به گزارش گروه ایرانشناسی خبرگزاری دانا(دانا خبر)، در ایران فعالیت های منظم هواشناسی اولین بار با اندازه گیری عناصر جوی توسط سفارتخانه های انگلیس و روس در تهران و مناطق نفت خیز جنوب کشور شروع شد. درس هواشناسی در سال 1298 در برنامه درسی مدرسه برزگران منظور شد که این درس توسط معلمان فرانسوی تدریس می شد و در همان محل اولین سکوی هواشناسی احداث شد که در آن دمای هوا و رطوبت نسبی ومیزان بارندگی اندازه گیری می شد. این سکو در سال 1308 کامل شد و اکثر عناصر جوی را دیده بانی می کرد. بتدریج در اثر نیاز شدید بخشهای کشاورزی و آبیاری، تعدادی ایستگاه نیز بر حسب ضرورت در نقاط مختلف کشور تاسیس شد که مسوولیت آن با بنگاه مستقل آبیاری وابسته به وزارت کشاورزی وقت بود.
بعد از جنگ جهانی دوم نیروهای متفقین برای سلامت پرواز هواپیماهای خود یک واحد کوچک هواشناسی دایر کردند که نیازهای هواشناسی هواپیمایی آنها را تامین می کرد در این زمان بنگاه مستقل آبیاری وزارت کشاورزی، اقدام به تربیت یک گروه دیده بان هواشناس کرد که این دیده بانان در سال 1327 فارغ التحصیل و در ایستگاه های هواشناسی مشغول به کار شدند. هواپیمایی کشوری نیز به علت نیاز به اطلاعات جوی در فرودگاه های اصلی کشور اقدام به تاسیس ایستگاه های هواشناسی کرد. در اثر نیاز شدید برنامه ریزان به آمار و اطلاعات اقلیمی از نواحی مختلف کشور و ناهماهنگی در تاسیس ایستگاه های هواشناسی که توسط بخشهای مختلف انجام می شد، مسئولان وقت تاسیس یک واحد هواشناسی مستقل در کشور را ضروری دانسته و در سال 1334 شمسی اداره کل هواشناسی کشور وابسته به وزارت راه تاسیس شد.
این سازمان در 31 خرداد سال 1390 با رای مجلس دهم وتائید شورای نگهبان با ادغام وزارت راه وترابری و وزارت مسکن وشهرسازی زیر نظر وزارت راه وشهرسازی در آمد .
برای دریافت اطلاعات بیشتر از ساز و کار سازمان هواشناسی و نحوه عملکرد این سازمان در پیش بینی هوای کشور، خبرگزاری دانا گفت و گویی با عبدالرضا امیدوار شهری مدیرکل پیش بینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی انجام داده است که در ادامه می آید:
چه کشورهایی دقیق ترین پیش بینی های هواشناسی را دارند و جایگاه کشور ما کجاست؟
اغلب کشورهای اروپایی، آمریکا، کانادا، ژاپن، چین و کره از جمله کشورهایی هستند که هواشناسی پیشرفته ای دارند، اما کشور ما هم با وجود تحریم های شدید پیشرفت زیادی در این زمینه داشته است و ما توانسته ایم خودمان را به اروپا و ژاپن نزدیک کنیم.
میزان خطا در پیش بینی های هواشناسی چقدر است؟
به هر حال پیشرفته ترین پیش بینی ها از وضع هوا هم صد درصد قطعی نیست و همیشه امکان خطا وجود دارد چرا که در ذات پیش بینی خطا وجود دارد .
ما اطلاعات را از تصاویر و نقشه های هواشناسی می گیریم که این نقشه ها از پیش بینی عددی خارج هستند و زمانی که ما محاسبات را انجام می دهیم خطایی را خودمان ایجاد می کنیم . همچنین اطلاعات تعدادی از ایستگاه های هواشناسی مستقر در کشور از سوی نیروی انسانی اندازه گیری و جمع آوری می شود و طبیعی است که در این بخش نیز خطا وجود داشته باشد. البته ما در مرکز پیش بینی کل همکاران را از رییس تا پیش بین مسوول را بازآموزی می کنیم و دستورالعمل های جدید را ارایه و خطاها را گوشزد می کنیم.
درصد خطاها در ایران چقدر است؟
در کل دنیا اگر یک مرکزپیش بینی صحت بالای 90 درصد داشته باشد بهترین نوع پیش بینی را دارد و طبق صحت سنجی که ما در مرکز پیش بینی انجام دادیم پیش بینی های 24 ساعته ما بالای 90 درصد، 48 ساعته بین 85 تا 90 درصد و پیش بینی های 72 ساعته ما بین 80 تا 85 درصد صحت دارد.
البته با افزایش زمان پیش بینی خطای آن نیز بیشتر می شود چراکه ما زمانی که پیش بینی می دهیم جو را با چند عدد بازسازی می کنیم که این کار بسیار مشکلی است.
اطلاعات و نقشه های هواشناسی را از کجا تهیه می کنید؟
کشور ما جزو کشورهای عضو در سازمان جهانی هواشناسی است و ما سالانه مبلغی را به عنوان حق شارژ به سازمان پرداخت می کنیم و در قبال آن سازمان اطلاعات و تصاویر ماهواره ای را در اختیار ما قرار می دهد.
یعنی شما در سازمان هواشناسی با استفاده از نقشه های هواشناسی دمای شهرها را پیش بینی می کنید؟
خوشبختانه دانش هواشناسی مرز نمی شناسی و ما برای اینکه بتوانیم به پیش بینی صحیحی از هوای کشورمان برسیم باید از مدل های جهانی استفاده کنیم.ما در کشورمان دو مدل منطقه ای برای پیش بینی ها داریم و در کنار این دو مدل 3 تا 4 مدل دیگر را از کشورهای اروپایی می گیریم.
همکاران ما هم در ایستگاه های هواشناسی یک سری پارامترهای هواشناسی مثل دما، فشار، رطوبت و ... را در 24 نوبت اندازه گیری می کنند و سر هر ساعت این اعداد را به مرکز مخابرات منطقه مخابره می کنند و آن مرکز نیز این اطلاعات را به کل جهان مخابره می کند و نقشه آن را تهیه می کنند. مراکز هواشناسی این اطلاعات را به کامپیوتر می دهند و ماشین آنها را محاسبه می کند و اعداد را 3 ساعت 3 ساعت جلو می برد، سازمان هواشناسی جهانی نیز اعداد به دست آمده را در اختیار کل دنیا قرار می دهد. ما نیز در سازمان هواشناسی با استفاده از اعداد و مدل های جهانی، مدل منطقه ای را به روز می کنیم.
طولانی ترین زمانی که می توانید هوا را پیش بینی کنید چقدر است؟
به طور کلی پیش بینی های هواشناسی به سه دسته کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت تقسیم می شوند. پیش بینی های کوتاه مدت از یک تا 30 ساعت هستند که این پیش بینی ها مخصوص هوانوردی است و اطلاعات آن به صورت کد در اختیار خلبان قرار می گیرد. پیش بینی های میان مدت از یک تا 15 روزه است که پیش بینی های تا 3 روزه روزی 2 بار به روزرسانی می شوند و پیش بینی های 7 روزه هفته ای 3 بار (روزهای زوج) به روز رسانی می شوند.
پیش بینی های بلند(فصلی) از یک تا 3 ماهه است و این پیش بینی ها برای مدیریت منابع آب و کشاورزی انجام می شوند.
نظر شما در مورد پیش بینی سایت هایی مثل گوگل و بی بی سی و دیگر سایت های هواشناسی چیست؟
این سایت ها نیز به روش ما کار می کنند، مدل ها را ران می کنند و کامپیوترها پیش بینی ها را انجام می دهند .البته بهترین پیش بینی ها زمانی است که شخص پیش بینی می کند زیرا ماشین هوشمند نیست و نمی تواند عوامل فیزیکی را در نظر بگیرد . در مرکز هواشناسی فرانسه نیز که از مراکز پیشزفته در هواشناسی است نیروی انسانی است که پیش بینی ها را برای کشور فرانسه انجام می دهد و پیش بینی مربوط به سایر کشورها را ماشین انجام می دهد.
ما در کشور چه تعداد ایستگاه هواشناسی داریم؟
حدود 450 ایستگاه هواشناسی در کشور ما وجود دارد گفت که انواع مختلفی دارند و هر ایستگاه یک کار را انجام می دهد مانند ایستگاه های سینوپتیکی، کشاورزی، باران سنجی، اقلیم شناسی و...
ایستگاه های سینوپتیکی کامل ترین نوع ایستگاه ها هستند که ساعت به ساعت اطلاعات را مخابره می کنند،. ایستگاه دریایی که روی دریا قرار دارد و پارامترهای دریایی را ارایه می دهد، ایستگاه کشاورزی پارامترهای کشاورزی را اندازه گیری می کند و ایستگاه فرودگاهی که به تعداد شهرهایی که فرودگاه دارند ایستگاه فرودگاهی داریم.
در تهران چندایستگاه داریم ؟
در تهران نیز 14 ایستگاه هواشناسی داریم که تمام این ایستگاه ها یک کار واحد را انجام می دهند و با دریافت اطلاعات جوی کلیه کشورها خاورمیانه، اروپا و آسیا و جمع آوری همزمان اطلاعات از ایستگاه های هواشناسی داخل کشور روزانه چندین نقشه هواشناسی را صادر می کند. در تمام این ایستگاه ها ابزارهای استاندارد هواشناسی وجود دارد چرا که در غیر این صورت هیچ هواپیمایی بلند نمی شود.
پیش بینی شما از زمستان امسال تهران و وضعیت آلودگی هوا چیست؟
افزود: ما در پیش بینی های فصلی 2 پارامتر میدان بارش و دما را اندازه گیری می کنیم. در فصل زمستان به علت وارونگی دما معمولا آلودگی هوا را داریم، البته آلودگی ها در فصل تابستان هم وجود دارد ولی کمترین دما در فصل تابستان، بیشترین دمای زمستان است و به دلیل پایین بودن دما در این فصل، لایه آلوده هم پایین می آید. اما به طور معمول بیشترین آلودگی هوا در بهمن ماه است.
چه کسی در کشور ما متخصص ترین فرد در علم هواشناسی است یا به اصطلاح پدر علم هواشناسی در کشور ما کیست؟
زنده یاد دکتر گنجی از پیش کسوتان هواشناسی ایران بود. دکتر گنجی از مهرماه ۱۳۳۵ تا مهرماه ۱۳۴۷ ریاست اداره کل هواشناسی ایران را نیز عهده دار بود . در حال حاضر هم مهندس اردکانی با بیش از 50 سال سابقه کار در مرکزپیش بینی هواشناسی از اساتید ما در این مرکز است.
آیا ما در کشور رشته هواشناسی هم دارم؟
بله. در حال حاضر در رشته فیزیک گرایشی به نام گرایش هواشناسی وجود دارد و افرادی که فیزیک و ریاضی قوی داشته باشند می توانند وارد این رشته شوند.
آیا برای فارغ التحصیلان این رشته کار هست؟
بله . ما درسازمان هواشناسی پذیرای فارغ التحصیلان دارای مدرک فوق لیسانس و دکترای این رشته هستیم.
به عنوان سوال آخر نظر شما راجب شرکت های خصوصی که کار هواشناسی انجام می دهند چیست؟
شرکت ایران ایر تنها جایی است که از پیش بینی های مرکز پیش بینی استفاده می کند اما بعضی شرکت ها با پرداخت مبالغ بالا با مراکز پیش بینی در خارج از کشور قرارداد می بندند در صورتی که آنها همون اطلاعات ما را در اختیارشان می گذارند.
