قیمت دارو؛ دغدغه بسیاری در این روزهای اقتصاد ایران. هر کسی که بیماری دارد قیمت دارویش را با قبل از التهابات بازار ارز مقایسه می‌کند و نتیجه‌ای سرسام‌آور می‌گیرد. در این میان برخی هم با مقایسه قیمت دارو نسبت به سایر کشورها، مثل آسیای میانه می‌گویند که قیمت دارو در ایران ارزان‌تر است. برای بررسی این موضوع تلاش شد تا قیمت دارو در ایران با برخی از کشورهای همسایه مورد مقایسه قرار گیرد و نیز با بررسی عمقی‌تر، مساله سهم مردم از سبد هزینه‌های سلامت نیز بررسی شود.
آمارهای داخلی نشان می‌دهد که ارزش ریالی بازار دارویی کشور (بدون یارانه، مکمل و داروهای گیاهی) در سال 1390 حدود سه هزار و سیصد میلیارد تومان بوده که با تخمین ارزش مکمل‌ها و حدود چهارصد میلیارد تومان یارانه‌های دارویی وزارت بهداشت، ارزش کل بازار دارویی کشور به بیش از 4هزار میلیارد تومان می‌رسد. با احتساب 76 میلیون نفر جمعیت کشور، سرانه مصرف دارو در کشور برای هر فرد حدود 52 هزار تومان است.
آمار مرکز آمار هم که تا سال 1387 را پوشش داده نشانگر این است که ایرانی‌ها در هر سال حدود 453 دارو مصرف می‌کنند. در آن سال قیمت هر دارو 80 تومان بوده است.
مقایسه این آمار با آسیای میانه نشان می‌دهد که قیمت دارو در کشور به نسبه کمتر است. مثلا سرانه مصرف دارو در روسیه 109 دلار، در بلاروس، 66 دلار و در ازبکستان 12 دلار است.
این در حالی است که هزینه سرانه 52 هزار تومانی در ایران، با احتساب دلار 3700 تومانی 14 دلار و با احتساب دلار 1226 تومانی 42 دلار است.
قیمت فروش تکی هر دارو هم که در ایران با احتساب دلار 3700 تومانی، 2 سنت و با احتساب دلار 1226 تومانی، 6 سنت است؛ در آذربایجان، 4 دلار، در ارمنستان 3 دلار و هفتاد سنت و در اکراین، یک دلار و هشتاد و چهار سنت است. با این حال، پس از موضوع قیمت موضوع دیگری هم مطرح می‌شود. سهم مردم از سبد هزینه‌های سلامت چقدر است؟
سهم مردم از هزینه‌های درمانی در شش کشور
برای این کار به دیتابیس هزینه‌های بهداشتی و درمانی سازمان بهداشت جهانی مراجعه شد و آمار ایران با شش کشور امریکا، بلاروس، روسیه، ازبکستان، ترکیه و امارات متحده عربی مقایسه شد. نتیجه این است که طبق آمار این سازمان، ایرانیان بیش از همه ساکنان این کشورها، در سبد سلامت خود نقش داشتند. میزان سهم مردم از سبد سلامت 60 درصد است و طبق برخی گفته‌ها، اخیرا به رقم 70 درصد هم رسیده است. این در حالی است که در سایر کشورها، حتی تا 75 درصد هزینه سلامت مردم توسط دولت تامین شده است. در عین حال میزان استفاده مردم از بیمه خصوصی یا تامین اجتماعی هم اندک است و مجموعا 49 درصد هزینه‌ها از تامین اجتماعی و 3 درصد از بیمه خصوصی تامین می‌شود. در عین حال برخی می‌گویند که در همین وضعیت هم شرکت‌های بیمه به دلیل گران شدن تجهیزات و مواد مورد استفاده در آزمایشگاه‌ها و بیمارستان‌ها فرانشیز (سهم بیمار برای هزینه‌های درمانی) را افزایش داده‌اند، تا حدی که برای تست پوکی استخوان در بیمارستان‌ها که ۲۰۰ هزار تومان است، سهم بیمار و بیمه‌گر به یک حد رسیده و بیمار باید نیمی از هزینه را پرداخت کند.
در صورتی که علاقه دارید بیشتر از این‌ها در مورد اقتصاد دارو در ایران مطالعه کنید؛ می‌توانید این گزارش خبرگزاری دانا در مورد تحلیل اقتصاد دارو در ایران را مطالعه کنید.
نویسنده گزارش: مصطفی مسجدی آرانی
