هفت خوانی به نام «قانون مشاغل سخت و زیان آور»

به گزارش گروه سبک زندگی خبرگزاری دانا (داناخبر) و به نقل از جام جم، آنهایی که خود را مستحق استفاده از قانون مشاغل سخت و زیان‌آور می‌دانند، وقتی پایشان به شعب تامین اجتماعی باز شود تازه می‌فهمند چه راه پر فراز و نشیبی پیش رو دارند.

کوهی از مشکلات

پراکنده بودن سوابق بیمه‌ای، منظم واریز نشدن لیست حق بیمه‌ها از سوی کارفرمایان، تعاریف متفاوت از مشاغل سخت و زیان‌آور و... از مشکلات بیمه‌شدگان شاغلی است که وقتی به امید استفاده از تسهیلات بازنشستگی مشاغل سخت و زیان‌آور راهی شعب تامین اجتماعی می‌شوند تازه آنجاست که متوجه می‌شوند برای این‌که بتوانند براساس این قانون بازنشسته شوند باید هفت‌خوانی از ماده‌ها و تبصره‌های ریز‌و‌درشت را پشت‌سر‌بگذارند.

قانونی برای حمایت از مشاغل زیان‌آور

ماه مهر سال 80 قانونی به تصویب رسید که به موضوع ماده 76 قانون بیمه تامین اجتماعی، یعنی مشاغل سخت و زیان‌آور اختصاص داشت.

براین اساس مشاغلی که با اشتغال به آنها فرد دچار آسیب جسمی و روحی می‌شود به‌عنوان مشاغل سخت و زیان‌آور شناخته شد.

البته این قانون در سال 70 نیز به نوع دیگری اجرا می‌شود و حدود 30، 40 شغل به‌عنوان مشاغل سخت و زیان‌آور در جدول این مشاغل تعیین شده بود، اما در آیین نامه سال 80 تشخیص این نوع مشاغل و یک‌سری تکالیف دیگر با شروط خاصی همراه شد؛ به این معنی که هرکس مدعی است کارش جزو مشاغل سخت و زیان‌آور است، می‌تواند ادعایش را به کمیته استانی که در ادارات کار و رفاه هر استان مستقر است، بدهد تا در آنجا بررسی شود.

 البته ماده 15 این آیین‌نامه تاکید می‌کند، این کمیته لزوما این‌که شغلی در یک کارگاه ممکن است جزو مشاغل سخت و زیان‌آور شناخته شود، همان شغل را در یک کارگاه دیگر به دلیل برخورداری از شرایط بهتر محیطی و امکانات کاری، ممکن است جزو مشاغل سخت محسوب نکند.

 این قانون به مرور با پیشنهادهایی که داده شد، تغییراتی پیدا کرد و هم‌اکنون علاوه بر مواردی که در کمیته استانی بررسی می‌شود، سه دسته شغل جزو مشاغل سخت و زیان‌آور است که برای تایید آنها نیازی به بررسی و رای کمیته استانی نیست.

 مشاغل زیان آور کدامند؟

سه گروه مشاغل زیان آور عبارت هستند از:

1ـ مشاغلی که در زندان‌ها و در ارتباط مستقیم با زندانی‌هاست.

2ـ مشاغلی که در مراکز روان درمانی و ارتباط با بیماران روانی هستند

3- و گروه آخر خبرنگاران یعنی کسانی که صرفا کارشان تهیه خبر است؛ البته در این مورد، دیگر مصادیق خبرنگاری مانند صفحه‌بندها، هیات تحریریه، عکاس و... باید درخواست‌شان در کمیته‌ای که در بالا به آن اشاره شد، بررسی شود.

کارفرما، مسوول مغایرت‌های شغلی

 مسوولان تامین اجتماعی درباره مغایرت عنوان شغلی که برای بسیاری از متقاضیان بازنشستگی مشاغل سخت و زیان‌آور مشکل‌ساز شده، تاکید می‌کنند این مشکل فقط مختص خبرنگاران نیست و ممکن است گروه‌های دیگری که در زمره مشاغل سخت و زیان‌آور هستند نیز با چنین وضعی مواجه باشند.

در حالی که تامین اجتماعی به صراحت تاکید می‌کند لیست بیمه‌ای که از سوی کارفرما به اداره بیمه ارسال می‌شود ملاک است و اگر کارفرمایان نسبت به این موضوع بی‌توجهی نشان داده‌اند این سازمان مقصر نیست.

 با این حال سازمان تامین اجتماعی تلاش خود را می‌کند که حقی از افراد دارای مشاغل سخت از‌جمله خبرنگاران ضایع نشود بنابراین به واحدهای بیمه‌ای در سراسر کشور ابلاغ شده که اگر در لیست اطلاعات بیمه‌ای به چنین مغایرتی برخوردند، در صورت درخواست فرد متقاضی استفاده از تسهیلات بازنشستگی با مراجعه به محل کارگاه و بررسی احکام کارگزینی و لیست سنوات بیمه‌ای درباره صحت ادعای مطرح شده تصمیم‌گیری کنند.

اما درباره این‌که برخی کارفرمایان با وجود کسر حق بیمه از حقوق، لیست بیمه افراد زیر مجموعه خود را به‌طور منظم رد نمی‌کنند که این موضوع هنگام درخواست بازنشستگی مشکل‌ساز می‌شود، مسوولان این سازمان مدعی می شوند که در این گونه موارد نیز از نظر قانون بیمه، غیبت غیرموجه تلقی می‌شود و این کوتاهی کارفرما نیز ارتباطی به تامین اجتماعی ندارد.

ماجرای 20 سال و 25 سال

 براساس قانون، افرادی که در مشاغل سخت و زیان‌آور 20‌سال متوالی یا 25 سال متناوب کار کرده باشند به شرط پرداخت حق بیمه بدون شرط سنی، هر یک سال آنها 1.5 سال محاسبه شده و می‌توانند بازنشسته شوند.

در ماده 5 این قانون آمده است نحوه تشخیص این‌که شغلی جزو مشاغل سخت و زیان‌آور است یا نه و همچنین نحوه احراز توالی و تناوب به موجب آیین‌نامه‌ای است که در این کمیته تصویب می‌شود.

اما چه وقت شرایط بیمه شده برای بازنشستگی از توالی به تناوب تغییر می‌کند؟

 براساس ماده 12، مرخصی بیمه‌شدگان دو دسته می‌شود:

 اول برخی ایام هست که اگر در فواصل قرار بگیرد جزو ایام سخت و زیان‌آور است مانند این‌که برخی کارمندان پنجشنبه و جمعه تعطیل هستند، یا مرخصی استحقاقی، یا فوت بستگان که تا سه روز مرخصی می‌گیرند، یا مرخصی استعلاجی که غرامت دستمزد پرداخت می‌شود.

 اما برخی ایام اگر در فاصله خدمت قرار گیرد سخت و زیان‌آور محسوب نمی‌شود، ولی توالی را به هم نمی‌زند، مانند خدمت سربازی مشروط به این‌که دو ماه بعد از پایان خدمت به کار خودش بازگردد همچنین اگر شخص به دلیلی توقیف می‌شود و بعد حکم برائت برای وی صادر شود، این هم توالی را به هم نمی‌زند.

ماده دیگر می‌گوید غیبت غیرموجه حداکثر ده روز در سال اشکالی ندارد، یعنی این وضع هم شرایط بیمه شده را از توالی به تناوب تغییر نمی‌دهد، اما اگر به 11 روز برسد وضع فرد از توالی به تناوب تغییر می‌کند.

 همچنین استفاده از مرخصی بدون حقوق بیش از دو ماه تحت هر عنوان توالی را بر هم می‌زند.

اخراج، استعفا، انفصال و بازخریدی مشروط به این‌که حداکثر تا 2 ماه بین فواصل بیمه‌ای فاصله نیفتد توالی را به هم نمی‌زند.