نظر مخالف؛ چرا دسترسی به مواد مخدر در ایران ساده است؟
این
درحالی است که اواخر سال گذشته طه طاهری، قائممقام دبیرکل ستاد مبارزه با مواد
مخدر زمان دسترسی به مواد مخدر را پنجدقیقه اعلام کرده بود و بر اساس گزارش سازمان
ملل میزان تولید تریاک در افغانستان به شش هزار تن در سال 2013 رسیده است و با توجه
به همسایگی ایران و افغانستان افزایش کشت و تولید مواد مخدر زنگ خطر را به صدا در آورده
است.
در عین حال با افزایش لابراتوار و آشپزخانههای خانگی تولید شیشه، هرویین و... در حاشیه تهران و استانهای غربی دسترسی به مواد مخدر آسانتر شده و زمان دسترسی هم کاهش چشمگیری یافته، هرچند رییس پلیس مبارزه با مواد مخدر ناجا گفته «پلیس عرصه را برای خردهفروشان مواد مخدر تنگ خواهد کرد و در استانهایی نظیر تهران، کرمانشاه، مازندران و... با اقداماتی که انجام شده عرضه مواد مخدر کاهش چشمگیری داشته است.»
احمدیمقدم فرمانده ناجا پیش از این از وجود آزمایشگاههای خانگی تولید مواد مخدر در استان آذربایجان غربی خبر داد و گفت: «قبلا تولید مواد مخدر صنعتی در آشپزخانههای تهران یا اسلامشهر انجام میشد، اما اکنون مثلا در استان آذربایجانغربی نیز این مواد تولید میشود، چراکه قاچاقچیان سعی دارند مواد را پس از ورود پیشسازها از خارج کشور، در همان محل تولید و توزیع کنند.»
یک برآیند میدانی
خبرنگار شرق در ادامه گزارش خود نوشته است: برای سنجش زمان دسترسی به مواد مخدر راهی پارک حقانی در دروازه غار میشوم. این پارک مامن معتادان کارتنخواب است.
پرسه زنان «پارک حقانی» را جستوجو میکنم اما اثری از آنها نیست. زمین گل شده است و باران هم خیال بند آمدن ندارد. از جستوجو خسته شدهام و دارم کمکم بیخیال میشوم که در زاویه دیوارهای پشتی خانه خورشید و حسینیه پیدایشان میکنم.
مرد سیهچرده برای گرم شدن لباس میسوزاند. زنی دیگر هیچ نشانی از زنانگی ندارد، خمار در میان گـلولای نشسته است. دو دختر در زیر این باران و روی زمین سرد، پتویی روی سرشان کشیدهاند و خوابیدهاند و با تکههایی از پلاستیک حالت چادر را به زاویه دیوار دادهاند.
ماندهام سر صحبت را چطور باز کنم. صدایی از پشت تکههای پلاستیکی میگوید: «خانم برو مارو فیلم نکن.» مردد میان ماندن و رفتن ماندهام که مرد سیهچرده میگوید: هر چیزی هم که میخواهی بپرس.
میروم جلو و کنارش مینشینم، بوی سوختن لباسها در بینیام میپیچد. نگاه خیرهام به زخمها و پینههای درشت دستهایش است که لباسها را در میان آتش میرقصانند.
میپرسم: سرده؟
جواب میدهد: آره
میپرسم: اعتیاد داری؟
میگوید؟ آره... انگار بلد نیستی چی بپرسی الان باید بیوگرافیام را بپرسی؟ و خودش شروع میکند به گفتن نام و فامیلش و میافزاید: «۲۰ساله تخریب دارم.»
میپرسم چرا به گرمخانه نمیروید؟ پسر کناریاش جواب میدهد «از ترس «شفق»؛ اگه گرمخونه بریم شهرداری به مامورها تحویلمان میده و از آنجا به اردوگاه اجباری ترک اعتیاد میفرستنمون.»
جعفر میگوید: «گرمخونه برای معتادان نیست، برای کسانی است که اعتیاد ندارند و طول روز سر کار میروند و شبها به گرمخانه میآیند و بعد هم تمام تختها و کفخوابش پر است و تنها صندلیها را به معتادان میدهند و خب آدم تا صبح روی صندلی خشک و خرد میشود.»
میپرسم: بروید «شفق» اوضاع بهتر از اینجا نمیشود؟
ناراحت جواب میدهد: «توی «شفق» بدرفتاری میکنند، گاهی غذا هم نمیدهند، بعد هم ترککردن که اجباری نمیشه، میشه؟»
جعفر میگوید:
«اگر دوست داری میتونی همراه من بیایی، پیش ساقی میرم هرویین بخرم.» ساقی مرد میانسال
با ظاهری معمولی و چند کیسه پلاستیکی رنگی در دست است. جعفر در کمتر از پنج دقیقه یک
گرم هرویین را به قیمت 18 هزارتومان میخرد. میگوید: «این یکگرم برای هفت، هشت ساعتش
کافی است. پشت یکی از دیوارهای مخروبه مینشیند به مصرفکردن.»
یک کارشناس: مساله زمان نیست؛ دسترسی آسان است
در این مورد معاون سابق درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر به آرمان میگوید: بحث راجع به اینکه زمان دسترسی به مواد مخدر پنج دقیقه است، هفت دقیقه است، 10 دقیقه است یا هر چیز دیگر چندان بحث کارگشایی نیست. واقعیت این است که دسترسی به این مواد بسیار آسان و سریع است.
سعید صفاتیان ادامه میدهد: مواد مخدر در حال حاضر به صورت سیستماتیک و شبکهای توزیع میشود یعنی اینکه، عرضهکنندگان این مواد به این نتیجه رسیدهاند که باید مواد را سریع به دست مشتریانشان برسانند بنابراین، ما الان هیچ معتادی نداریم که مثلا بگوید دو روز است نتوانستهام مواد پیدا کنم. در واقع، هیچ معتادی بیمواد نمیماند و مشکل اینجاست.
باید نگاه به مساله مواد مخدر تغییر کند
صفاتیان میگوید: در نهایت به نظرم باید نگاه به کنترل و کاهش مواد مخدر تغییر کند. مقابله با خردهفروشان مواد مخدر لازم و قابلستایش است اما آمارهای رسمی نشان میدهد سالانه 210 هزار خردهفروش مواد مخدر بازداشت میشوند که 30 درصد آنها هم تکراری هستند و با این وجود، تغییر محسوسی در عرضه این مواد وجود ندارد. همچنان تهیه آن آسان است. به گفته او باید روی کاهش تقاضای مواد مخدر نیز برنامهریزی کرد.
مواد مخدر و محرک یکی از چهار بحران جامعه جهانی است
مواد مخدر و روانگردانها، یکی از چهار بحران جامعه جهانی به شمار میروند و بیش از 170 کشور در جهان با این پدیده شوم دست و پنجه نرم میکنند و برای مهار و کنترل و مدیریت این پدیده، نیاز است ابتدا روندشناسی تشریحی در مورد علتهای آن انجام شود و بدانیم که چه برنامهای برای کنترل این پدیده شوم داریم. برخلاف تصور اولیه، زنان نیز به مصرف مواد مخدر گرایش پیداکردهاند به طوری که حدود 9.3 درصد از افرادی که جذب مواد مخدر میشوند، زنان هستند. همچنین 21.45 درصد از افراد باسواد (لیسانس و بالاتر از آن) به گروه مشتریان مواد مخدر پیوستهاند. از همه خطرناکتر، گرایش درصد بیشتر متاهلان در حوزه اعتیاد نسبت به مجردان است. از سال 1373 تا شش ماهه اول سال جاری 47 هزار و 277 نفر از بهترین منابع انسانی کشور بر اثر سوءمصرف مواد جان دادهاند یعنی به طور میانگین روزانه هفت نفر بر اثر سوءمصرف مواد مخدر میمیرند؛ اما تحقیقات نشان میدهد بالاترین میزان فوت در این زمینه را در سال 1388 داشتهایم. در دهه 80، دومین عامل مرگ و میرهای غیرطبیعی پس از تصادفات، به مرگهای ناشی از سوءمصرف مواد مرتبط بوده است.