ذرات سفید ریز و شش پا که به پوست سر و گردن چسبیده و از خون انسان تغذیه می کنند، شپش نام دارد که مشاهده آنها بر روی سر کودک باعث وحشت بسیاری از خانواده ها می شود. اما خانواده ها باید بدانند که اگر چه شپش سر خیلی خوشایند نیست اما معمولا بیماری جدی ایجاد نمی کند.
به گزارش گروه سلامت خبرگزاری دانا ( داناخبر )، در این مطلب با چگونگی درمان و به کنترل درآوردن شپش سر که هر خانواده ای باید با آنها آشنا باشد، بیشتر آشنا می شویم:
شپش سر چیست؟
شپش سر حشراتی شش پا و کوچکی هستند که به پوست سر و گردن چسبیده و از خون انسان تغذیه می کنند. هر شپش اندازه ای در حدود یک دانه کنجد دارد و تشخیص آن ممکن است دشوار باشد. تخم شپش که رشک (nit) نامیده می شود به موهای نزدیک به پوست سر می چسبد و دیدن آن دشوارتر است.
شپش سر بیشتر چه افرادی را تهدید می کند؟
شپش سر در کودکان در مهد کودک، پیش دبستان و دبستان بیشتر شایع است. کودکان در این سن اغلب ارتباط نزدیک دارند و تماس موها در آنها زیاد است و ممکن است از شانه، کلاه، کلیپس و دیگر لوازم یکدیگر استفاده کنند. احتمال قرارگیری در معرض شپش سر در بزرگسالانی که با کودکان زندگی می کنند نیز زیاد است.
شپش سر چگونه گسترش پیدا می‌کند؟
شپش معمولا از طریق تماس مستقیم سر با سر، که امکان انتقال آنها را از موی فردی به فرد دیگر فراهم می کند، گسترش می‌یابند. شپش می‌تواند مدت کوتاهی بر روی لباس یا لوازم شخصی دیگر زنده بماند بنابراین استفاده از شانه مشترک می‌تواند به شپش کمک کند میزبان جدیدی برای خود پیدا کند. در حقیقت توجه داشته باشید که شپش نمی‌تواند از فردی به فرد دیگر بپرد یا پرواز کند.
چگونه شپش سر را تشخیص دهیم؟
اگر چه شپش و تخم آن کوچک هستند، اما با چشم غیر مسلح قابل مشاهده هستند. شپش سر ممکن است سفید، قهوه‌ای یا خاکستری تیره باشد و اغلب در موی پشت گردن یا پشت گوش‌ها دیده میشود. رشک‌ها ذرات ریز گرد یا تخم مرغی شکل هستند که به موی نزدیک به پوست سر می‌چسبند. اگر بخواهید آنها را از روی مو سُر دهید، آنها از جای خود تکان نمی‌خورند. تحقیقات اخیر نشان میدهد که شانه کردن موی مرطوب بهترین روش شناسایی هجوم آنها است.
علایم شپش سر
پیدا کردن شپش زنده یا شپش نابالغ اغلب تنها روش شناسایی آلودگی به شپش است. وجود رشک به تنهایی آلودگی به شپش را تایید نمی‌کند. در بسیاری از کودکان شپش سر هیچ ناراحتی ایجاد نمی‌کند. زمانی که علایم ایجاد می‌شوند شایع ترین مشکل خارش است که ممکن است هفته‌ها یا حتی ماه‌ها پس از آلودگی به شپش رخ دهد.
آلرژی شپش سر
خارش مرتبط با شپش به واسطه واکنش آلرژی به نیش حشره ایجاد میشود. خاراندن مکرر ممکن است منجر به زخم یا خراشیدگی در پوست سر شود. زخم‌های مرتبط با خاراندن ممکن است توسط باکتری‌های پوست عفونی شوند، اگر چه این پدیده خیلی متداول نیست. در صورتی که پوست قرمز، متورم یا دردناک شده یا گره‌های لنفاوی در گردن در هنگام لمس حساس است، فورا به پزشک مراجعه کنید چون ممکن است این‌ها علایم عفونت پوستی باشند.
اگر به شپش سر شک دارید
شپش سر به خودی خود از بین نمی‌رود. اگر فکر می‌کنید که کودک شما به شپش آلوده شده، باید بلافاصله چند اقدام انجام دهید. برای تایید تشخیص به پزشک مراجعه کنید. به مربی مهد کودک یا مدرسه اطلاع دهید، ممکن است لازم باشد سایر کودکان مورد بررسی قرار بگیرند. همه اعضای دیگر خانواده را بررسی کنید تا در صورت وجود علایم شپش مشخص شود. در نهایت همه افرادی که به شپش دچار شده اند باید همزمان با هم درمان شوند.
رهایی موها از شر شپش
می‌توانید داروهای بدون نسخه از بین برنده شپش را تهیه کنید. این داروها از عصاره گیاه داوودی (chrysanthemums ) یا نسخه سنتزی آن که مشابه آن است به دست آمده اند. این داروها بی خطر هستند اما ممکن است برای کودکان کم سن و سال توصیه نشوند. این محصولات می‌توانند شپش زنده را از بین ببرند ولی آسیبی به رشک وارد نمی‌کنند. دستور العمل بر روی برچسب محصول را به دقت بخوانید تا بدانید چه مدت دارو باید بر روی مو باقی بماند و چطور باید شسته شود. ممکن است نه تا ده روز بعد از آن، به درمان دوم نیاز شود. در صورتی که هر دو درمان موثر نباشند برای داروهای قویتر به پزشک مراجعه کنید.
از بین بردن شپش در خانه
اگر چه شپش مدت زیادی نمی‌تواند بر روی رختخواب زنده بماند، بهتر است ملحفه‌های همه افرادی که تحت درمان شپش هستند، شسته شود. لباس‌هایی که در بیست و چهار ساعت گذشته استفاده کرده اند را نیز باید در آب داغ شسته شوند. اگر چه گاهی اوقات به والدین گفته میشود همه عروسک‌های پولیشی کودک را تمیز و قرنطینه کنند اما متخصصان می‌گویند این کار ضرورتی ندارد. اگر کودک با عروسک پولیشی مورد علاقه‌اش می‌خوابد، آن را به مدت بیست دقیقه در خشک کن هوای داغ قرار دهید. این کار هر گونه موجودات کوچک را از بین می‌برد.
درمان‌های خانگی برای شپش سر
برخی از والدین ادعا می‌کنند که مایونز، سرکه سفید یا روغن درخت چای درمان‌های طبیعی موثر برای شپش سر هستند. گفته میشود مایونز در صورتی که به صورت لایه ضخیمی بر روی سر مالیده شود و در طول شب بر روی سر باقی بماند، می‌تواند شپش سر را از بین ببرد. شایعاتی وجود دارد که سرکه، چسبی که موجب چسبیدن رشک به مو میشود را در خود حل می‌کند. اگر چه هیچ شواهد علمی برای تایید این درمان‌های خانگی وجود ندارد، اما متخصص اطفال می‌گویند امتحان این روش‌ها ضرری ندارد اما آنها را به عنوان درمان اصلی استفاده نکنید.
شانه دندانه ریز
یک درمان موضعی دیگر برای شپش سر شانه دندانه ریز است. این شانه ها به خاطر ریز بودن دندانه‌های آن شپش و رشک‌ها را بیرون می‌رانند. در مصر باستان این روش بیشتر رایج بوده است ، در مقبره‌های آنها شانه رشک یافت شده است. عیب این روش این است که زمان و صبر زیاد می‌خواهد تا همه رشک‌ها را از موی کودک شانه کنید. شانه کردن مو پس از درمان با شامپوهای دارویی ممکن است موثرتر باشد.
شایعاتی درباره شپش سر
شپش نه مخصوص طبقه پایین جامعه است و نه نشانه بهداشت ضعیف، بلکه کودکان از همه سطوح مالی، اجتماعی و بهداشتی را گرفتار می‌کند. این حشرات می‌توانند تا 6 ساعت زیر آب زنده بمانند، بنابراین کودکانی که به طور منظم حمام می‌کنند نیز آسیب پذیر هستند. خبر خوب این است که شپش هیچ بیماری دیگری منتقل نمی‌کند.
شپش سر در مدرسه
مطابق جدیدترین گزارش‌ها، یک کودک سالم نباید به خاطر شپش از مدرسه محروم شود. کارشناسان توصیه می‌کنند که کودک در کلاس بماند اما از تماس سر با بقیه دانش آموزان خود داری کند. پس از درمان تخم‌های مرده ممکن است تا زمانی که برداشته شوند در موی کودک باقی بمانند.
محافظت در مقابل شپش سر
اگر کودک خردسالی دارید متاسفانه کار زیادی نمی‌توانید برای دوری او از شپش انجام دهید. کودکان وقتی سرشان را کنار هم قرار می‌دهند یا گل سرشان را به هم می‌دهند، شپش می‌تواند منتقل شود. بهترین دفاع شما بررسی پوست سر و موی کودک دلبند خود به طور منظم است. با این کار می‌توانید آلودگی به شپش را زود تشخیص دهید. درمان فوری، به پیشگیری از گسترش شپش به سایر اعضای خانواده، کمک می کند.
