به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانا/ مریم فرجی، آلودگی هوا در تهران به طور متوسط موجب کاهش ۵ سال از عمر تهرانی‌ها شده‌است و در ایران سالیانه ۴۵۰۰۰ نفر بر اثر آلودگی هوا می‌میرند .با توجه به پیامدهای زیانبار شرایط بد جوی این مهم به یکی از ملموس‌ترین معضلات زیست محیطیتهران،پایتخت ایرانو چندین شهر دیگر ایران تبدیل شده‌است. آمارها نشان می‌دهد که در روزهای تشدید آلودگی هوای تهران، شمار بیماران تنفسی «تا ۶۰ درصد» افزایش می‌یابد. بیشترین عامل مرتبط با تشدید بیماری‌های سیستم قلبی، عروقی و ریوی، افزایش آلاینده‌های دی اکسید گوگرد، ذرات معلق ومنواکسید کربناست .
بنابر نظر برخی از کارشناسان محیط زیست، نخستین زنگ خطر جدی درباره آلودگی هوای تهران در سال ۱۳۷۴ به صدا درآمد. در آن هنگام نزدیک به یکصد نفر از کارشناسان و مدرسان محیط زیست، جغرافیا وشهرسازیدر پی نشستی در سالن اجتماعاتپارک شهرتهران، متنی موسوم به بیانیه «هوای تهران ۷۴» منتشر کردند که در آن برای نخستین بار از آلودگی هوای پایتخت به عنوان یک «بحران ملی» که راه مقابله با آن «عزم ملی» است، نام برده شد.در بسیاری از خبرگزاری های غیر ایرانی از تهران با نام کلان شهر 14 میلیون نفری که در مه خاکستری پوشانده شده نام برده شده است .
دلایل اصلی آلودگی هوا
بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، ده مورد از آلوده ترین کشورها معرفی شدند که در این میان ایران رتبه چهارم را دارد . از جمله دلایلی که به کیفیت بد هوا کمک می کند گازهای گلخانه ای خودرو، عملیات کارخانه ها و پساب های صنعتی می باشند . جنگل زدایی و قطع درختان ؛ شهرنشینی ؛ زباله های خطرناک و... نیز از جمله عوامل دیگر در ایجاد و تشدید آلودگی هوا در تهران می باشند .همچینین مهاجرت به تهران از عوامل دیگر آلودگی بیش از حد این شهر شده است .چراکه افراد مهاجر معمولا شغل هایی را انتخاب می کنند که آلودگی زیست محیطی فراوانی را به دنبال دارند و در عوض بازدهی چندانی ندارند .بیشتر آلودگی هوای تهران ناشی از تردد اتومبیل ها و در مرحله دوم ناشی از کارخانه ها و تولید گازهای گلخانه ای صنعتی است . اگر این آلودگی ها ادامه داشته باشد مخاطراتی چون خشکسالی ؛ سیل ؛طوفان گرد و غبار یا شن به وقوع می پیوندد .
آلودگی هوای تهران در رسانه های خارجی
به گزارش خبرگزاری فرانسه (AFP) آلودگی هوای تهران حدود سه برابر بیشتر از سطح استاندارد است . ذرات موجود در هوا به واسطه تولید گازهای گلخانه ای حدود هفت برابر بیشتر از حد استاندارد بود. آلودگی در پایتخت ایران به گونه ایی رخ داده است که منجر به هشدارهای دولت مبنی بر عدم تردد افراد مسن کودکان و بیماران قلبی از منازل خود شده است .به گزارش این خبرگزاری در دسامبر 2014، تقریبا 400 نفر با مشکلات قلبی و تنفسی ناشی از آلودگی هوای سنگین در تهران، در بیمارستان ها بستری ؛و نزدیک به 1500 نفر دیگر نیاز به درمان سرپایی داشتند. همچنین این خبرگزاری اعلام کرد با توجه به استانداردهای سازمان بهداشت جهانی "وضعیت قرمز" و هشدار برای اینکه هوا برای همه افراد ناسالم است بوجود امده است .
Theiranproject در این باره اعلام کرد :حدود نیم میلیون خوردو در تهران سلامتی بیش از 9 میلیون شهروند این شهر را به خطر می اندازد .به نظر می رسد حرکت اتومبیل های فرسوده در تهران از سلامتی و جان 9 میلیون شهروند مهم تر است .هوا با کیفیت پایین در تهران برای افراد مسن و کودکان بیشتر مضر خواهد بود .این آلودگی منجر به مرگ بسیاری از افراد در پایتخت می شود و این اتومبیل های فرسوده نیز مجرمین اصلی محسوب می شوند . بسیاری از شهروندان تهرانی طی هر سال در ایران، به دلیل آلودگی هوا دچار مرگ زودرس می شوند به این معنی که در هر دو ساعت یک نفر بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می دهد .مسولین مربوطه باید برای بهبود کیفیت هوای پایتخت ایران تدابیری بیاندیشند تا تلفات آن افزایش نداشته باشد .
سازمان ملل متحد (UN) از آلودگی هوای تهران با عنوان یک قاتل خاموش یاد کرده است .این سازمان اعلام کرد : بیدار شدن از خواب در لایه ضخیمی از دود خاکستری بر آسمان پایتخت متاسفانه به زندگی روزمره در تهران تبدیل شده است.این آلودگی ها باعث سوزش چشم و گلو و خارش آن ها و عوارض مختلف دیگر می شود .اما مشکل آلودگی هوا در تهران بسیار جدی است و باعث شده است که خاک این شهر با فرسایش فراوانی همراه باشد .
راهکارهایی برای بهبود وضعیت هوا
در ارتباط با کاهش آلودگی هوا، علاوه بر گسترش و بهبود کیفیتحمل و نقل عمومی، از رده خارج کردن کلیه خودروها و موتورسیکلت‌های فرسوده، تولید خودروهای دوگانه‌سوز و همچنین توسعه عرضهگاز طبیعیفشرده، که از اهداف برنامه چهارم توسعه اقتصادی ایران هستند می توان به برنامه‌های زیر اشاره کرد:
1. جذب و کاهش آلاینده‌ها در فضای شهری و تلطیف آب و هوا با توسعه فضای سبز
2. ایجاد معابر پیاده‌رو در مناطق تجاری شهر
3. ممانعت از ورود تاکسی‌های بنزین‌سوز به سیستم
4. دوگانه‌سوز کردن تاکسی‌های بنزینی موجود
5. وضع عوارض جدید برای خودروها متناسب با مصرف سوخت و انتشار آلودگی
6. کاهش تقاضای سفر و کاهش مراجعات به دستگاه‌ها، مراکز اداری و ...
7. اطلاع‌رسانی و افزایش آگاهی عمومی در رابطه با آلودگی هوا در سطح مقاطع تحصیلی و نفوذ آن در فرهنگ جامعه
8. کاهش آلاینده‌های سمی و خطرناک
9. کاهش انتشار آلاینده‌ها با استفاده از سیستمهای کنترل آلودگی
10. به كودكانمان از همان سنین كودكی استفاده از وسایط نقلیه همگانی ، دوچرخه یا پیاده طی كردن را آموزش دهیم
11. خارج كردن صنایع آلاینده از محدوده شهری
12. از رده خارج كردن خودروهای قدیمی و فرسوده با حفظ حقوق صاحبان آن ها
البته این راهکارها به دلایل مختلف تا به حال جوابگوی معضل ترافیک و آلودگی هوای تهران نبوده‌اند. از جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
· گوگرد گازوئیل در حالت استاندارد باید بین ۱۵ تا ۲۰پی پی ام می باشد، اما متأسفانه در ایران از گازوئیل «۷ هزار پی پی ام» استفاده می‌شود
· طبق قانون برنامه چهارم تا پایان این برنامه باید یک میلیون خودروی فرسوده از رده خارج می‌شد، در حالی که با گذشت ۴ سال از این قانون تنها ۳۰۰ هزار خودروی فرسوده از رده خارج شده‌است علی‌رغم اضافه شدن شبکه مترو به شبکه حمل و نقل عمومی تهران در ده سال گذشته و افزایش تعداد اتوبوسها و مینی بوس‌ها در این مدت، سهم حمل و نقل عمومی در کل سفرها به ۲۶ درصد کاهش پیدا کرده است.
· به دلیل افزایش روزافزون مالکیت خودروی شخصی درسالهای گذشته و با توجه به اینکه برخی از خودروها همچون پژو آر- دی و نیسان با تکنولوژی ۳۰ سال پیش تولید می‌شوند،اجرای طرح سهمیه بندی سوخت تنها موقتاً موجب کاهش مصرف شده‌است.
· عدم عنایت به موضوع مهم فرهنگ ترافیک
