کوچ نشینان وامدار فرهنگ نامرئی ملی

به گزارش گروه ایرانشناسی و گردشگری خبرگزاری دانا، عشایر به شیوه ای جذاب و باورنكردنی طی قرن ها و سال های طولانی اقدام به حفظ سنن و آداب و رسوم گذشته خود نموده اند و این اصالت به جاذبه‌ای برای صنعت گردشگری تبدیل شده است.
مسكن عشایر و سبک زندگی آن ها، زبان، موسیقی، غذاهای محلی، صنایع دستی، رقص و لباس‌های محلی به همراه آیین‌های به جای آوردن جشن‌های عروسی و محلی از مهم‌ترین جاذبه‌های ایلات و عشایر است.
بارزترین مشخصه ایلات و عشایر شیوه زیست آنان است كه بر خلاف یک جانشینان روستایی و شهری، در كوچ و نقل و انتقال دایمی سیاه چادرها و رمه‌های خود هستند.
عشایر كوچ رو ایرانی كه یكی از جاذبه‌های مهم گردشگری فرهنگی به شمار می‌آیند در همه نقاط ایران، در حوزه‌های غرب و جنوب غرب، شرق و جنوب شرق، شمال غرب، شمال شرق و مركزی ایران ایلات و عشایر پراكنده شده‌اند.
همزمان با جشنواره ملی صدای عشایر نشست علمی باستان شناسی و مردم شناسی اقوام کوچگر در محل موزه ملی ایران 16 بهمن برگزار شد.
در این نشست که در دوبخش  با نگاه باستانشناسی و مردم شناسی و همچنین نگاه عکس و فیلم مستند به زندگی اقوام کوچرو پرداخت.
فریدون بیگلری رییس بخش پارینه سنگی موزه ملی در گفتگو با خبرنگار دانا از کوچ نشینی می‌گوید:
بخش مهمی از جمعیت ایران را اقوام کوچگر و عشایر تشکیل داده‌اند و فرهنگ ایرانی قسم مهمی از فرهنگ خود را وامدار ایلات و عشایر است، اما متاسفانه تا به حال آنچنان که شایسته است به این فرهنگ پرداخته نشده است. این نشست و برنامه‌هایی که درآینده خواهیم داشت برای آشنایی و ثبت این فرهنگ و سبک زندگی منحصر به فرد خواهد بود.
وی از ضرورت حفظ فرهنگ و شیوه زندگی کوچ نشینی می گوید: ایران تنوع اقلیمی بسیار زیادی دارد و گروههای انسانی در نقاط مختلف سعی کرده‌اند با زیست محیط‌های مختلف خود را وفق دهند، برای مثال فصل سرد در مناطق مرتفع که نه امکان دامپروری هست و نه علوفه‌ای وجود دارد گروههای انسانی کم کم به سمت و سویی رفتند که بین مناطق مرتفع و مناطق کم ارتفاع کوچ کنند و گله‌ها را جا‌بجا کنند.
فریدون بیگلری با اشاره به اینکه در بیش از 20 کشور جهان اقوام دامدار و کوچرو وجود دارند می‌گوید: حفظ روش کوچ نشینی با گسترش شرایط شهر نشینی و شیوه‌های نوین شهر نشینی هر روز سخت‌تر می‌شود و ما معتقدیم در این شرایط باستانشناسان، مردم شناسان، هنرمندان و قوم شناسان باید نوع خاص زندگی کوچ نشینی را ثبت و ضبط کنند.
حمیدرضا ولی پور کارشناس باستانشناسی  که به مطالعه جوامع کوچ نشین و رویکرد باستان شناسی به موضوع کوچ از جنبه‌های مختلف مطالعاتی انجام داده است می‌گوید: کوچ و کوچ نشینی برای باستانشناسان به عنوان یک فرهنگ نامرئی محسوب می‌شود و بیش از 99 درصد از تاریخ زندگی بشر در دورانی می گذرد که انسان در حال حرکت بوده است.
او می افزاید: بیش از دو نیم میلیون سال پیش انسان اولیه به استراتژی اهلی کردن حیوانات و نباتات دست می‌زند و شواهد از پژوهش‌های باستان شناسی اهلی کردن اولیه چهارپایان در محدوده فراپارینه سنگی تا اوایل نوسنگی در حدود 9 تا 11 هزار سال پیش بازمی‌گردد
چطور شد که کوچ نشینان گله دار شکل گرفتند؟
این کارشناس باستان شناس معتقد است: نظریات مختلفی در زمینه نحوه کوچ نشنینی و گسترش آن وجود دارد، عده‌ای معتقدند کوچ‌نشینی مبتنی بر گله داری است و الگوی مستقل و جداگانه‌ای از شیوه کشاورزی است.
نظریه دیگر معتقد است تغییرات زیست محیطی‌روی آوری ب جوامع یک جانشین‌به کوچ نشینی و گله داری شده است.
سومین نظریه این است که افزایش جمعیت و کمبود منابع زیستی موجب ایجاد شرایط زندگی کوچ نشنی شده است و برخی معتقدند؛ کوچ نشینی بر گله داری و کشاورزی دو شیوه‌ای بودند که در کنار هم شکل گرفتند.
كوچ نشینی كهن ترین شیوه زیست بشر است كه پا برجا بودن آن تا عصر حاضر از بزرگ ترین جاذبه های این شیوه معیشت محسوب می شود و همین شیوه خاص زندگی سبب شده ایلات و عشایر به دیدنی ترین جاذبه عصر تكنولوژی لقب بگیرند./پایان پیام