دکتر نیکوسخن، مدیرعامل انجمن دیابت ایران، گفت: شعار سازمان ملی دیابت از سال ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۳، دسترسی افراد دیابتی به درمانهایشان بوده و یکی از این موارد، کنترل روزانه است. افراد دیابتی باید این توانایی را داشته باشند که خودشان در داخل خانه، قند خون خود را کنترل کنند.
به گزارش پایگاه خبری دانا دکتر امیر کامران نیکوسخن، مدیرعامل انجمن دیابت ایران و رئیس هیئت‌مدیره شبکه بیماران غیر واگیر، در حاشیه مراسم یک روز با دیابت که به همت شرکت نوو نوردیسک پارس برگزار شد با اشاره به اهمیت دستگاه تست قند خون برای افراد دیابتی، توضیح داد: یک بیمار دیابتی از ۲ بار در هفته تا ۶ بار در روز نیاز دارد که قند خون خود را کنترل کند؛ به‌خصوص دیابتی‌های نوع یک و افرادی که دیابت بارداری دارند. اما مشکل عمده این بیماران درکشور ما این است که نوار‌های تست قند خون در کشور ما بیمه نیستند. فقط بیمه ارتش، این مورد را برعهده گرفته و بیمه سلامت قول داده که آن را در برنامه کار قرار بدهد. اما بیمه تامین اجتماعی هنوز اقدامی در این خصوص انجام نداده و برنامه‌ای اعلام نکرده است.
نیکوسخن با اشاره به اینکه بیشترین بیماران دیابتی بیمه تامین اجتماعی دارند، تشریح کرد: متاسفانه تهیه نوار تست قند خون گاهی دشوار می‌شود. نمونه خارجی آن اگر پیدا بشود، هزینه بالایی به بیمار تحمیل میکند و متاسفانه نوار‌های داخلی وجود ندارند. خرید باید از طریق آنلاین صورت گیرد و مشکل اینجاست که بسیاری از افراد دیابتی سالمند هستند و امکان خرید ندارند.
او ادامه داد: مشکل دیگر اینکه برخی از شرکت‌های بیمه ادعا می‌کنند باید برنامه‌ای مشخص برای میزان تست خون افراد وجود داشته باشد و وزارت بهداشت در این بخش کاری نکرده بود. سال ۱۳۹۸ دو انجمن حمایت از بیماران دیابتی، نقشه‌راهی را تهیه کردند که همان سال به وزارتخانه ارائه شد. ما در بهار امسال، برنامه آن را مشخص کردیم و توسط وزارت بهداشت به همه شرکت‌های بیمه و به دانشگاه‌ها ابلاغ شد. در بهمن‌ماه ۱۴۰۰ شورای عالی بیمه را مجاب کردیم که بسته خدمات درمانی دیابتی‌ها و نیز نوار‌های تست قند خون را در پوشش بیمه قرار دهند، اما متاسفانه هنوز بیماران دیابتی نوار‌های تست قند خون را به‌صورت آزاد تهیه می‌کنند.
او در ادامه سخنانش گفت: استفاده از سنسور‌های تست قند خون برای یک کودک که بین ۶ تا ۱۰ بار باید قند خون را چک کند، بسیار حیاتی است. سنسور‌های قند خونی راهی بازار شده‌اند که ۲۴ ساعته و مستمر، به‌صورت ساعتی، قند خون را کنترل کرده و نتیجه تست را از طریق گوشی به افراد اعلام میکند. این برای کودک دیابتی که به مدرسه می‌رود و خانواده او احساس امنیت ایجاد کرده و به بهبود کنترل قند خون منجر می‌شود. در اکثر کشور‌های دنیا استفاده از این سنسور‌ها رایج است و تحت پوشش بیمه قرار دارد. اما این ابزار و امکانات مفید، چون با واسطه به کشور ما می‌آیند، هزینه‌های بسیار بالایی دارند و بسیار گران تمام می‌شوند. در کشور ما هزینه استفاده از این سنسور‌ها برای یک کودک دیابتی ماهیانه بالای ده‌میلیون تومان است و همین مشکلات زیادی ایجاد میکند، زیرا بیشتر خانواده‌ها توان خرید ندارند. با همه این اوصاف، وقتی متوجه می‌شوند که چنین تکنولوژی وجود دارد و با کمک آن دیگر نیاز نیست نوک انگشتان کودک‌شان سوراخ شود متقاضی این سنسور‌ها می‌شوند. چرا که شاید نیاز باشد هر کودک دیابتی در سال بیش از ۴ هزار بار از این سوزن‌ها استفاده کند.
این پزشک تشریح کرد: دیابت نوع یک، اکثرا در کودک و نوجوانان ایجاد می‌شود و دیابت نوع دو از ۳۵ سال به بالا شایع است. اما امروزه سن ابتلا به دیابت نوع دو به دلیل سبک زندگی اشتباه، مصرف دخانیات، غذای نامناسب و هوای آلوده پایین آمده است. امروزه بسیاری از کودکان و نوجوانان گرفتار اضافه وزن شدند و این موضوع در کنار کم‌تحرکی آنها، می‌تواند حتی خطرابتلا به دیابت نوع دو را بیشتر کند. دیابتی که در قدیم به عنوان دیابت بزرگسالی دیده می‌شد حالا به سنین کودکی رسیده است.
او توصیه کرد: بهتر است افراد بالای ۳۵ سال، غربالگری دیابت را انجام دهند؛ خصوصا افرادی که BMI بدن‌شان بالای ۲۰۲۵ است و در کنار آن یکی از ریسک‌فاکتور‌ها مانند بی‌تحرکی، سابقه خانوادگی دیابت، فشار خون و چربی بالا و یا مشکل قلبی و عروقی دارند.
صد سال است که برای تغییر دیابت تلاش می‌کنیم
دکتر آکین آکسکیلی، مدیرعامل شرکت نوو نوردیسک پارس گفت: امسال صدمین سال تاسیس شرکت نوو نوردیسک است. این شرکت در سال ۱۹۲۳ مدت کوتاهی پس از کشف انسولین تاسیس شد و از آن زمان تاکنون برای تغییر دیابت در تلاش بوده است. وی ادامه داد: ما تنها رویکرد تجاری نداریم، بلکه مسئولیت اجتماعی را بسیار جدی می‌گیریم.. پروژه هایی، چون "شکست دیابت" و "شکست دیابت در کودکان" از جمله برنامه‌هایی هستند که بر پیشگیری از دیابت تمرکز دارند. مدیرعامل نوو نوردیسک پارس ضمن اشاره به وجود کارخانه این شرکت در استان البرز گفت: مفتخریم که انسولین‌های قلمی را با کیفیت جهانی به دست بیماران ایرانی می‌رسانیم. وی در ادامه از همکاری بنیاد امور بیماری‌های خاص و پژوهشگاه غدد دانشگاه تهران تشکر کرد.
۱۱۰۰ پزشک در خدمت دیابتی‌ها
دکتر عبدالرضا معادی، مدیر پروژه ۱۱۰۰ مطب دیابتی بنیاد امور بیماری‌های خاص، در این مراسم طی سخنانی بیان کرد: این پروژه با همکاری شرکت نوو نوردیسک پارس از سال ۱۳۹۴ به صورت آزمایشی در راستای افزایش تعداد پزشکان ارائه‌کننده خدمت در حوزه دیابت به علت کمبودی که در این حوزه وجود داشت، کلید خورد. ما طی دو سال یکصد پزشک عمومی را تحت آموزش قرار دادیم تا در مطب‌های خودشان به بیماران دیابتی رسیدگی کنند بعد از آن، ارزیابی‌ها نشان داد که آموزش پزشکان و بیماران دیابتی توانست به کاهش عوارض بیماری دیابت کمک کند. به همین دلیل از سال ۱۳۹۶ پروژه ۱۱۰۰ مطب تعریف شد و نزدیک ۵۰۰ پزشک، که بیشتر آنها دارای مطب هستند، آموزش داده شدند. کاری که آنها انجام می‌دهند در راستای درمان بیماران دیابتی، پیشگیری از عوارض بیماری و اقتصاد سلامت آنها است.
این پزشک در تعریف اقتصاد سلامت توضیح داد: اقتصاد سلامت، یعنی مدیریت هزینه‌های درمان بیماری دیابت و استفاده از دارو‌هایی که هزینه کمتر و اثربخشی بیشتری دارد. در حال حاضر بعضی از شرکت‌های بیمه، دیابت را تحت پوشش خود دارند، اما باید تلاش شود که سهم سایر بیمه‌ها نیز افزایش پیدا کند.
او تشریح کرد: اکنون به دلیل تکمیل تعداد پزشکان هدف در تهران، نگاه ما بیشتر در شهرستان‌هاست و می‌خواهیم این پروژه را در استان‌های مختلف گسترش دهیم. در حال حاضر ظرفیت در تهران تکمیل است و هدف‌مان این است که کیفیت خدمات را بالا ببریم.
معادی خاطرنشان کرد: طی سال‌های گذشته از هر ۱۶ بیمار دیابتی یک بیمار موفق می‌شد که دیابت خودش را به‌طور دقیق کنترل کند و یکی از علت‌های این ماجرا، نبود مراکز ارائه خدمات یا آموزش نادرست بود. اما امیدواریم که با کمک این روش، تعداد بیماران موفق افزایش پیدا کند.
او درباره برنامه یک روز با دیابت توضیح داد: این برنامه یک یک الگوسازی است و در این برنامه برای اولین‌بار، فرد دیابتی در کنار پزشک آموزش‌دیده در زمینه دیابت و انجمن‌های دیابتی قرارگرفته‌اند که در مورد مسائل و مشکلات و موفقیت‌هایشان تبادل‌نظر کنند و خانواده‌ها هم طی یک برنامه آموزشی با رویکرد خود مراقبتی در جریان مشکلات باشند.
او در خصوص اهداف این نوع برنامه‌ها اضافه کرد: هدف اول، افزایش دانش پزشکان است و هدف دوم، یادگیری خودمراقبتی توسط بیمار و ایجاد الگوی برنامه برای کل کشور است.
یک بیماری وراثتی
رقیه راه‌چمنی ۲۵ سال است دیابت دارد. او تنها نیست و خواهر و برادرهایش هم گرفتار دیابت هستند؛ یعنی این بیماری به‌طور ژنتیکی به آنها منتقل شده است. میزان قند خون برادرش آن‌قدر بالاست که متأسفانه بینایی‌اش را از دست داده است. این ارث از پدر به آنها رسیده است و خودش تعریف میکند که پدر را بر اثر بیماری دیابت از دست داده‌اند. او بیشتر از خودش، نگران برادرش است که دیابت او را با مشکلات زیادی مواجه کرده‌است. این بیماری آن‌قدر او را ضعیف کرده که گاهی بار‌ها و بار‌ها در خیابان روی زمین می‌افتد. او یک خواهر کوچکش را هم بر اثر این بیماری از دست داده است. دیابت، خواهرش را در ۵۲ سالگی برای همیشه از خانواده گرفت.
رقیه در روز بیش از هفت قرص می‌خورد تا بتواند قند خونش را کنترل کند و گاهی برای پیدا کردن دارو با مشکل روبرو می‌شود. بار‌ها شده که وقتی برای گرفتن دارو مراجعه میکند به او دارو نمی‌دهند و گاهی مجبور است چندبار به داروخانه سر بزند.
یک برنامه منظم
حسن دهقانی ۲۷ سال است که با دیابت زندگی میکند و ۲۰ سال آن را بازرس انجمن دیابت هم بوده است. او از دو منظر بحث دیابت را تشریح میکند هم از نگاه یک بیمار و هم از نگاه یک مسئول.
او عدم دسترسی به‌موقع و به‌جا به نیاز‌های درمانی را مهم‌ترین معضل بیماران دیابتی می‌داند و در مورد مسئولیت، بر این باور است که در مسیر کارش با وجود تلاش‌های زیاد با موانع اداری و بخشنامه‌های زیادی روبرو می‌شود که شرایط را برای افرادی که قصد کمک به جامعه دیابتی دارند ناهموار میکند.
او توضیح می‌دهد: در ۳۶ سالگی به دیابت نوع دو مبتلا شدم و هشت سال، آن را با دارو کنترل کردم. بعد از هشت سال مجبور شدم روزی سه بار انسولین مصرف کنم. صبح‌ها مقداری انسولین طولانی اثر می‌زنم و ظهر و شب، قبل از غذا انسولین سریع الاثر تزریق می‌کنم.
دهقانی که سال‌ها از نزدیک با مشکلات افراد دیابتی آشنا است، توضیح می‌دهد: اساتید تغذیه روی سه «ت» تاکید دارند که برای تغذیه یک دیابتی بسیار اهمیت دارد. تناسب، تعادل و تنوع. شاید این‌ها واژگان معمولی باشند، اما در بحث تغذیه باید کاملاً رعایت شوند. شاید از دید افراد عادی یک فرددیابتی نباید سراغ بستنی و شیرینی‌جات برود، اما اگر این سه اصل را رعایت کند در یک بازه زمانی طولانی می‌تواند مواد شیرین هم بخورد. تغذیه برگرفته از هرم غذایی است که در نوک هرم، گلوکز و قند قرار دارد و در کف آن، سبزیجات آمده‌اند. هر چقدر به سمت پایین می‌رویم کمیت و کیفیت غذا افزایش پیدا میکند. در واقع باید نصف بشقاب غذای فرد دیابتی سبزیجات باشد، یک‌سوم آن حاوی پروتئین و یک‌سوم دیگرش کربوهیدرات تا بتواند قند خون را کنترل کند.
تاثیر مستقیم اضطراب و استرس بر بیماری دیابت
فرهاد اسدی، دیابتولوژیست در ادامه برنامه، گفت: در کشور ما اولین فاکتور ابتلا به دیابت، اضطراب و استرس است و نداشتن تحرک کافی و تغدیه نامناسب فاکتور‌های بعدی هستند. کم‌خوابی یا بد‌خوابی از عوامل مهم در ابتلا به این بیماری است. تغییر زمان خواب می‌تواند باعث ترشح نامنظم هورمون‌های بدن شود.
اسدی به نقش ژنتیک در دیابت نیز اشاره کرد و افزود: به نظر می‌رسد که ژنتیک فقط ۱۰ تا ۲۰ درصد در دیابت موثر است، اما اصل بر خودمراقبتی است؛ ورزش اعم از پیاده‌روی روزانه یا ورزش‌های هوازی می‌تواند کمک کند.
