کرونا و اثرات فرهنگی آن بر جامعه

نازنین دادور، خبرگزاری دانا، سرویس سلامت و سبک زندگی؛ اثرگذاری کرونا و فرهنگ متقابل است که در صورت مدیریت نشدن، می‌تواند آسیب‌های بلندمدت فراوانی را به جامعه وارد سازد.

شاید پیش از این، اهمیت اقتصاد بر فرهنگ و تاثیرات عمیقی که به واسطه افت و تعطیلی بسیاری حوزه های فرهنگی متوجه بدنه فرهنگ و هنر جوامع بود تا این اندازه برجسته نبود؛ موضوعی که شیوع کووید ۱۹ به یکباره برجسته ساخت و فرهنگ را دچار مشکلاتی اساسی ساخت.

بررسی اقتصادِ فرهنگ و تلاش برای بهبود آن  از موضوعاتی است که نیاز به بررسی و توجه فوری دارد و بر این اساس توسط گروه فرهنگی خبرگزاری جمهوری اسلامی با چاره‌جویی از استادان و صاحب‌نظران این عرصه پیگیری می‌شود.

کرونا چه تغییراتی در سبک و شرایط زندگی مردم داشته است؟

نتایج یک نظرسنجی از شهروندان ایرانی نشان می دهد که همه گیری کرونا تغییرات محسوس و متفاوتی را در میان افراد و شرایط زندگی آنها ایجاد کرده است.

بر اساس نظرسنجی دفتر طرح های ملی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات که در بازه زمانی ۵ تا ۲۵ اردیبهشت امسال و در سطح کشوری(شهری و روستایی) جویای «دیدگاه مردم درخصوص کرونا» شده است، ۷۲.۶ درصد پاسخگویان اعلام کرده اند که در یک سال اخیر بیشتر با خانواده خودشان وقت گذرانده اند.

همچنین ۴۰ درصد از پاسخگویان اظهار داشته اند در دوران کرونایی وقت بیشتری صرف خود کرده و بیشتر فیلم و سریال دیده یا کتاب خوانده اند. در این میان ۵۴.۲ درصد پاسخگویان گفته اند در این دوران بیشتر احساس نزدیکی به خدا کرده و اعتقادات مذهبی شان تقویت شده است.

در زمینه میزان مشارکت مردمی برای رفع مشکلات اقتصادی اقشار ضعیف بیش از نیمی (۵۶.۳ درصد) از پاسخگویان اعلام کرده اند به اقشار ضعیف یاری رسانده اند. دیگر یافته های این نظرسنجی حاکی از آن است که ۴۸.۳ درصد پاسخگویان به میزان زیادی احساس می کنند نسبت به سال گذشته از نظر روحی و روانی ضعیف تر و عصبی تر شده اند و ۵۶ درصد از پاسخگویان در این یکسال خطر مرگ را بیشتر از قبل احساس کرده اند. این در حالی است که ۲۷ درصد پاسخگویان اظهار داشته اند به دلیل شیوع کرونا، بیشتر از قبل از آینده ناامید شده اند.

لازم به ذکر است که این نظر سنجی با جامعه آماری شهروندان  ۱۸ سال و بالاتر ساکن شهر و روستا و با حجم نمونه ۲۰۷۱ نفر و از طریق مصاحبه تلفنی انجام شده است.

پسا کرونا؛چگونه زندگی ما تغییر خواهد کرد؟

دوران پسا کرونا دورانی است که چه بخواهیم و چه نخواهیم باید طبق موج جدیدی گام برداریم، زیرا سلامت روان و جسم ما تابع شرایط جدید است.از زمانی که واژه‌ای به نام کووید – ۱۹ در ذهن‌ها جا باز کرد زندگی انسان دستخوش تغییرات بسیاری شد. ‌طوری‌که مردم برای ادامه زندگی با چالش‌هایی مواجه شدند و تمامی ابعاد زندگی‌شان تحت تأثیر قرار گرفت.

مطالعات نشان داده بیماری‌های مسری در هر دهه‌ای از زمان که شیوع پیدا کردند بعد از مدتی درزمینهٔ علوم پزشکی و زیست‌شناسی، تغییراتی رخ می‌دهد که می‌تواند ثمراتی برای ارتقاء زندگی و تمدن بشر داشته باشند.

در دوره عبور از این اپیدمی افراد می‌توانند با کنترل مشکلات فردی و وضعیت‌های اخلاقی و سبک مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی و با به‌کارگیری توانمندی‌های خویش و استفاده از زیرساخت‌های موجود با تغییر در سبک زندگی فعلی عادت‌ها و عقاید خود را تغییر دهد و با فراگیری فعالیت و آموزه‌های جدید و لذت‌بخش باعث ارتقاء و پیشرفت درزمینهٔ کاریابی شغلی، بهبود روابط خانوادگی و سلامت فردی و اجتماعی شود.

اگرچه دوران پسا کرونا باعث ایجاد آسیب‌های روانی، اجتماعی و اقتصادی از قبیل، جرم، فقر و بیکاری وآثاردیگری برجای گذاشته است، اما می‌تواند ما را دررسیدن به آگاهی و اهداف بلندمدت و رسیدن به مرز تعادل کمک کند تا  بتوانیم با عبور از این بحران‌ها و نگرانی‌ها، زندگی باثبات‌تر و مسالمت‌آمیزی در کنار اعضای خانواده و افراد جامعه داشته باشیم.

احتمالاً آسان‌ترین راه برای خوش‌آمد گویی به کسی، بدون انتقال میکروب به او نگاه کردن و لبخند زدن و سلام گفتن است. به‌منظور کاهش خطر ابتلا به ویروس کرونا شیوه احوالپرسی و ادای احترام به یکدیگر در سراسر جهان در حال تغییراست. به‌عنوان‌مثال درگذشته افراد برای ادای احترام ونشان دادن حسن نیت به یکدیگر در هنگام روبه‌رو شدن باهم دست می‌داند و همدیگر رادرآغوش می‌کشیدن و روبوسی انجام می‌شد. اما با شیوع این ویروس دست دادن به‌تدریج از سنت ادای احترام و احوالپرسی خارج شد و برای جلوگیری از ابتلا به این ویروس افراد راه‌های دیگری را انتخاب می‌کنند؛ مثلاً از راه دور برای همدیگر دست تکان می‌دهند.

در آغوش کشیدن و یا بغل کردن راه دیگری است که باعث انتقال میکروب و شیوع ویروس کرونا می‌شود درصورتی‌که تحقیقات نشان می‌دهد که در آغوش کشیدن باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شود اما به دلیل اینکه باعث انتقال میکروب و شیوع ویروس می‌شود این رسوم و آیین تغییریافته است.

استفاده ازتکنولوژی‌های ارتباطی برای پر کردن فاصله اجتماعی هم‌زمان با شیوع کرونا از شاخص‌ترین ویژگی‌های فرهنگی سبک زندگی پساکرونایی است. آنچه این روزها می‌گذرد نشان از تسلیم بشر دربرابرسبک زندگی جدیدی است که نماد آن قرنطینگی است.خو گرفتن به این نوع زندگی می‌تواند یکی از تعیین‌کننده‌ترین مشخصه فرهنگی سبک زندگی پساکرونایی باشد. توانمندسازی جامعه در راستای بهبود و افزایش کیفیت زندگی در دوران قرنطینه از بعد فرهنگی آن شامل فراهم کردن زیرساخت‌های زندگی پرسرعت آنلاین است. با توجه به آیه قرآنی الشرح آیه ۶ إِنَّ مَعَ العُسرِ یسرًا﴿۶﴾ مسلّماً با (هر) سختی آسانی است، بعد از هر سختی آسانی است. این دوران مثل بیماری‌های مسری درگذشته ثابت نمی‌ماند وزندگی مردم به روال عادی بازمی‌گردد.