تالاب کویری میقان یکی از ۱۰ تالاب مهم ایران است که در استان مرکزی و در ۱۵ کیلومتری شمال شرقی اراک و جنوب غربی داوودآباد و در مجاورت روستاهای میقان و ده نمک و طرمزد با وسعتی حدود ۲۵ هزار هکتار قرار گرفته است.
به گزارش میز ایرانگردی خبرگزاری دانا،تالاب در ناحیه ای کم ارتفاع، مردابی، پیت زار طبیعی و دایمی، با آب شور در پست‌ترین نقطه دشت فراهان و در فرورفتگی موسوم به چاله اراک در مرکز منطقه‌ی شکار ممنوع قرار گرفته است. این تالاب از جمله آخرین حلقه اکولوژیک حوزه آبریز دشت اراک است که تمامی آب‌هاى سطحى مسیل‌هاى فصلى منطقه را جذب مى‌‌کند.
تالاب میقان شامل کویر، دشت‌های آبرفتی و یک دریاچه فصلی می‌باشد. نزدیکترین کوه به آن در ۱۰ کیلومتری جنوب شرقی تالاب با نام «کوه تخت زرد» و با ارتفاع ۲۲۶۹ متر واقع است.
در هر لیتر آب دریاچه در تابستان ۵۰ گرم، در بهار ۳۸ گرم و در زمستان ۲۸ گرم نمک موجود است. به همین دلیل طبقات نمکی در آن به وجود می‌آید که در فصل خشکسالی همه سطح تالاب را می‌پوشاند و از فاصله دور سفید و مانند برف به نظر می‌آید. همچنین گنبدهای نمکی در سطح زیرین منطقه وجود دارند که تحت تاثیر گسل‌های منطقه باعث لرزه خیزی خفیفی در این منطقه می‌گردند.
ارتفاع تالاب از سطح دریاهای آزاد ۱۷۰۰ متر و نیز سطح آب در آن نسبت به فصل سال ازعمق بسیار کم یا مانداب تا حدود ۱۴۰ سانتی متر متغیر می‌باشد. میزان بارندگی سالیانه این تالاب حدود ۲۵۸ میلیمتر است.
تالاب میقان در گذشته به نمکزار فراهان مشهور بوده است. در سال 81 منطقه میقان بعنوان تالاب معرفی شد. قدمت این تالاب به دوره پالئوسن باز می‌گردد که در آن دوره به علت حرکت صفحه‌های تکتونیکی اطراف شکل گرفته است.کارشناسان قدمت این تالاب را دوهزار ساله تخمین زده‌اند.
آب و هوای آن، مدیترانه‌ای گرم و خشک است. دخالت‌های زیاد انسانی در ۲۷ سال گذشته باعث افزایش دمای آن شده است. بیشترین دمای ثبت شده در منطقه تالاب ۴۴ درجه بالای صفر و کمترین دما ۳۳ درجه زیر صفر بوده است.
تالاب کویری میقان اراک در مسیر دو دالان مهاجرت پرندگان (اروپا - آسیا) و (آسیا - آفریقا) می‌باشد.
سالانه و به ویژه در زمستان به دلیل اقلیم معتدل این منطقه حدود ۱۴۰ گونه پرنده مهاجر از مناطق سردسیر شمالی همچون سیبری به این منطقه کوچ می‌کنند که این پرندگان ۶۸ درصد از پرندگان استان مرکزی و ۲۷ درصد از پرندگان کل کشور را شامل می‌شوند که ۴۰ گونه آنان جوجه آور هستند. در این میان ۲۷ گونه نادر حمایت شده و آسیب پذیر نیز دیده می‌شوند.
بیش از ۵۰ هزار قطعه پرنده آبزی و کنار آبزی در این منطقه شناسایی شده که در فصول مختلف در تالاب سکونت می‌کنند، جمعیت بالای درناهای خاکستری در این تالاب نسبت به زیستگاه‌های دیگر کشور، آن را حایز اهمیت بیشتری کرده است. از انواع دیگر پرنده‌های این تالاب می‌توان به مرغابی‌های آبی، فلامینگو، خروس کولی، عقاب دشتی، خوتکا، آنقوت، آبچلیک، غاز و کاکایی اشاره نمود.
این تالاب در حال حاضر اصلی‌ترین زیستگاه پرندگان مهاجر منطقه غرب مدیترانه و در مرکز ایران در کنار تالاب گاوخونی اصفهان تنها میزبان آنان در زمستان محسوب می‌شود. روز ۱۵ آبان به دلیل تجمع درناها در تالاب میقان، روز درنا نامگذاری شده است.تالاب میقان به دلیل زیست‌بوم شکننده، در سال ۱۳۸۷ به منطقه شکار ممنوع تبدیل شد.
در این منطقه نزدیک به ۷۳گونه گیاهی نیز وجود دارند. گونه‌های گیاهی اصلی منطقه، سه نوع و شامل گونه‌های خانواده گندمیان، خانواده گون و خانواده شاهی می‌شود. تعداد ۵۰ گونه گیاهی سازگار با شوری خاک نیز در این منطقه زیست می‌کنند. به طور کلی این منطقه مکان مناسبی برای گیاهان هالوفیت یا شورپسند، خشکی پسند و قره داغ است که از این نظر تالاب یکی از ذخیره گاه‌های مهم گیاهان شور کشور به شمار می‌رود.
گونه‌های پستانداران، آرتمیا، انواع جلبک آب شور، برخی حیوانات وحشی مانند روباه، گرگ، مار و انواع مارمولک از دیگر جانداران تالاب و محیط اطراف آن هستند. از پستانداران بسیار نادر این تالاب نیز گونه‌ی زرده‌بر یا پلنگ موش است که در حال انقراض می‌باشد.
در تالاب میقان سه جزیره در وسط، قسمت کویری و دشت‌های اطراف وجود دارد که بزرگترین آنها ۵۰۰ متر است.
منابع تامین آب تالاب را بارش‌های جوی، آب سه رودخانه قره کهریز، فراهان و شهراب و پساب تصفیه فاضلاب اراک شامل می‌شوند.
تالاب از نظر گردشگری، یکی از مراکز مهم طبیعت گردی ،پرنده نگری و گردشگری روستایی کشور می‌باشد و به این علت این تالاب به عنوان منطقه نمونه گردشگری با محور طبیعت گردی معرفی شده است.
زیبایی این تالاب بخصوص در هنگام طلوع و غروب خورشید شگفت انگیز است. همچنین گوش دادن به آواز پرندگان و پرواز آنها در منطقه، جذاب‌ترین قسمت گردشگری در کویر و تالاب میقان است.
تالاب میقان شامل کویر، دشت‌های آبرفتی و یک دریاچه فصلی می‌باشد. نزدیکترین کوه به آن در ۱۰ کیلومتری جنوب شرقی تالاب با نام «کوه تخت زرد» و با ارتفاع ۲۲۶۹ متر واقع است.
در هر لیتر آب دریاچه در تابستان ۵۰ گرم، در بهار ۳۸ گرم و در زمستان ۲۸ گرم نمک موجود است. به همین دلیل طبقات نمکی در آن به وجود می‌آید که در فصل خشکسالی همه سطح تالاب را می‌پوشاند و از فاصله دور سفید و مانند برف به نظر می‌آید. همچنین گنبدهای نمکی در سطح زیرین منطقه وجود دارند که تحت تاثیر گسل‌های منطقه باعث لرزه خیزی خفیفی در این منطقه می‌گردند.
ارتفاع تالاب از سطح دریاهای آزاد ۱۷۰۰ متر و نیز سطح آب در آن نسبت به فصل سال ازعمق بسیار کم یا مانداب تا حدود ۱۴۰ سانتی متر متغیر می‌باشد. میزان بارندگی سالیانه این تالاب حدود ۲۵۸ میلیمتر است.
تالاب میقان در گذشته به نمکزار فراهان مشهور بوده است. در سال 81 منطقه میقان بعنوان تالاب معرفی شد. قدمت این تالاب به دوره پالئوسن باز می‌گردد که در آن دوره به علت حرکت صفحه‌های تکتونیکی اطراف شکل گرفته است.کارشناسان قدمت این تالاب را دوهزار ساله تخمین زده‌اند.
آب و هوای آن، مدیترانه‌ای گرم و خشک است. دخالت‌های زیاد انسانی در ۲۷ سال گذشته باعث افزایش دمای آن شده است. بیشترین دمای ثبت شده در منطقه تالاب ۴۴ درجه بالای صفر و کمترین دما ۳۳ درجه زیر صفر بوده است.
تالاب کویری میقان اراک در مسیر دو دالان مهاجرت پرندگان (اروپا - آسیا) و (آسیا - آفریقا) می‌باشد.
سالانه و به ویژه در زمستان به دلیل اقلیم معتدل این منطقه حدود ۱۴۰ گونه پرنده مهاجر از مناطق سردسیر شمالی همچون سیبری به این منطقه کوچ می‌کنند که این پرندگان ۶۸ درصد از پرندگان استان مرکزی و ۲۷ درصد از پرندگان کل کشور را شامل می‌شوند که ۴۰ گونه آنان جوجه آور هستند. در این میان ۲۷ گونه نادر حمایت شده و آسیب پذیر نیز دیده می‌شوند.
بیش از ۵۰ هزار قطعه پرنده آبزی و کنار آبزی در این منطقه شناسایی شده که در فصول مختلف در تالاب سکونت می‌کنند، جمعیت بالای درناهای خاکستری در این تالاب نسبت به زیستگاه‌های دیگر کشور، آن را حایز اهمیت بیشتری کرده است. از انواع دیگر پرنده‌های این تالاب می‌توان به مرغابی‌های آبی، فلامینگو، خروس کولی، عقاب دشتی، خوتکا، آنقوت، آبچلیک، غاز و کاکایی اشاره نمود.
این تالاب در حال حاضر اصلی‌ترین زیستگاه پرندگان مهاجر منطقه غرب مدیترانه و در مرکز ایران در کنار تالاب گاوخونی اصفهان تنها میزبان آنان در زمستان محسوب می‌شود. روز ۱۵ آبان به دلیل تجمع درناها در تالاب میقان، روز درنا نامگذاری شده است.تالاب میقان به دلیل زیست‌بوم شکننده، در سال ۱۳۸۷ به منطقه شکار ممنوع تبدیل شد.
در این منطقه نزدیک به ۷۳گونه گیاهی نیز وجود دارند. گونه‌های گیاهی اصلی منطقه، سه نوع و شامل گونه‌های خانواده گندمیان، خانواده گون و خانواده شاهی می‌شود. تعداد ۵۰ گونه گیاهی سازگار با شوری خاک نیز در این منطقه زیست می‌کنند. به طور کلی این منطقه مکان مناسبی برای گیاهان هالوفیت یا شورپسند، خشکی پسند و قره داغ است که از این نظر تالاب یکی از ذخیره گاه‌های مهم گیاهان شور کشور به شمار می‌رود.
گونه‌های پستانداران، آرتمیا، انواع جلبک آب شور، برخی حیوانات وحشی مانند روباه، گرگ، مار و انواع مارمولک از دیگر جانداران تالاب و محیط اطراف آن هستند. از پستانداران بسیار نادر این تالاب نیز گونه‌ی زرده‌بر یا پلنگ موش است که در حال انقراض می‌باشد.
در تالاب میقان سه جزیره در وسط، قسمت کویری و دشت‌های اطراف وجود دارد که بزرگترین آنها ۵۰۰ متر است.
منابع تامین آب تالاب را بارش‌های جوی، آب سه رودخانه قره کهریز، فراهان و شهراب و پساب تصفیه فاضلاب اراک شامل می‌شوند.
تالاب از نظر گردشگری، یکی از مراکز مهم طبیعت گردی ،پرنده نگری و گردشگری روستایی کشور می‌باشد و به این علت این تالاب به عنوان منطقه نمونه گردشگری با محور طبیعت گردی معرفی شده است.
زیبایی این تالاب بخصوص در هنگام طلوع و غروب خورشید شگفت انگیز است. همچنین گوش دادن به آواز پرندگان و پرواز آنها در منطقه، جذاب‌ترین قسمت گردشگری در کویر و تالاب میقان است.
