به گزارش گروه سبک زندگی خبرگزاری دانا (داناخبر) روشن است که روزنامه اطلاعات تاثیری جدی در وضعیت اطلاع‌رسانی در ایران به خصوص در قبل از انقلاب داشته است. وقتی که از تیراژ یک میلیونی و 128 صفحه روزنامه سخن گفته می‌شود و نیز این موضوع که این روزنامه با شرکت پخش و نظام اشتراک خود تا دورترین نقاط ایران رفته است را در نظر بگیریم اولین تاثیر اطلاعات بر سبک زندگی مردم ایران روشن می‌شود. این روزنامه امروز به عنوان نخستین مبتکر توزیع روزانه از طریق پست در محل مورد نظر مشترک و در کوتاه‌ترین زمان ممکن شناخته می‌شود که با بیش از 750 نمایندگی، اطلاعات را تا دورترین نقاط ایران، توزیع می‌کنند.(+)
نخستین شماره روزنامه اطلاعات؛ منبع عکس: عصر ایران
نوع محتوای روزنامه اطلاعات هم در سبک زندگی مردم موثر است. تا پیش از انقلاب اسلامی اطلاعات به خاطر خبرهای داغ شناخته می‌شود ولی بعد از انقلاب در کنار خبررسانی معمول، مقالات بلند صاحبان فکر و اندیشه است که اطلاعات را از دیگر روزنامه‌ها متمایز می‌کند. شاید جمع همین دو موضوع است که اکنون باعث شده خوانندگان اطلاعات اغلب از سالمندان باشند. جوانانی که در دوران پرخبر دیروز به خصوص دوران انقلاب خواننده این روزنامه بودند حالا در دوران آرامش کشور بیشتر به فکر فرهنگ و ادب ایرانی هستند. در عین حال می‌توان انتقال ساختمان روزنامه اطلاعات از مرکز تهران به شمال شهر را نیز در این راستا، تفسیر نمادین کرد.
سه تیتر مهم و تاثیرگذار روزنامه اطلاعات در دوران انقلاب
نکته دیگری که در مورد اطلاعات وجود دارد عملکرد بدون حاشیه این روزنامه در سال‌های اخیر (بعد از انقلاب) بوده است. همه می‌دانیم که روزنامه رسانه‌ای است که هم قابلیت حاشیه سازی دارد و هم در معرض حاشیه‌های فراوان قرار دارد. با این حال «محمود دعایی» بر خلاف مدیر قبلی این روزنامه یعنی «عباس مسعودی» تلاش کرد که با ایجاد محیطی آرام به فکر کارمندان این نشریه باشد و البته کمکی به فرهنگ کشور کنند. از این رو به غیر از مقاله اخیری که در نوزده دی به قلم حسین اعلایی در این نشریه چاپ شد و باعث سوء تفاهماتی شد؛ هیچ گاه اطلاعات در قامت یک حاشیه ساز وارد نشده است. یقینا این نکته می‌تواند در سبک زندگی و روحیات خوانندگان این نشریه اثری متفاوت با خوانندگان روزنامه دیگری چون کیهان داشته باشد. محمود دعایی در این مورد گفته است: «ما معتقدیم به دلیل افسردگی و آزردگی جامعه از فضای التهاب و خشونت، مقبول و مورد توجه بسیاری از مخاطبان هستیم. وقتی به تیراژ روزنامه و میزان مراجعات نگاه می‌کنیم از وضع خود راضی هستیم. البته روزنامه اطلاعات را متهم می‌کنند به این که روزنامه مطلوب افراد مسن یا بازنشسته جامعه است؛ ولی این طور نیست؛ ما مطلوب عناصر فرهیخته و باشخصیت جامعه هستیم. چرا که این روزنامه را یک روزنامه بی‌طرف و متین می‌دانند. ما از تیراژ خود راضی هستیم و در بسیاری از شهرستان‌ها حرف اول را می‌زنیم.» (با این حال انتقاداتی به این نشریه هم شده است. مثلا اینجا را بیبنید)
سید محمود دعایی؛ مدیر مسئول روزنامه اطلاعات از سال 1358 است. عکس: تاریخ ایرانی
اما تاثیر دیگر اطلاعات بر سبک زندگی مردم ایران، نشریات خانوادگی بوده است. بعد از تاسیس هفته‌نامه «زن روز» توسط روزنامه «کیهان»، مسوولان اطلاعات در رقابت با این نشریه دو مجله اطلاعات زنان و اطلاعات دختران و پسران را راه اندازی کردند که هر دو شکست خورد. با این حال نبوغ «رجبعلی اعتمادی» یا همان «ر.اعتمادی» مشهور در نگارش داستان‌های عامه پسند و پاورقی، در مجله «جوانان» موجی را ایجاد کرد که امروزه در نشریات پرفروشی چون «خانواده سبز» و «صبح زندگی» دیده می‌شود. مجله‌ای با نگاه به زندگی هنرمندان، اخبار حوادث و مقدار زیادی پاورقی که نمونه کامل یک «مجله زرد» است. بی تردید فروش بالای نشریات خانوادگی کنونی، ریشه در تلاش آن روزهای ر.اعتمادی و همفکرانش در مجله جوانان داشته است. مجله‌ای که به تیراژ 500 هزار در هفته رسید در کنار مجله جوانان باید از «اطلاعات هفتگی» هم به عنوان یکی دیگر از نشریات موسسه اطلاعات در حوزه عامه پسند یاد کرد. هر چند که متدینین آن زمان و البته منتقدان امروز، خط مشی این دو مجله را در برخی از موارد ناقض اصول اخلاقی و شرعی می‌دانند. (نمونه‌ای از انتقادات متدینین به این نشریات را در اینجا ببینید. هم چنین می‌توانید مصاحبه رجبعلی اعتمادی با ماهنامه تجربه در مورد هفته‌نامه جوانان را در اینجا بخوانید.)
عکس روی جلد دو شماره از اطلاعات هفتگی و جوانان، عکس سمت راست محمدرضا شجریان و عکس سمت چپ فرهاد مهراد است
نمی‌توان از تاثیر روزنامه اطلاعات سخن گفت و چیزی در مورد ستون طنز مرحوم کیومرث صابری نگفت. مردی که با بنیان گذاری آن ستون هم توانست در روزهای سخت جنگ لبخند را به لب مردم بیاورد و اندکی از فشارهای شدید اجتماعی و سیاسی بکاهد و در عین حال موفق شد بر روی آن «ستون»، ساختمان محکم «گل آقا» را بنا کند که به طور قطع می‌توان آن را بهترین نشریه طنز بعد از انقلاب دانست. در عین حال تاثیر مجله «دنیای ورزش» بر روزنامه‌نگاری ورزشی به خصوص با رقابت این نشریه با «کیهان ورزشی» هم از دیگر تاثیرات «اطلاعات» است.
ستون کیومرث صابری در روزنامه اطلاعات
در این میان چاپ عصر بودن این روزنامه تا همین اواخر دیگر تاثیری بود که اطلاعات روی سبک زندگی مردم می‌گذارد. فارغ از استدلال موافقان و مخالفان این نوع چاپ، روزنامه عصر ویژگی‌هایی دارد که در زندگی مردم تاثیرگذار است. اولا توانایی پوشش اخبار روز ایران و جهان را دارد و ثانیا اغلب در منزل و محیط آرام خوانده می‌شود برعکس روزنامه صبح که غالبا در محل کار و محیط‌های پرتنش خوانده می‌شود. البته اطلاعات هم سال‌هاست که احساس کرده گوی و میدان را به رسانه‌های آنلاین واگذار کرده و بعد از مدتی چاپ در صبح و عصر حالا به صورت صبحگاهی منتشر می‌شود.
وِیژگی‌ها و تاثیرات روزنامه اطلاعات
بدین ترتیب می‌توان تاثیر اطلاعات بر سبک زندگی مردم ایران را در دو برهه متفاوت سنجید. نخست دوران قبل از انقلاب که این روزنامه توانست مردم را مطلع‌تر کند و در عین حال مساله تفریح و فراغت و مسایل زرد را با تیراژ بالای دو مجله خود یعنی اطلاعات هفتگی و جوانان به خانه‌های مردم ببرد. در دوران بعد از انقلاب اطلاعات تلاش کرد بی حاشیه‌تر باشد و بدین سو از بار سیاسی و خبری آن کاسته شد و به بار فرهنگی اضافه شد.
