به گزارش گروه ایرانشناسی خبرگزاری دانا(دانا خبر)، در این گزارش به ده تا از نخستین های مدرن که به نوعی با صنعت گردشگری و گذران اوقات فراغت در ارتباط هستند، اشاره می کنیم:
1 ـ اولین هتل مدرن
در ایران قدیم کاروانسرا، رباط، ساباط، خان و... جهت اسکان مسافران برپا بود، اما اولین هتل با سبک و سیاق امروزی و سیستم مدرن خدمات رسانی، در تهران ساخته شد. گراندهتل را باید اولین هتل مدرن در ایران دانست که اواخر دوره قاجار از سوی مهاجری قفقازی به نام باقرخان به مساحت 1300 مترمربع در خیابان لاله زارجنوبی ساخته شد.
این هتل براساس استانداردهای وقت اروپا اداره و از مراکز مهم اجتماع دولتمردان و روشنفکران محسوب می شد. هتل تا پایان دوره رضا شاه اعتبار خود را حفظ کرد، تا نیمه های محمدرضاشاه به کار خود ادامه داد و بعد از رونق آن کاسته و تعطیل گردید.
این هتل گرچه در فهرست آثار ملی ثبت شده است، اما چهره اش کاملا دگرگون شده، آجرکاری‌های زیبایش زیر سیمان رفته و به انبار لوازم برقی تبدیل شده است. گرچه امروزه اثر چندانی از گراندهتل قدیم بر جای نمانده است، اما به همت علی حاتمی در سریال ماندگارش، اولین هتل مدرن ایران در ذهن بسیاری زنده مانده است.
2 ـ اولین شهربازی
نخستین شهربازی در ایران که دارای ابزار تفریح و بازی بوده را باید «گاردن پارتی» در پارک شهر (سنگلج تهران) دانست. در این پارک، اسباب بازی ابتدایی چون تاب و سرسره وجود داشته است. مردم در کنار استخر بزرگ گاردن پارتی به تماشای دوچرخه سواری و آکروبات می نشستند. گاهی هم گروه موسیقی ارتش به اجرای برنامه در این پارک می پرداخت. پس از گاردن پارتی اولین شهربازی دارای وسایل بازی برقی، «فان‌فار» در میدان ونک بوده است که تا سال ها یکی از تفریحگاه های مهم پایتخت محسوب می شده است.
3 ـ اولین کافه
اولین کافه مدرن در ایران، کافه نادری است که شهرتش را بیشتر مدیون نویسندگان و روشنفکرانی است که در آن وقت گذرانی می کردند. کافه نادری سال 1306 از سوی مهاجری روس به نام خاچیک مادیکیانس در خیابان نادری (جمهوری امروز) تهران ساخته شد.
قهوه فرانسه، انواع دسرهای فرنگی و خوراک هایی چون بیفتک و بیف استراگانف برای اولین بار در کافه نادری به ایرانیان عرضه شد. کافه نادری همچنان پویاست و پاتوق نوستالژیک برخی تهرانی ها محسوب می شود. این کافه در دهه سی و چهل، پاتوق روشنفکرانی مثل صادق هدایت، جلال آل‌احمد، سیمین دانشور، نیما یوشیج بوده و بخش زیادی از شهرت کنونی اش را از اعتبار این اشخاص وام گرفته‌است.
4 ـ اولین باغ وحش
ناصرالدین شاه پس از بازگشت از سفر به اروپا تصمیم به تاسیس مرکزی جهت نگهداری حیوانات وحشی گرفت. در ابتدا باغ وحش کوچکی با چند قفس در باغ لاله زار در خیابان لاله‌زار تهران ایجاد شد، اما بعدها با افزایش گونه های جانوری، بخشی از قصر دوشان تپه در کوهپایه های البرز به باغ وحش اختصاص یافت. در باغ وحش دوشان تپه که برای بازدید عموم آزاد بود، حیواناتی چون میمون، شیر، یوز، ببر، پلنگ و خرس نگهداری می شدند. دکتر فووریه، طبیب شاه در مورد حیوانات این باغ نوشته است: «در باغ وحش یک میمون و چهار شیر نر و ماده از کوه های شیراز، سه ببر از مازندران و یک یوز و سه پلنگ از جاجرود و پنج خرس از دماوند وجود داشته اند.»
5 ـ اولین فرودگاه
فرودگاه مسجدسلیمان اولین فرودگاه ایران و خاورمیانه است که آبان 1287 به صورت رسمی آغاز به کار کرد. علت انتخاب مسجدسلیمان و احداث اولین فرودگاه کشور در آن، کشف میادین نفتی در این شهر و آغاز فعالیت های شرکت نفت است.
در فرودگاه مسجدسلیمان شرکت های هواپیمایی معتبر خارجی نیز فعالیت داشته اند و بسیاری از پروازهای خارجی از این فرودگاه صورت می گرفت. بعد از ملی شدن صنعت نفت و تشکیل وزرات نفت در ایران و به دنبال آن خرید چندین فروند هواپیما برای وزارت نفت، این هواپیماها نیز در کنار سایر شرکت های خدمات دهنده مسیرهای متعددی را در دست گرفتند.
6 ـ اولین آژانس مسافرتی
امروز در سطح کشور دفاتر آژانس های مسافرتی به وفور یافت می شود؛ دفاتری که گاه رسالت خویش در صنعت گردشگری را فراموش کرده و تنها به کسب درآمد از طریق برپایی تورهای گردشگری خارجی می پردازند. نخستین آژانس مسافرتی در ایران، ایران تور است که سال 1315 گشایش یافت و در تهران مشغول به فعالیت شد.
7 ـ اولین مرکز نمایشگاهی
برگزاری نمایشگاه ها، تاریخی به قدمت داد و ستد بشر دارد. نمایشگاه ها در ایران نیز پیشینه درخشانی دارند. وجود راه های بازرگانی مهم چون جاده ابریشم و داشتن بنادر متعدد در شمال و جنوب کشور، علت عبور و مرور کاروان های بازرگانی از دیرباز شده است. رونق کاروانسراها در دوره صفوی نیز خود عاملی در جهت برپایی بازارهای مکاره و نمایشگاه ها بوده است. حتی شواهدی وجود دارد که برگزاری نمایشگاه هایی از محصولات ایرانی در دوره ساسانیان را نشان می دهد. جدا از مکان هایی چون ورودیه شهرها، حاشیه بنادر و کاروانسراها هرگز مکانی به عنوان مرکز نمایشگاهی تا پیش از دوره معاصر وجود نداشته است. سال 1338 شرکت نمایشگاه‌های بین‌المللی ایران تاسیس و مراحل ساخت نمایشگاه آغاز شد. سال 1348 محل دایم نمایشگاه های بین‌المللی تهران در بزرگراه چمران به بهره برداری رسید که همچنان نیز مکانی پویاست.
8 ـ اولین خط آهن
تعیین اولین خط قطار ایران کمی دشوار است. سال1886 میلادی اولین خط آهن از محمودآباد به آمل کشیده شد. قرار بود این خط به تهران نیز برسد که براساس کارشکنی پیمانکار بلژیکی طرح نیمه‌تمام ماند. سال 1890 ناصرالدین‌شاه طی پیمان نامه ای با روس ها، ایران را به مدت ده سال از داشتن راه آهن محروم کرد.
این محرومیت در دوره مظفرالدین‌شاه نیز ده سال دیگر تمدید شد. بر این اساس اولین خط آهن سراسری ایران را باید مسیر بندر شاهپور (بندر امام خمینی فعلی) در خلیج فارس به بندر شاه (بندر ترکمن فعلی) دانست که در دوره پهلوی اول تاسیس شد و به بهره برداری رسید.
9 ـ اولین رستوران ایرانی
در قهوه خانه های ایرانی همواره تعداد محدودی از خوراک ها ارایه می شدند، اما اولین رستوران ایرانی را که بر اساس سبک و سیاق مدرن و امروزی شروع به کار کرد، باید رستوران نظافت دانست. این رستوران که در مهمانخانه ای به همین عنوان قرار داشت، از سوی میرزا اسحاق خان معززالدوله سال 1321 هجری قمری در شهر تبریز تاسیس شد. رستوران نظافت را باید از اولین رستوران هایی دانست که اقدام به چاپ اطلاعیه جهت تبلیغات و بازاریابی کرده است. در آگهی این رستوران به نحوه سرویس‌دهی، انواع خوراک هایی که در آن سرو می شود و ساعت کار رستوران اشاره شده است. از نکات جالب آگهی رستوران نظافت می توان به سرویس بیرون بر غذا در منازل و حجره ها و همچنین ارایه خدمات هنگام افطار و سحر در ماه رمضان اشاره کرد.
10 ـ اولین موزه
اولین موزه غیرمستقل که در ایران شکل گرفت مربوط به دوره ناصرالدین شاه است. این شخص پس از بازگشت از سفرهای اروپایی خویش اقدام به برپایی موزه ناصری در یکی از اتاق های شمالی کاخ گلستان کرد. پس از آن در سال 1295 صنیع الدوله اقدام به ساخت موزه ملی در یکی از اتاق های وزارت معارف کرد. در این موزه 270 شیء گوناگون از تاریخ و فرهنگ ایرانی نگهداری می شد، اما اولین موزه مستقل ایرانی را باید موزه ایران باستان دانست که سال 1316 به صورت رسمی به‌عنوان مهمترین پایگاه ایران شناسی تاسیس شد.
ساختمان این موزه از ابتدا با کاربری موزه ساخته
شد. طراحی این بنا از سوی آندره گدار، معمار فرانسوی صورت گرفت. موزه ملی ایران مهمترین
موزه كشور در خصوص نگهداری، نمایش و پژوهش مجموعه های باستان شناختی ایران است. گستردگی
و تنوع مجموعه اشیا موجود در موزه به گستردگی جغرافیایی كشور و دوران های متعدد پیش
از تاریخی، تاریخی و اسلامی است كه انسان در این سرزمین زیسته و آثاری از خود به جای
نهاده است.
منبع:تبیان
