به گزارش خبرگزاری دانا در سال ۲۰۱۸ زمانی که دانشمندان اولین شواهد برای وجود دریاچه‌ها در مریخ را اعلام کردند، به نظر می‌رسید که پاسخ یک بله بزرگ باشد. اما اکنون، آن نتیجه اولیه، کم‌رنگ‌تر شده است. دانشمندان در تگزاس، در اواخر ژانویه ۲۰۲۲ اظهار داشتند که دریاچه‌های قطبی مریخ احتمالاً اصلا دریاچه نیستند، بلکه سنگ‌های آتشفشانی هستند.
به گزارش earthsky، تقریباً به طور همزمان، دانشمندان در سن آنتونیو تنها حدود ۸۰ مایل (۱۲۹ کیلومتر) شواهد جدیدی ارائه کردند که از ایده دریاچه‌های مایع در زیر قطب جنوبی مریخ حمایت می‌کند و بنابراین بحث بر سر دریاچه‌های قطبی مریخ زیاد است. اگر اخبار فضایی را دنبال می‌کنید، احتمالاً دهه‌ها از بحث درباره آب در مریخ آگاه بوده‌اید. آب در مریخ موضوع جدیدی نیست. اما احتمال وجود دریاچه‌های مایع در قطب‌های مریخ موضوع نسبتاً جدید است.
دریاچه‌های قطبی در مریخ یا سنگ‌های آتشفشانی؟
به نظر می‌رسد که پس از اعلام وجود دریاچه‌های زیرسطحی احتمالی مریخ، در سال ۲۰۱۸ (که شواهد این موضوع از فضاپیمای مارس اکسپرس ESA آمده است)، برخی، اما نه همه دانشمندان شروع به ابراز تردید کردند. این تردید‌ها عمدتاً از محاسباتی نشأت می‌گیرد که نشان می‌دهد شرایط لازم برای مایع نگه داشتن آب در مریخ بعید است.
سیارل گریما، دانشمند سیاره‌شناسی در UTIG در آستین، نویسنده اصلی این مطالعه جدید است که سنگ‌های آتشفشانی را دلیل آب‌ها می‌داند، نه دریاچه‌های مایع، وی در بیانیه‌ای گفت: برای اینکه آب تا این اندازه نزدیک به سطح بماند، هم به یک محیط بسیار شور و هم به یک منبع گرمای قوی و محلی نیاز دارید. اما این با آنچه ما از این منطقه می‌دانیم مطابقت ندارد. این محققان UTIG ادعا می‌کنند که نقاط روشن یا بازتاب‌هایی که در تصاویر رادار به عنوان دریاچه تفسیر می‌شوند، احتمالاً در عوض رسوبات سنگ‌های آتشفشانی هستند.
گریما و تیمش چگونه این تصمیم را گرفتند؟
در اصل، آن‌ها نقشه راداری مریخ را برداشتند و روی آن را با یک لایه یخی خیالی به ضخامت یک مایل (۱.۶ کیلومتر) پوشاندند. محققان ویژگی‌های سطح مریخ خیالی خود را با سطوح زیر کلاهک یخی واقعی مریخ مقایسه کردند و همانطور که گمان می‌کردند، بازتاب‌هایی را در سرتاسر سیاره یافتند مشابه آن‌هایی که در قطب‌ها بودند. مکان‌های آن بازتاب‌ها با مکان‌های دشت‌های آتشفشانی شناخته شده در مریخ مطابقت داشتند.
علاوه بر این، یک مطالعه قبلی در سال ۲۰۲۱ نشان داده بود که نقاط روشن ممکن است به جای آب، یخ شور باشد. آیزاک اسمیت از دانشگاه یورک در تورنتو، که فکر می‌کند نقاط روشن ممکن است خاک رس باشد، در مورد جدیدترین نتایج نظر داد و گفت: "من فکر می‌کنم زیبایی یافته‌های گریما در این است که در حالی که ایده وجود آب مایع در زیر قطب جنوب سیاره را از بین می‌برد، اما مکان‌های واقعاً دقیقی را در اختیار ما قرار می‌دهد تا به دنبال شواهدی از دریاچه‌ها و بستر رودخانه‌های باستانی برویم و فرضیه‌های وسیع‌تری را آزمایش کنیم که آن خشک شدن آب و هوای مریخ طی میلیارد‌ها سال است. "
مانند مطالعه اصلی که دریاچه‌های آبی را در سال ۲۰۱۸ نشان می‌دهد، مطالعه جدید گریما بر اساس داده‌های رادار MARSIS در مدارگرد Mars Express ESA است. گریما سه سال از داده‌های رادار MARSIS برای مطالعه خود استفاده کرد. اما این یافته‌ها پایان بحث نیست.
دومین مطالعه در ارتباط با آب مایع در مریخ
به یاد داشته باشید مطالعه دوم، از SwRI در سن آنتونیو، که در همان ماه (ژانویه ۲۰۲۲) منتشر شد، به آب مایع به عنوان توضیحی ممکن یا حتی محتمل برای داده‌های رادار MARSIS اشاره می‌کند. در مطالعه دوم از SwRI، محققان خواص مخلوط آب نمک و یخ را اندازه‌گیری کردند. آب نمک فقط آب با محتوای نمک بالا است.
آن‌ها این کار را در دمای ۱۴۵- درجه فارنهایت (۹۸- درجه سانتیگراد) انجام دادند، زیرا، مریخ، به خصوص قطب هایش بسیار سرد است. دیوید استیلمن، ژئوفیزیکدان SwRI، اندازه گیری‌های جدید را انجام داد. او می‌خواست این فرض را بررسی کند که کلاهک قطبی جنوبی مریخ دمایی به طور قابل توجهی کمتر از نقطه ذوب آب را تجربه می‌کند. اما آیا این حقیقت دارد؟
وجود شباهت‌های زمینی در ارتباط با دریاچه‌های قطبی در مریخ
برای پرداختن به این احتمال، استیلمن و همکارانش از داده‌های منتشر شده قبلی، شبیه سازی‌ها و اندازه گیری‌های آزمایشگاهی جدید استفاده کردند.
استیلمن بر اساس مطالعه جدید خود توضیح داد: "دریاچه‌های آب مایع در واقع در زیر یخچال‌های طبیعی در مناطق قطب شمال و قطب جنوب وجود دارند، بنابراین ما مشابه زمینی برای یافتن آب مایع زیر یخ [مریخ]داریم. نمک‌های عجیب و غریبی که می‌دانیم در مریخ وجود دارند، دارای خواص شگفت انگیز ضد یخ هستند که به آب نمک اجازه می‌دهد تا ۱۰۳- درجه فارنهایت مایع باقی بماند. ما این نمک‌ها را در آزمایشگاه خود مورد مطالعه قرار دادیم تا بفهمیم چگونه به رادار پاسخ می‌دهند."
استیلمن در تشخیص آب به هر شکلی بر روی اجرام سیاره‌ای متخصص است؛ بنابراین تجربه او بیش از یک دهه برای این کار مناسب است. اگر واقعاً امروزه آب در مریخ وجود داشته باشد، آیا می‌تواند از حیات میکروبی پشتیبانی کند؟ همانطور که استیلمن اشاره کرد: "در این مورد، آب ما را به مکانی به قدری سرد سوق داده است که زندگی آنطور که می‌دانیم نمی‌تواند شکوفا شود. اما هنوز هم جالب است و چه کسی می‌داند که حیات فرازمینی چه مسیر‌های تکاملی را طی کرده است؟ "
