی جدا کرد و بر اساس میزان مصرف انرژی، تکنولوژی و حتی اهداف بلند مدت آنها طبقهبندی کرد. معتقدم شیوهای که دولت در مورد تولیدکنندگان پیش خواهد گرفت برخلاف مرحله اول است و بیشتر جنبه حمایتی خواهد داشت.
بر این اساس به دولت یازدهم پیشنهاد میشود در مرحله جدید برای خانوادهها بسته حمایتی در نظر گیرد. در این بسته میتوان یارانه نقدی، کالا و ارایه مجموعهای خدمات درمانی در نظر گرفت.
با شناسایی دهکهای ضعیف جامعه و ارایه بسته حمایتی، میتوان از اقشار آسیب پذیر حمایت کرد و اجازه نداد در مرحله دوم هدفمندی یارانهها، اقشار ضعیف جامعه آسیب ببینند.
پرداخت صرف یارانه نقدی تورمزا است اما اگر بسته حمایتی در نظر گرفته شود، هدفمندی یارانهها منعطف خواهد بود.
یکی از اقدامهای بسیار خوب دولت، طراحی پرسشنامه است. این طرح در تمام کشورها مدل به روزی است. اگر خوداظهاریها درست باشد، در جمعبندی اطلاعات به دولت بسیار کمک میکند.
اما نکته مهم این است که اگر اطلاعات واقعی نبود، جریمه عنوان شده لحاظ شود. لذا توصیه میکنم نظارت بر پرسشنامهها دقیق باشد تا بتوان جامعه هدف مورد حمایت را از دیگران شناسایی کرد.
*استاد دانشگاه