به گزارش خبرگزاری دانا پژمان رحیمیان عصر امروز در نشست بررسی برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) که با حضور سیروس ناصری دیپلمات سابق کشورمان و جمعی از خبرنگاران رسانه‌ها در محل خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) برگزار شد، با اشاره به اهداف اصلی نظام از پیگیری مذاکرات هسته‌ای، اظهار داشت: هدف اصلی ما از مذاکرات هسته‌ای رفع تحریم‌های ظالمانه، غیرقانونی و غیرحقوقی بود؛ چون در حوزه فنی پیش از این تا جایی که باید پیش می‌رفتیم، پیش رفته بودیم.
وی افزود: در مقطع ۱۲ سال قبل به دنبال تصاحب فناوری بودیم که این کار انجام شد، سپس به مرحله اثبات فناوری رسیدیم؛ یعنی توانایی استفاده از یک فناوری را با تمام ملاحظات زیستی و ایمنی به دست آوردیم که از جمله آنها دستیابی به فناوری غنی‌سازی صنعتی و حوزه آب‌سنگین بوده است.
عضو تیم فنی مذاکره کننده هسته‌ای کشورمان با تاکید بر اینکه اگر بخواهیم در حوزه رفع تحریم‌ها به نتیجه برسیم نیاز به تعاملات گسترده اقتصادی در سطح جهان داریم، تصریح کرد: در رابطه با محدودیت‌های ایجاد شده در تحقیق و توسعه تنها نباید به موضوع غنی‌سازی نگاه کنیم؛ در سازمان انرژی اتمی حوزه‌های دیگری نیز برای تحقیق و توسعه وجود دارد که بسیار مهم است و در ضمیمه ۳ برجام آمده است.
رحیمیان گفت: یکسری حوزه‌های تحقیق و توسعه نیز وجود دارد که در جریان همکاری با مراکز علمی دنیا بهتر می‌توانیم به نتیجه برسیم و البته در حال حاضر مقالات علمی موجود در سازمان بسیار غنی و ارزشمند است.
وی در همین رابطه به ارائه چند پیشنهاد برای حضور جمهوری اسلامی ایران در چند پروژه بزرگ بین‌المللی در حوزه هسته‌ای اشاره کرد و افزود: برخی از این پیشنهادها حتی قبل از نهایی شدن برجام داده شده است و هر چند ممکن است نفس عملی شدن آنها به بعد از برجام منتهی شود، اما ارائه این پیشنهادها حاکی از توانمندی فنی کشورمان است.
همکاری با کشور چین در حوزه رآکتورهای آب‌سنگین
مشاور رئیس سازمان انرژی اتمی در ارتباط با همکاری‌های فنی ایران و سایر کشورها در حوزه هسته‌ای، به کشور چین اشاره کرد و گفت: چین یکی از کشورهایی است که با توجه به سابقه تخصصی آن در حوزه رآکتورهای آب‌سنگین می‌تواند با ما همکاری کند، اما آنچه مدنظر ماست این است که همکاری دقیق و متوازنی صورت گیرد.
رحیمیان گفت: هدف تیم مذاکره کننده این بوده است که اگر محدودیتی در این رابطه پذیرفته می شود امتیازات خوبی نیز گرفته شود؛ مثلا اگر راه‌اندازی رآکتور اراک چند سالی به تاخیر می‌افتد، در عوض ابزارها و فناوری‌های ایمنی که فعلا در اختیار ما نیست، در اختیارمان گذاشته شود.
وی در ادامه در خصوص انتقادهای وارده به بخش‌های فنی توافق هسته‌ای ایران و غرب اظهار داشت: برخی تعابیر درباره آنچه به دست آورده‌ایم ناشی از دلسوزی، بی اطلاعی یا اغراض دیگری است که البته همه آنها محترم است؛ شاید الان زمان طرح برخی مسائل نباشد و یک یا دو سال دیگر بتوان درباره آن صحبت کرد.
عضو تیم فنی مذاکره کننده هسته ای ایران و غرب ادامه داد: آنچه سعی کرده‌ایم در حوزه فنی دنبال کنیم، مبتنی بر چند اصل بوده است که از جمله آنها این بوده که هیچ کدام از تاسیسات ما بسته نشود و نیز آنچه باقی می‌ماند، تعادل چرخه تولید و مصرف ما را در این ۱۰ سال حفظ کند.
رحیمیان با بیان اینکه برخی ادبیات جدید در این سالها در حوزه فنی شکل گرفته است، به اصطلاح «نیاز کشور به ۱۹۰ هزار سو انرژی» اشاره کرد و گفت: ۱۹۰ هزار سو به عنوان یک هدف در مذاکرات مدنظر قرار گرفت، اما اینکه در چه سالی به این میزان سوخت نیاز داریم بسیار مهم است.
وی در توضیح این مسئله خاطرنشان کرد: ۱۹۰ هزار سو هر سال به حدود ۳۰۰ تن UF۶ طبیعی نیاز دارد و اینکه شرایطی در کشور فراهم کنیم که در سالی که قرارداد ما با کشور مربوطه خاتمه یافت، ما هم به فناوری‌های لازم برای استفاده از این مواد برسیم، بسیار مهم است.
مشاور رئیس سازمان انرژی اتمی تاکید کرد: ما به عنوان سازمان انرژی اتمی در حوزه فنی استقبال می‌کنیم که جلساتی برگزار شود تا اگر سئوال و ابهامی وجود دارد مطرح و بررسی شود.
مطالعه گروه‌های تحقیقاتی سازمان انرژی اتمی بر روی انواع رآکتورها
وی در ادامه در پاسخ به سئوالی درباره دلایل توافق صورت گرفته درباره رآکتور آب‌سنگین اراک گفت: اگر توافق هسته‌ای نبود و همین رآکتور فعلی را راه می‌انداختیم، کشور باز هم برای برخی اهداف مثل تولید رادیوداروها و رادیو ایزوتوپ‌ها نیازمند راه‌اندازی یک رآکتور مدرن‌تر دیگر بود و چنین رآکتوری هزینه‌ای معادل ۸۰۰ میلیون تا یک میلیارد دلار نیاز دارد، اما با بازطراحی رآکتور فعلی همان نیازها تامین می‌شود.
رحیمیان با بیان اینکه در برخی حوزه‌ها برگشت‌پذیری ما سریع و در برخی حوزه‌ها زمانبر خواهد بود، اظهارداشت: در عین حال باید دید که هدف از برگشت‌پذیری چیست.
عضو تیم فنی مذاکره‌کننده هسته‌ای کشورمان با بیان اینکه هدف از طراحی رآکتور اراک پاسخ به نیازهای تحقیقاتی و تولیدی کشور در حوزه هسته‌ای بوده است، اعلام کرد: در حال حاضر گروه‌های تحقیقاتی در سازمان انرژی اتمی بر روی انواعی از رآکتورها در حال مطالعه هستند که شبیه رآکتور فعلی نیست.
وی در ادامه به موضوع تغییرات ایجاد شده در رآکتور آب‌سنگین اراک از جمله بتن‌ریزی در آن پس از اجرای برجام پرداخت و گفت: مخزن رآکتور وقتی از قلب آن خارج شود، دیگر قابل استفاده نیست و در رابطه با آن گزینه‌های مختلفی برای بازگشت‌ناپذیری آن مطرح بود که از جمله آنها انتقال مخزن به خارج از کشور یا قطعه قطعه شدن آن بود، اما بهترین گزینه این بود که در کانال‌های سوخت آن بتن ریخته شود.
رحیمیان اضافه کرد: اگر کسی برجام را بخواند متوجه می‌شود که قلب رآکتور اراک بتن‌ریزی نمی‌شود و علت دفاع سازمان انرژی اتمی از تصمیمات اتخاذ شده در حوزه رآکتور این است که این رآکتور به یک رآکتور ضعیف تبدیل نمی‌شود.
مشاور رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان تصریح کرد: طراحی رآکتور فعلی اراک به حدود ۱۵ سال قبل برمی‌گردد؛ در حالیکه در این ۱۵ سال فناوری‌های روز رآکتور تغییرات زیادی داشته است.
موضوع رآکتور اراک در مذاکرات هسته‌ای در مرداد ۹۳ بسته شد
وی با اشاره به مطالبه غربی‌ها از جمهوری اسلامی در رابطه با رآکتور آب‌سنگین اراک در جریان مذاکرات هسته‌ای گفت: موضع اولیه طرف مقابل تعطیلی تاسیسات اراک بود که سپس موضوع تبدیل آن به رآکتور آب‌سبک را مطرح کردند، اما تاکید ما از ابتدا بر حفظ ماهیت آب‌سنگین این رآکتور به عنوان خط قرمز نظام بود و طرف مقابل نیز وقتی جدیت ما را دید چند پیشنهاد ارائه کرد که در رابطه با برخی از پیشنهادهای آنها ما تعبیر اسباب‌بازی را به کار می‌بردیم و به آنها می گفتیم آنچه شما ارائه می‌دهید یک اسباب‌بازی است.
رحیمیان تصریح کرد: طرحی که الان درباره رآکتور اراک در برجام وجود دارد، ایده هیچ کشوری نبوده و در فرآیند مذاکرات تکمیل شده است و البته موضوع اراک در جلسات کارشناسی مذاکرات در مردادماه ۹۳ بسته شد و از آن موقع تا مذاکرات نهایی، هیچ بحثی درباره اراک نداشتیم چون کار خیلی محکم انجام شده بود.
