به گزارش گروه ایرانشناسی خبرگزاری دانا( دانا خبر)، امروز در خبرها
آمد که محمد علی نجفی رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشورمان با جامی به نام
جام شیردال که متعلق به کشورمان است از نیویورک به ایران باز می گردد، این
اثر ارزشمند تاریخی، در سال ۲۰۰۳ از یک قاچاقچی عتیقه مصادره شده بود.دکتر حسن روحانی نیز امروز پس از ورود به تهران درپی سفر 6 روزه به نیویورک در جمع خبرنگاران گفت: جام شیردال یک اثر تاریخی و یکی از اشیای بسیار ارزشمند ایران است که متعلق به 2700 سال قبل بود و از سال 2003 این جام دست آمریکایی ها قرار داشت.
وی گفت:مقامات آمريكايي اين شي باستانی را برای نشان دادن حسن نيت خود در قبال تاريخ و تمدن ايران به كشورمان تحويل داده اند.
این اثر باستانی مسترد شده، جام شیردال باستانی متعلق به قرن هفتم میلادی است که طبق توییتری که وزارت خارجه آمریکا به زبان فارسی منتشر کرده، "احتمالا از غاری در شمال غربی ایران به سرقت رفته است”.به گزارش داناخبر، شیردال، موجودی افسانه‌ای است که ترکیبی از تن شیر و سر عقاب دارد. شیردالها را دارای قدرت شفابخش و همچنین پاسبانی از گنجینه‌ها می‌دانسته‌اند. طرح این موجود افسانه‌ای در بسیاری از مجسمه‌ها و بناهای باستانی ایران به کار رفته است. شاید برای شما هم جالب باشد که بدانید شیردال چیست.
مردم ایران باستان شیردالها را نگهبان گنجینه‌های خدایان می‌پنداشتند
شیردالها در معماری عیلامی کاربرد داشتند و نمونه برجسته‌ای از آن در شوش پیدا شده است. روی کفل این شیردال نوشته‌ای است به خط میخی عیلامی از اونتاش گال که آن جانور را به اینشوشیناک خدای خدایان عیلام هدیه کرده است.
این شیردال که بدست بانو گیرشمن بازسازی شده‌است در قلعه شوش نگهداری می‌شود. مردم ایران باستان شیردالها را نگهبان گنجینه‌های خدایان می‌پنداشتند.
پادشاهی فرهمند که بدنش چون بدن شاه جنگل و سرش سر شاه آسمان بود و از گنج‌های پنهان جهان نگهبانی می‌کرد
گریفین (Griffin) یا گریفون (Griffon/Gryphon) که به فارسی شیردال نامیده می‌شود (دال در فارسی و ترکی به معنی عقاب است)، یکی از جانوران اسطورهای مشترک میان بسیاری اقوام آسیایی، خاورمیانه ای و اروپایی است که بدنی مثل شیر و سر و بالی مثل عقاب دارد: پادشاهی فرهمند که بدنش چون بدن شاه جنگل و سرش سر شاه آسمان بود و از گنج‌های پنهان جهان نگهبانی می‌کرد.
در هنر و فرهنگ یونان باستان شیردالها بیش از هرجایی دیده می‌شوند. طبق معمول یونانی‌ها در نشر و اشاعه باور به چنین موجودی بیش از هر قوم دیگری فعال بودند و در فرهنگ و هنر خود فراوان به شیردال‌های مختلف اشاره کرده‌اند.
اما مصریان باستان از حدود ۵۳۰۰ سال پیش (احتمالا پیش از یونانی‌ها) با شیردال آشنا شده بودند.
اغلب تنه‌های شیردال آن زمان پنجه‌های عقاب مانند دارند و سر عقاب مانند شیردال، گوش‌های شیرمانند داشت.
گاهی اوقات هم این گوش‌ها از گوش شیر بلندتر بودند و یا پرهای بلندی روی آنها دیده می‌شد. قدیمی ترین شیردال‌های کشف شده از آسیای مرکزی به سده های پنجم و چهارم پیش از میلاد باز می‌گردند و مربوط به حکومت‌های تابع امپراتوری هخامنشی می‌شوند. هخامنشی‌ها شیردال را «نگهبانی در برابر اهریمن، جادو و دروغ» می‌دانستند.
بشکوچ نام پارسی شیردال/سیمرغ نماد نوین شیردال
سرستون‌های مشهور هخامنشی هم یکی از مشهورترین مصنوعات بشری هستند که شیردالها را نمایش می‌دهند.
نام این جانور در پارسی میانه «بشکوچ» است. خیلی ها اعتقاد دارند سیمرغ در ادبیات کلاسیک پارسی نو، نمود نوینی از شیردال یا بشکوچ است؛ هرچند نام خود سیمرغ (سئینمورو: مرغ چینی) به پیش از اسلام باز می‌گردد. بازگشت نام این پرنده افسانه‌های به سرزمین چین می‌تواند پرده از منشا اصلی افسانه شیردال بردارد.
در ادبیات اروپایی نیز به شیردال اشاره فراوانی شده است. برای مثال دانته در کمدی الهی، جایی که سفر در دوزخ و برزخ به پایان میرسد، سوار بر شیردالی که به سرعت برق حرکت می کند، سفر به بهشت را می آغازد. اما این نخستین نمود شیردال در فرهنگ ایتالیایی نیست. در پیزا، از ایتالیای قرون وسطی شیردالی رنجی به جا مانده که به نظر میرسد منشا آن سرزمین‌های اسلامی باشد یا از روی دست صنعتگران مسلمان ساخته شده باشد.
این شیردال که بزرگترین مجسمه شیردال دوره اسلامی است بیش از یک متر بلندی دارد و احتمالا در قرن یازدهم میلادی در آندالوس (Andaluca) ساخته شده است.
معمولا شیردالها بدون بال تصویر می‌شدند اما در نشان‌های خانوادگی که از قرون پانزدهم در اروپا رایج شدند، پاهای پیشین شیردالها شبیه پای عقاب به نظر می‌رسید و در برخی از آنها شیردالها بالهایی آشکار پیدا کردند.
طبق افسانه های اروپایی پنجه شیردال شفابخش بود و پر شیردال می‌توانست چشمان نابینا را بینایی ببخشد؛ اما آنچه در عطاری‌های اروپایی به عنوان پنجه شیردال فروخته می‌شد چیزی نبود جز شاخ بزکوهی.اما منشا همه این افسانه‌ها کجاست؟ برخلاف هر جانور عجیب دیگری که پیشتر مورد بحث ما قرار گرفته، هیچ موجود مشابهی در میان جانوران خاورمیانه، مصر یا یونان باستان وجود ندارد که بگوییم شیردال نسخه تخیلی شده چنین موجودی است.
حتی اگر به دنبال موجودات کشف نشده هم باشیم، نمی‌توانیم منتظر کشف چنین موجودی باشیم. اما درواقع شیردال نیز زمانی روی زمین زندگی می‌کرده و حتی اغلب ما بارها تصاویر واقعی او را دیده‌ایم، منتها به فکرمان خطور نکرده، این موجود همان شیردال باشد. تا
شیردال؛ اسکلت‌های سنگواره‌شده دایناسوری متوسط به نام Protoceratops
اینکه خانم آدریان مهیر (Adriane Mayor)، مردم‌شناس و متخصص تاریخ علم دانشگاه استنفورد که هم در زمینه افسانه‌ها و هم درباره تاریخ اکتشافات دیرینه‌شناسی تحقیقات زیادی انجام داده، نظریه جالبی ابراز کرد. طبق نظریه خانم مهیر، شیردال، تصویری بود که تاجران عصر باستان که در جاده ابریشم سفر می‌کردند، در کوهستان‌های آلتایی در سرزمین سکاها (قزاقستان و مغولستان امروز) فراوان به چشمان‌شان می‌خورد؛ اسکلت‌های سنگواره‌شده دایناسوری متوسط به نام Protoceratops که هنوز هم در این مناطق به وفور پیدا می‌شود.
این اسکلت ها به خاطر شکل خاص منقار این حیوان، چهارپا بودنش، و پسِسَر برآمده و یقه‌مانندش، برای مردم آن زمان چیزی جز بقایای جانوران ناشناخته و جادویی معنی نمی داد. تعجبی ندارد که نخستین شیردالها در آسیای میانه دیده نشدند، زیرا سرزمینی که سنگواره‌های Protoceratops در آن پیدا می شد، مهد هیچ تمدن یکجانشینی نبود؛ ولی محل عبور کاروان‌های بسیاری بود که در دوران باستان به این مناطق سفر می‌کردند.
به لاتین: gryphus به یونانی: γρύψ/ γρύφων
