به گزارش گروه ایرانشناسی خبرگزاری دانا، شیراز یکی از شهرهای بزرگ ایران و تاریخی ترین شهر حال حاضرایران است. ماه اردیبهشت هم زمانی است که زیبایی های بهارشیراز در اوج خود قرار می گیرد ومشام نسیم از بوی عطر بهارنارنج معروف درختان شیراز سرمست می شود. تمام این زیبایی ها سبب شد روز 15 اردیبهشت با تصویب شورای شهر شیراز و تایید مجلس شورای اسلامی به نام روز شیراز نامگذاری شود.
نامگذاری این روز بهانه‌ای شد تا کمی با جاذبه های گردشگری این شهر بیشتر آشنا شویم.
تاریخچه شهر شیراز
شهر شیراز در بخش مرکز استان فارس و در ارتفاع 1486 متر از سطح در ا و در منظقه کوهستان زاگرس واقع شده و آب و هوای معتدلی دارد. این شهر از سمت غرب به کوه دراک، از سمت شمال به کوه‌های بمو، سبزپوشان، چهل‌مقام و باباکوه (از رشته کوه‌های زاگرس) محدود شده‌است و در منظقه‌ای به‌وسعت 1268 کیلومتر مربع گسترده و به 9 منظقه شهر تقسیم شده‌است.
تاریخچه ساخت این شهر از زمان جمشید هخامنشی در دست است .محل اولیه شهر شیراز در محل قلعه ابونصر بوده است. این شهر در پیش از اسلام قلعه‌ای بوده که قدمت آن به دوران ساسانی و پیشتر بازم می گردد. شیراز در دوران بنیامیه به محل فعلی منتقل می شود و به بهای نابودی استخر -پایتخت قدیمی استان فارس- رونق می گیرد. شیراز در دوران صفاریان، آل بویه و زندیه، پایتخت ایران بوده است .
این شهر دارای جاذبه‌های جهانگردی فراوانی است و به‌عنوان شهر شعر، ادب و گل شناخته شده‌است. همچنین این شهر آرامگاه شاعرانی همچون حافظ و سعدی را در خود جای داده‌است و به سبب جاذبه‌های تاریخی ، فرهنگی ، مذهبی و طبیعی فراوان، همواره گردشگران زیادی را به‌سوی خود فرا می خواند.
شاه چراغ
شاه چراغ یا شاه چراغ آرامگاهی معروف و متبرک است که امروزه به صورت یکی از مهمترین نقاط دیدنی شیراز مبدل شده است. آرامگاه مربوطه محل خاکسپاری میر سید احمد، پسر امام موسی کاظم، امام هفتم شیعیان است و به همین دلیل زیارتگاه بسیاری از شیعیان گشته است. احمد بن موسی؛ پسر ارشد امام موسی کاظم (ع) و برادر امام رضا (ع) در راه پیوستن به برادر خود به سوی خراسان سفر کرد ولی در راه توسط افراد مامون، خلیفه عباسی، در شهر شیراز به شهادت رسید.
باغ جهان نما
باغ جهان نما در شمالشرقی شیراز واقع شده است. این باغ همچون سه باغ مشهور دیگر یعنی باغ ارم، باغ دلگشا و باغ تخت در دوره آل مظفر و آل اینجو (قرن هشتم هجری قمری) یعنی قبل از یورش تیمور گورکانی به شیراز در نهایت آبادانی بوده‌است. باغ جهان نما در هنگام اقامت تیمور گورکانی در شیراز، همچون سایر باغ های نامدار آن دوره مورد توجه وی واقع شده بطوریکه همانند آنرا در اطراف سمرقند که موطن او بوده احداث و آنرا جهان نما نامیده‌است.
این باغ در دوره صفویه نیز آباد و قابل اهمیت بوده‌است. این باغ کهن‌ترین باغ شیراز است که از آب و رودخانهٔ پرآوزاه رکنی مشروب می‌شده و در منطقه ویژه ای از شیراز (خیابان حافظ) و در میان آرامگاه حافظ، هفت‌تنان، دروازه قرآن، خواجوی کرمانی، بابا کوهی، باغ ملی، گهواره دید، کتابخانه ملی اسناد و... جای دارد.
ارگ کریم خان
ارگ کریم خان در مرکز شهر شیراز قرار دارد. این ارگ در دوره سلطنت سلسله زندیه ساخته شده‌است و پس از اینکه کریم خان زند شیراز را به عنوان پایتخت خود و این مکان را به‌عنوان مکان زندگی خود انتخاب کرد، به ارگ کریمخان معروف شد. در زمان سلطنت سلسله پهلوی از ارگ به‌عنوان زندان استفاده شد که آسیب‌هایی به آن وارد شده‌است. در سال ۱۳۵۰ این ارگ به اداره فرهنگ و هنر وقت واگذار شد. این بنای بزرگ اکنون زیر نظر سازمان میراث فرهنگی جمهوری اسلامی ایران اداره می‌شود و از چند سال پیش کار مرمت این بنا آغاز شده‌است تا به عنوان موزه بزرگ فارس مورد استفاده قرار گیرد.
بنای ارگ ترکیبی از دو معماری مسکونی و نظامی است. بخش درونی ارگ با ایوان‌ها و اتاق‌های نقاشی شده، آبنماها و باغچه‌ها از ظرافت خاصی برخوردار است. سه ضلع شمال، جنوب و غرب هر یک دارای یک ایوان و شش اتاق مسکونی در دو طرف آن است. ضلع شرقی شامل حمام خصوصی و برخی امکانات خدماتی است.
برج و باروی چهارگانه به انضمام خندقی که سابقاً دور آن حفر شده بود نیز نقش دفاعی بنا را بر عهده داشته‌اند. ضخامت دیوارها در پایه ۳ متر و در بالا ۸/۲ متر است. ارتفاع برجها نیز ۱۵ متر می‌باشد و از آجر ساخته شده‌اند.
یكی از برج‌های چهارگانه این ارگ مانند برج پیزا كج شده بوده و به این خاطریكی از جاذبه‌های گردشگری شیراز به حساب می‌آمد. روند توقف كج‌شدگی این برج به لحاظ فنی و مهندسی مورد اهمیت قرار دارد.
باغ نارنجستان
نارنجستان یا باغ قوام از عمارات دوره قاجاریه شیراز است كه در محله بالاكفت و در قسمت شرقی انتهای خیابان لطفعلی خان زند واقع است. احداث این بنا توسط علی محمد خان قوام الملك 1267-1257 شروع شده و در حدود سال 1300 ه.ق. توسط میرزا محمدرضا خان نوه قوام الملك اول و پدربزرگ قوام تكمیل شده است. این بنا یك بار توسط ابراهیم قوام مورد مرمت قرار گرفته است.
ساختمان نارنجستان در حدود 940 متر مربع در زمینی به مساحت 3500 متر در دو قسمت شمالی و جنوبی بناشد، باقی مانده آن در حدود 2560 متر محوطه سازی شده. این بنا با 3085 متر مساحت، در دوره قاجاریه به بیرونی معروف بوده و با عمارت اندرونی كه همان خانه زینت الملوك بوده و در طرف غرب آن بنا قرار گرفته كوچه ای فاصله داشته است كه توسط راه زیرزمینی بدان راه می یافتند.
از ویژگی های این مجموعه عمود بودن محور بیرونی و اندرونی آن بر یكدیگر است. این عمارت بیرونی به منظور انجام امور تجاری و نیز برگزاری تشریفات و جشن ها و استراحت و پذیرایی از میهمانان ساخته شده است. ساختمان ضلع شمال دارای یک طبقه زیرزمین و دو طبقه روی آن بوده که شامل تالار آیینه با ستونهای یکپارچه مرمری، تالار شاه نشین و اتاقهایی است که محل تشریفات اداری و پذیرش مهمانان بوده‌است. این عمارت از نظر هنرهایی از قبیل آیینه کاری، شیشه کاری، نقش پردازی، منبت کاری، سنگ تراشی، گچ کاری و مقرنس کاری بکار رفته در آن از زیباترین بناهای این دوره در شیراز است.
این باغ و عمارت از مجموعه ارزشمند دوران قاجار در شیراز است و به علت وفور درختان نارنج به باغ نارنجستان نامیده می‌شود. احداث این باغ و مجموعههای آن بوسیله علیمحمد خان قوامالملک آغاز و در سال ۱۳۰۰هـ . ق بوسیله فرزندش محمد رضا قوامالملک تکمیل گردید.
باغ ارمباغ ارم یک باغ ایرانی تاریخی در شهر شیراز است و شامل چند بنای تاریخی و باغ گیاه‌شناسی می‌شود.
عمارت وسط، هسته مرکزی این باغ محسوب می‌شود.شیوه معماری عمارت این باغ به سبک زمان قاجاریه و به تقلید از سبک معماری زندیه است. این عمارت از نظر معماری، نقاشی، کاشی کاری و گچ بری از شاهکار های معماری زمان قاجار است. این عمارت، از سه طبقه، با تزیینات فراوان تشکیل شده‌است. اتاق‌های طبقه زیرین که تقریباً زیرزمین هستند، محلی است برای استراحت در روزهای گرم تابستان. تزئینات این اتاق‌ها، کاشی‌کاری‌های رنگین است. دو طبقه بالایی دارای ستون‌هایی است که از تخت جمشید الهام گرفته شده‌اند.
در پیشانی بنا، دو نیم‌دایره در دو طرف، و یک تابلو بزرگ در وسط قرار گرفته که از ۳ هلال روی هم تشکیل شده‌است. این تابلو، تصاویری از شاهنامه فردوسی و نبرد شاهان قاجار را نشان می‌دهد. این بنا بیش از هفتاد سال به خوانین قشقایی تعلق داشته که در دوران پهلوی مصادره شده‌است.
بازار و حمام وکیل
حمام وکیل نیز از آثار زیبای دوره کریمخان زند است ، این بنای تاریخی اکنون به عنوان موزه سنتی مورد استفاده قرار می‌گیرد و از جمله مکان هایی است که در زمان کریم خان زند برای رفاه مردم بنا شده است.
بنای حمام وکیل نیز که به صورت حمام‌های قدیمی ایران ساخته شده ، دارای گلخن و سکوهایی است که اکنون به صورتی زیبا برای نشستن آراسته شده است ، در سقف حمام وکیل داستانهای ایرانی و قصص قرآن کریم به صورت کنده کاری شده به چشم می‌خورد و در وسط آن نیز حوضی زیبا قرار دارد.
بازار وکیل هم از جمله بناهای تاریخی و دیدنی شیراز است که مرکز رونق و معیشت شیراز در دوران کریم خان زند به شمار می‌رفت.
این بازار هم اینک محل خرید و فروش و آمد و شد شهروندان است و محل عرضه بسیاری از صنایع دستی، پارچه و محصولات دیگر در شیراز قلمداد می‌شود.
بنای بازار وکیل درمحلی موسوم به درب شازده در شیراز قرار دارد و در نزدیکی مسجد وکیل ساخته شده است، نزدیکی این بازار به مسجد وکیل یاد آوراین موضوع است که تجارت و کسب و کار در ایران دوران زندیه نیز همراه با تدین و دینداری بوده است و بازاریان با تعطیل کردن بازاربرای عبادت و راز و نیاز به مسجد می‌شتافتند.
بازار وکیل به صورت راسته‌های شمالی - جنوبی و شرقی غربی ساخته شده است و در وسط این دو راسته عمارتی چهارطاقی وجود دارد که با گذشت دو سده ازعمر آن همچنان پا برجا و ماندگار است.
معماری زیبای بازاروکیل دیدنی است، در سقف این بنا که درمعرض آسیب جدی قرار دارد ، دریچه‌هایی تعبیه شده است که نور را به طور مستقیم به داخل بازار می‌تاباند.
درحاشیه بازار وکیل ، بنای سرای مشیر واقع شده است که این بنا اگر چه متعلق به دوران زندیه نیست اما از زیبایی خاصی برخوردار است و محل عرضه صنایع دستی و قدیمی در شیراز است.
آرامگاه حافظ در شیراز
آرامگاه حافظ در منطقه حافظیه و در فضایی آکنده از عطر و زیبایی جان‌پرور گل‌های شیراز، در هم آمیخته با شور اشعار خواجه، واقع شده است. این مکان یکی از مهم ترین جاذبه‌های توریستی شیراز به شمار می‌رود و اهل دل و اهالی این شهر به زیارت این آرامگاه نورانی می روند. استفاده از اصطلاح زیارت خود به خوبی نشانگر آن است که حافظ چه چهره مقدسی نزد ایرانیان دارد.
معتقدان این پیر صاحب کرامت، رفتن به آرامگاه او را با آداب و رسومی آیینی همراه می‌کنند، از جمله با وضو به آنجا می‌روند، در کنار آرامگاه حافظ کفش خود را از پای بیرون می‌آورند؛ که این خود در فرهنگ مذهبی ایران نشانه احترام و قدسی بودن مکان است.
به جرات می توان گفت مردم ایران به هیچ کدام از شعرای فارسی به اندازه ی حافظ اعتقاد و عقیده ی قلبی ندارند.
این اعتقاد به نحوی بوده به نحوی که دست کم از قرن دهم هجری به دیوان او تفال می زده اند و هنگامی که در مورد موضوعی شک و تردید داشته باشند از اشعار خواجه استمداد میجویند. داستانهای فراوانی که در این زمینه از پادشاهان صفویه و بعد از آنها نقل گردیده است، عمق رسوخ این عقیده را نشان می دهد.
آرامگاه سعدی در شیراز
آرامگاه سعدی یا سعدیه؛ در شمال شرقی شیراز، در انتهای خیابان بوستان و در مجاورت باغ دلگشا واقع شده است. این مكان در ابتدا خانقاه شیخ بوده كه وی اواخر عمر خود را در آنجا می گذرانیده است. جایی که از ذره ذره خاک آن بوی عشق می آید؛
شیخ سعدی شیرازی چنان تاثیر شگرفی بر زبان و ادبیات پارسی گذارده است که امروزه بسیاری از ضرب المثلهای زبان فارسی از اشعار و جملات اوست؛ و ما کمابیش به همان گونه ای سخن می گوییم که سعدی به ما آموخته است.
از دیگر جاذبه‌های تاریخی شهر شیراز می‌توان به آتشکده صمیکان، آرامگاه خواجوی کرمانی، باغ تخت، باغ چهل‌تن، باغ دلگشا، باغ عفیف‌آباد، باغ هفت‌تن، خانه صالحی، حمام باغ نشاط، عمارت باغ ایلخانی، عمارت باغ نشاط، عمارت دیوانخانه، عمارت کلاه‌فرنگی باغ نظر، مسجد نصیرالملک، قصر ابونصر، قلعه کک‌ها، مدرسه آقاباباخان، مدرسه خان، موزه پارس، موزه هفت‌تنان، نقش‌برجسته بهرام اشاره کرد.
از جاذبه‌های طبیعی شهر شیراز نیز می‌توان به آبشار کوهمره سرخی، برم‌دلک، پارک قلعه‌بندر، پارک ملی بمو، باغ پرندگان شیراز، پیربناب، چشمه جوشک، چشمه خارگان، چشمه ریچی، دریاچه دشت ارژن، دریاچه مهارلو، رکن‌آباد، رودخانه قره‌آغاج، روستای قلات، کوه سبزپوشان، گردشگاه آتشکده، گردشگاه چاه‌مسکی، گردشگاه چشمه سلمانی و گردشگاه هفت‌برم اشاره کرد. /پایان پیام
