بناها
و معماری استان مرکزی ار تنوع بالایی برخوردار است و از ستون های بلند و باستانی
خورهه گرفته تا بازار تاریخی این شهر و تپه های تاریخی حکایت از قدمت چندین هزار
ساله دارد که یکی از آنها شهر آوه، تپه باستانی و شهر زیر زمینی هفت هزار ساله آوه
است.
آوه به لحاظ جغرافیایی در جنوب شهرستان ساوه و
در 30 کیلومتری آن، در شمال شرق استان قرار دارد و واز جنوب به کوه قدمگاه و از
غرب به کوه پلنگ محدود می شود و آب و هوایی گرم و خشک دارد.
وجود تپه باستانی، آب انبار قدیمی، کاروانسرای صفوی و آستان مقدس امامزاده عبدالله،
حکایت از قدمت تاریخی این شهر دارد.آوه پیش از حمله سلطان محمود غزنوی شهر بوده است، اما با حمله مغول به این شهر، به
ویرانه‌ای تبدیل شد و روستایی از آن باقی ماند. در سال ۱۳۹۱، دوباره شهر شد.
در اسناد تاریخی چند هزارساله هم
"آوه" می‌خوانندش و هم "آبه". اما امروزی‌ها آوه را زیباتر از
واژه دیگری برای این شهر می‌دانند و اکنون که در بهار طبیعت قرار داریم دومین قطب
تشیع جهان اسلام در جنوب شهرستان ساوه زیباتر شده و در انتظار گردشگران نوروزی است.
محوطه تاریخی آوه یکی از
شهرهای مهم دوره اسلامی و شیعه نشین بوده که طبق آخرین فصل کاوش، در این منطقه یک
شهر220 هکتاری با حریم آزاد وجود دارد که تمام آن زیر خاک است.
محوطه تاریخی آوه در
دوره مغول به دلایلی که هنوز مشخص نشده است، متروک شد و پس از گذشت سال ها و براثر
عوامل جوی به صورت آوار فرو ریخته شده و در زیر خاک قرار گرفت.
از زمان ناصرالدین شاه
که رفت و آمد اروپاییان به ایران افزایش یافت این محوطه مورد تعرض و تجاوز اشخاص
سودجو و حفاران غیرمجاز قرار گرفت .
مردم آوه از دیرباز
مسلمان و پیرو مذهب شیعه جعفری بودند و درآمد آنان از فعالیتهای زراعی، باغداری،
دامداری، خدماتی و تولیدی تامین می شده و اکنون نیز با همان دین و مذهب مدافعان اسلام
راستین هستند.مردم آوه به زبان ترکی سخن می گویند.بافت جوراب های پشمی، پنبه ای و قالی
های ابریشمی از مهمترین صنایع دستی این منطقه است که نقش موثری در افزایش درآمد
خانوارها دارد.
از مهم ترین مراسم
فرهنگی که در این منطقه برگزار می شود می توان به آیین اعیاد ملی و مذهبی، شب چله،
چهارشنبه سوری و تعزیه خوانی در ماه محرم اشاره کرد.موسیقی محلی (چگور) و کمانچه مورد علاقه مردم
این شهر است که نوازندگان و خوانندگان محلی در جشن ها به نواختن آن اقدام می کنند.
شهر آوه که در دشت
استقرار یافته و بافت مسکونی متراکمی دارد، بیشتر بناهای خانه های آن در یک طبقه و
با سقف مسطح ساخته شده اند.
پوشش گیاهی سرسبز و
اقلیم قشلاقی آوه باعث جذب گردشگران به ویژه در فصل بهار و پاییز می شود.
محوطه و
تپه باستانی؛ حکایت از قدمت دیرینه منطقه دارد
تپه
باستانی آوه که نزدیک به 30 متر ارتفاع دارد ، بقایای برج یا ساختمانی مرتفع است
که در دامنه این تپه خشت و آجرهای فراوانی به چشم می خورد.
این تپه یکی از برج های دیدبانی است که سلطان محمد سلجوقی در چهار طرف آوه آن را
ساخته بود.
تاکنون با اقدامات
باستان شناسی، سفالینه‌های بسیاری استخراج شده است که عمدتاً به دوره‌های پیش از
اسلام و نیز برخی هم به دورهه های بعد از اسلام تعلق دارند.
شهر زیر
زمینی آوه
از سوی
دیگر بر اساس اسناد تاریخی در زیر شهر فعلی آوه شهر 220 هکتاری تاریخی آوه قرار
دارد که به دلایل نامعلومی در دوران مغول متروکه شد و بر اثر عوامل جوی فرو ریخته
است.
گواه
این موضوع رفت و آمد اروپایی ها در دوران قاجار و حفاری های غیر مجاز در این منطقه
است که در تاریخ به وضوع از آن یاد شده است.
در
زمان ناصرالدین شاه که رفت‌وآمد اروپاییان به ایران افزایش یافت این محوطه مورد
تعرض و تجاوز اشخاص سودجو و حفاران غیرمجاز قرار گرفت و بسیاری از آثار به غارت
رفت و مزین بخش موزه های غرب شد.
این شهر به دلیل قرار
گرفتن در دشت استقرار یافته و بافت مسکونی متراکمی دارد، بیشتر بناهای خانه های آن
در یک طبقه و با سقف مسطح ساخته شده اند.
کاروانسرای
صفوی بعد دیگر گردشگری آوه
منطقه
تاریخی آوه آثار باستانی جالب توجهی دارد که کاروانسرا شاه عباسی از آن جمله است.
این کاروانسرا یکی از
بناهای ماندگار و تاریخی آوه است که از یادگارهای دوره صفوی و به شکل چهار ایوانی
و قرینه سازی کامل ساخته شده است. بنای کاروانسرای آوه در
دو روایت به دوره صفوی و ایلخانی بازمی گردد و یکی از آثار ملی به ثبت رسیده ایران
است که در میان کاوشگران به کاروانسرای بی کتینه نیز معروف است چرا که هیچ کتیبه
ای در آن به چشم نمی خورد و اسناد آن به روایات تاریخ نگاران بازمی گردد.
از
ویژگی های این بنا، می توان به تمرکز معماری در ایوان جنوبی کاروانسرا اشاره کرد
که بنا را قرینه ساخته است.در کنار این ویژگی ورودی بزرگ و مستطیل شکل
کاروانسرای آوه از دیگر مشخصه های معماری است که نظر هر بیننده را جلب می کند.
ورودی مستطیل شکلی که در حد فاصل ورودی فضای ایوان و محل رفت و آمد کاروانسرا قرار
دارد.وجود حجره هایی در اطراف حیاط و بقایای دودکش هاش و بخاری های از
جاذبه های خاص کاروانسراست.
ساختمان
اصلی بنا از خارج و داخل به شکل مربع و دروازه ورودی آن در سمت جنوب بنا واقع شده
است.
ورودی کاروانسرا با عبور
از یک دالان طولانی به حیاط می رسد، داخل حیاط به صورت چهار ایوانی است که در وسط
هر جبهه آن قوسی بلند دیده می شود.
این کاروانسرا در حدود
دو هزار و800 متر زیر بنا دارد ، دیوارهای داخلی و خارجی آن خشتی ، آجری و طاق های
هلالی و سقف های گنبدی شکل دارد.
آب انبار بلور ˈ در
مقابل دروازه ورودی کاروانسرا قرار دارد و مصالح به کار رفته در این آب انبار
شباهت زیادی با مصالح به کار رفته در کاروانسرا دارد.
بنای آب انبار نیز به
دوره صفوی مربوط است و برای تامین آب مورد نیاز مسافران ساخته شده است.
امامزادگاه
آوه؛ جاذبه دیگر گردشگری منطقه
فضل بن موسی بن جعفر
سلیمان بن موسی بن جعفر
عبدالله بن موسی بن جعفر
امامزاده سید محمد معروف به امامزاده پیغمبر
امامزاده شاهزاده عبدالله اوجان، آوه ، بنایی است که بین آوه و ساوه در نزديکى راه اصفهان به تهران قرار دارد که مربوط به امامزاده عبدالله، فرزند بلافصل امام موسى الکاظم (ع - است.
این
بنا دارای گنبد برجى، است و از داخل به شکل هشت ضلعى در آمده است که به دوران
سلجوقيان بازمی گردد است.
همچنین در ميان شهر آوه، گورستان وسيعى است که
در قسمت شمالى آن، بقعه‌اى قديمى وجود دارد که در مورد صاحب مدفن و تاريخ ساخت بنا
اطلاع دقيقى در دست نيست، و از ساخته‌هاى دوره ديلمى و قرن چهارم که مورد اقبال و
توجه مردم است. یکی دیگر از آثار تاریخی
این منطقه ˈبقعه امامزاده عبدالله ˈ است که ساختمان ساده ای دارد و از آثار دوره
سلجوقی است.
به هر
حال آوه به عنوان دومین قطب شیعه جهان اسلام دارای جاذبه های متعدد گردشگری است که
با وجود اقامت گاههای مناسب در ساوه همجوار آوه، به چند روزی گشت و گذار می ارزد.
