برخی میگویند که قدمت شکلات مربوط به 3 هزار سال پیش است اما نمونههایی که امروز در دست ماست به طور مشخص از قرن هجدهم وارد بازار شده و البته در قرن بیستم بازار آن رونق گرفته است. دلایل متعددی برای این موضوع قابل بیان است اما شاید مهمترین آن ارضای حس تنوع آدمی باشد آن هم وقتی که قرار است پیش هر نوشیدنی مثل شیر و چای و قهوه خوراکی خرده شود و صد البته آسانی حملونقل این ماده که باعث میشود انسانهای قرن جدید که دائما در رفت و آمدند بتوانند نیاز غذایی خود را تامین کنند. «حسین مغازهای»، مدیر انجمن صنفی صنایع بیسکویت، شیرینی و شکلات ایران پا را از این موضوع فراتر میگذارد و میگوید حالا دیگر شکلات به عنوان یک «غذای کامل» مطرح شده است.
آمار موسسه «باری کالباوت» نشانگر این است که بریتانیاییها بزرگترین مصرف کننده این کالا هستند. مردم این کشور هر سال 11 کیلو شکلات میخورند. ایرلند و سوئیس در جایگاه دوم و سوم این لیست قرار دارند. به گفته حسین مغازهای مدیر انجمن تولیدکنندگان صنعتی شیرینی و شکلات، در ایران سالیانه حدود 1.450 تا 1.500 هزار تن شکلات و شیرینی صنعتی تولید میشود و قریب به 300 هزار تن آن صادر میشود. نخستین کارخانههای صنعت شکلات در ایران به دست دو برادر مهاجر در تبریز ساخته شدند. امروز آن چه در اذهان داخلی از شکلاتهای داخلی به جا مانده اسمارتیز و تافی شرکت مینو و شکلاتهای آیدین، آناتا و شیرین عسل است و باقی بازار در دست 3.6 میلیون دلار وارداتی است که هر ساله به ایران میشود. عموما از همسایه غربی یعنی ترکیه. البته با بالا رفتن قیمت ارز، قیمت این شکلاتها هم افزایش پیدا کرده است. در حال حاضر یک شکلات تلخ «کیت کت» دو انگشتی به قیمت 3 هزار تومان، یک شکلات 250 گرمی «میلکا» به قیمت 17 هزار تومان و یک شکلات معمولی «مارس» به قیمت 2500 تومان به فروش میرسد. بورس فروش شکلات در ایران کوچه «مروی» تهران است. با یکی از فروشندگان صنق شکلات که صحبت کردم گفت در فصل گرما بازار خوبی برای شکلات وجود ندارد اما در فصل سرد وضع کمی بهتر است آن هم در شرایطی که مثل امسال ارز وضعش خراب نباشد. فروشنده مغازه صبا در بازار تهران از تمایل بیشتر مردم برای خرید شکلاتهای خارجی که از سوئیس و ایتالیا میآید؛ خبر میدهد.
شکلات در ایران امروز، طرفداران پر و پا قرصی دارد. تعداد
بالای کافی شاپ ها و نیز فروشگاههای مخصوص شکلات تحت عناوین مختلف مثل «هات چاکلت»
یک نشان از این موضوع است. در نبود نظرسنجیهای میدانی شواهد دیگر را باید در فضای
مجازی پی گرفت. آمار گوگل نشان میدهد میزان جستجوی کلمه شکلات در موتور جستجوی
گوگل از صفر به 77 رسیده است. تهیه شکلات مهمترین عبارت جستجو شده و شکلات تلخ
دومین موضوع بوده است. خود شکلات تلخ از سه سال پیش مورد توجه کاربران گوگل قرار
گرفته اما نکته جالب این است که در یک سال گذشته از میزان جستجوی این کلمه در میان
ایرانیان کم شده است. با این حال در فیس بوک، بیش از ده صفحه به نام «شکلات تلخ»
نامیده شده است که بیشترین لایک آن 2500 کاربر است. در عین حال در شبکهای مثل
توئیتر هم حرف شکلات تلخ، داغ است. کاربری در این شبکه ملتمسانه نوشته «شکلات را
گران نکنید! من نصف درآمد ماهیانهام را خرج شکلات تلخ میکنم.»
چرایی توجه به شکلات تلخ خود یک مساله است. در کنار دلایلی چون بیماری قند و عدم تمایل به شیرینی، موج تقاضا برای کاهش وزن به خصوص در میان دختران و این تفکر که شکلات تلخ باعث لاغری میشود یکی از دلایل این تمایل است. در عین حال شکلاتهای با طعم 90 درصد تلخی میتواند حس خاص بودن را برای برخی جوانان ارضا کند آن هم در شرایطی که عرصه کمی برای این نمود این حس وجود دارد.
از موزههای مختلف شکلات تا خانه رویایی شکلاتی کودکان و البته هتل شکلات واقعی، هر چه هست این کالا توانسته است میان قلب ما نفوذ کند. گیرم که برخی آن را در قسمت تنفر قلبشان جا داده باشند.