دشنام یا فحاشی از نمونه ناهنجاری های اجتماعی و رفتاری به شمار می رود که هر از چند گاهی به انحا و شیوه های متفاوت و متعددی ظهور و بروز پیدا می کند،امری که کارشناسان آن را نوعی خشونت کلامی در برابر ناملایمات می نامند.
به گزارش خبرگزاری دانا،فحاشی یا خشونت کلامی از نمونه ناهنجاری های اجتماعی به شمار می رودکه هر از چند گاهی به انحای مختلف خود را نشان می دهد،تفاوتی نمی کند که در ورزشگاه نشسته باشی یا شاهد یک درگیری و زد و خورد خیابانی باشی،خروجی هر دو یک وجه اشتراک ناخوشایند است به نام دشنام.
کارشناسان و جامعه شناسان،دشنام را نوعی واکنش در برابر ناملایمات می دانند که فرد آن را با چاشنی تندخویی و خشونت بروز می دهد،در طول سالهای اخیر و با توجه به تغییر و تحولات خواسته و ناخواسته ای که در حوزه اجتماعی رخ داده،شاهد شیوع و رواج هر چه بیشتر این پدیده نامیمون و ناخوشایند هستیم.
به تعبیری اگر در گذشته توهین و دشنام جز در مواردی خاص نمود پیدا می کرد امروز این پدیده اجتماعی یا بهتر بگوییم ضد اجتماعی،در میان بخش هایی از طبقات و طیف های اجتماعی به جزئی جدایی ناپذیر از ادبیات و گفتمان کلامی روزمره شان مبدل شده است.
* واکنش های فردی در برابر ناملایمات،شاخص برای سنجش عقبه فرهنگی افراد
کیومرث شرافتی،جامعه شناس و آسیب شناس مسائل اجتماعی،در گفت و گو با خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان،در تشریح این آسیب اظهار کرد:اساسا هر فردی در برابر ناملایمات و آنچه که بر خلاف میل باطنی اوست در شرایط و جایگاه های مختلف،واکنش هایی خاص را از خود بروز می دهد که می توان آن را به عکس العملی از سوی فرد در برابر آنچه که مطابق میل او نیست نامید.
وی افزود:نکته ظریف و حائز اهمیت در این ارتباط،معطوف به این امر می شود که در ظاهر عکس العمل و واکنش مغز،حرکتی و بازتابی آنی است در برابر آنچه که به عنوان واقعه یا رخدادی برخلاف انتظار احساس یا درک می کند،اما نقش محیط اجتماعی و فضا و شرایطی که فرد در آن رشد و نمو یافته در کیفیت و کم و کِیف این واکنش بسیار تعیین کننده است.
شرافتی عنوان کرد:در واقع امر،آنچه که به عنوان واکنشی در برابر ناملایمات بروز و ظهور پیدا می کند،محصول و نتیجه محیط و فرهنگ و نحوه تربیت و پرورش فرد در طول سالهای مدید است.
این جامعه شناس و آسیب شناس مسائل اجتماعی گفت:به بیان دیگر،فرهنگ و ضریب اجتماعی پذیری فرد در محیط خانه،خانواده و مدرسه نقش بسزایی در نوع واکنش های فردی در برابر ناملایمات و فراز و نشیب های زندگی ایفا می کند.
وی افزود:بدون تردید ترافیک،دروغ،تضییع شدن حق و حقوق فردی و...مورد پسند و پذیرش هیچکس نیست،اما آنچه در برابر این ناملایمات در قالب عکس العمل و و اکنش بروز پیدا می کند،نتیجه نحوه تربیت و پرورش فرد است که به اشکال مختلف خود را نشان می دهد.
غلبه رشد ذهنی بر رشد اخلاقی در نظام آموزشی کشور
بدون تردید،نهاد آموزش و پرورش یکی از اصلی ترین پایه ها و ستون های باروری فرهنگی،اجتماعی،علمی و اخلاقی هر جامعه ای به شمار می رود.
در واقع در این نهاد است که نیروهای انسانی به فراخور نیاز جامعه و استعدادها و علایق افراد رشد و پرورش می یابد و همین افراد به تدریج به عنوان آینده سازان جامعه و کشور در صحنه های متعددی ایفای نقش می کنند.
برخی از صاحب نظران معتقدند یکی از عوامل بروز برخی از بد اخلاقی ها در جامعه به خلاء توجه و پرداختن جدی به ابعاد رشد اخلاقی در میان دانش آموزان باز می گردد.
اگر چه برخی از متون درسی و برنامه های روزمره،هفتگی یا ماهانه در مدارس،حاوی نکات و مسائل اخلاقی است،اما در واقع امر،این موارد،به میزان نیاز،تعریف و اجرایی نمی شود و تقویت و ارتقای محتوایی و کاربردی آن اصلی ضروری و حائز اهمیت است که باید توجهی جدی به آن مبذول شود.
مرضیه عارضه،روانشناس و کارشناس مسائل اجتماعی در گفتگویی با رسانه ها در این خصوص عنوان کرده:متاسفانه مفهوم اخلاق و زندگی اخلاقی در جامعه ما دچار تحول شده و این امر در واقع،ثمره تمرکز بر رشد ذهنی دانش آموزان و کمرنگ شدن رشد اخلاقی در میان این طیف از جامعه است.
وی معتقد است:در چنین شرایطی فرد نه احترامی برای خود قائل است و نه احترام چندانی را برای دیگر افراد جامعه، و نتیجتا شیوع فحاشی در جامعه از تبعات چنین عارضه ای محسوب می شود.
این روانشناس می افزاید:این در شرایطی است که در کشورهای توسعه یافته و جوامع اروپایی،رشد اخلاقی دانش آموزان(متناسب با ارزش ها و اعتقادات فرهنگ غربی)نقش بسزایی در مسائل آموزشی ایفاء می کند و در واقع مولفه مذکور در صدر برنامه های فرهنگی و پرورشی نظام آموزشی غرب قرار گرفته است.
* ضعف های روحی و روانی افراد دشنام دهنده
کارشناسان و صاحب نظران علوم اجتماعی و رفتاری معتقدند در اکثریت قریب به اتفاق افرادی که به دشنام و توهین خو گرفته اند،ضعف اخلاقی،روحی،شکنندگی و سستی در مسائل روانی و فقدان اعتماد به نفس کافی مشاهده می شود.
نیچه در تعبیری جالب از توهین عنوان می کند:توهین نمایش اقتدار انسان های ضعیف است،به تعبیری افراد ضعیف با تمسک به خشونت کلامی تلاش می کنند برتری و تفوق خود را بر محیط پیرامونی خویش اعمال کنند.
برخی دیگر از صاحب نظرا ن نیز این پدیده را ناشی از انباشتی از فشارهای روحی و روانی می پندارند که فرد با اتکای به آن به تخلیه خود مباردت می ورزد و به نوعی بصورت مقطعی و زودگذر خود را آرام می سازد.
*آموزش و یادگیری مهارت زندگی
صدیقه نوبهار،روانشناس و کارشناس علوم رفتاری در گفت و گو با خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان،اصلی ترین راهکار برون رفت از این معضل و ناهنجاری اجتماعی را در تربیت و آموزش صحیح و اصولی خلاصه می کند.
وی معتقد است؛ آنچه که باورها و اعتقادات درونی ما را شکل می دهند،اغلب اکتسابی است که از طریق آموزش و تربیت در محافل خانوادگی و مراکز آموزشی،عرضه و ارائه می شود.
نوبهار در خاتمه یاد آور شد:آموزش مهارت های زندگی یکی از اصلی ترین مولفه ها و راهکارهای مهار وکنترل چنین ناهنجاری رفتاری است،امری که باید به عنوان یکی از اولویت اجتناب ناپذیر در برنامه های نظام آموزشی کشور مورد توجه قرار گیرد.
کارشناسان و جامعه شناسان،دشنام را نوعی واکنش در برابر ناملایمات می دانند که فرد آن را با چاشنی تندخویی و خشونت بروز می دهد،در طول سالهای اخیر و با توجه به تغییر و تحولات خواسته و ناخواسته ای که در حوزه اجتماعی رخ داده،شاهد شیوع و رواج هر چه بیشتر این پدیده نامیمون و ناخوشایند هستیم.
به تعبیری اگر در گذشته توهین و دشنام جز در مواردی خاص نمود پیدا می کرد امروز این پدیده اجتماعی یا بهتر بگوییم ضد اجتماعی،در میان بخش هایی از طبقات و طیف های اجتماعی به جزئی جدایی ناپذیر از ادبیات و گفتمان کلامی روزمره شان مبدل شده است.
* واکنش های فردی در برابر ناملایمات،شاخص برای سنجش عقبه فرهنگی افراد
کیومرث شرافتی،جامعه شناس و آسیب شناس مسائل اجتماعی،در گفت و گو با خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان،در تشریح این آسیب اظهار کرد:اساسا هر فردی در برابر ناملایمات و آنچه که بر خلاف میل باطنی اوست در شرایط و جایگاه های مختلف،واکنش هایی خاص را از خود بروز می دهد که می توان آن را به عکس العملی از سوی فرد در برابر آنچه که مطابق میل او نیست نامید.
وی افزود:نکته ظریف و حائز اهمیت در این ارتباط،معطوف به این امر می شود که در ظاهر عکس العمل و واکنش مغز،حرکتی و بازتابی آنی است در برابر آنچه که به عنوان واقعه یا رخدادی برخلاف انتظار احساس یا درک می کند،اما نقش محیط اجتماعی و فضا و شرایطی که فرد در آن رشد و نمو یافته در کیفیت و کم و کِیف این واکنش بسیار تعیین کننده است.
شرافتی عنوان کرد:در واقع امر،آنچه که به عنوان واکنشی در برابر ناملایمات بروز و ظهور پیدا می کند،محصول و نتیجه محیط و فرهنگ و نحوه تربیت و پرورش فرد در طول سالهای مدید است.
این جامعه شناس و آسیب شناس مسائل اجتماعی گفت:به بیان دیگر،فرهنگ و ضریب اجتماعی پذیری فرد در محیط خانه،خانواده و مدرسه نقش بسزایی در نوع واکنش های فردی در برابر ناملایمات و فراز و نشیب های زندگی ایفا می کند.
وی افزود:بدون تردید ترافیک،دروغ،تضییع شدن حق و حقوق فردی و...مورد پسند و پذیرش هیچکس نیست،اما آنچه در برابر این ناملایمات در قالب عکس العمل و و اکنش بروز پیدا می کند،نتیجه نحوه تربیت و پرورش فرد است که به اشکال مختلف خود را نشان می دهد.
غلبه رشد ذهنی بر رشد اخلاقی در نظام آموزشی کشور
بدون تردید،نهاد آموزش و پرورش یکی از اصلی ترین پایه ها و ستون های باروری فرهنگی،اجتماعی،علمی و اخلاقی هر جامعه ای به شمار می رود.
در واقع در این نهاد است که نیروهای انسانی به فراخور نیاز جامعه و استعدادها و علایق افراد رشد و پرورش می یابد و همین افراد به تدریج به عنوان آینده سازان جامعه و کشور در صحنه های متعددی ایفای نقش می کنند.
برخی از صاحب نظران معتقدند یکی از عوامل بروز برخی از بد اخلاقی ها در جامعه به خلاء توجه و پرداختن جدی به ابعاد رشد اخلاقی در میان دانش آموزان باز می گردد.
اگر چه برخی از متون درسی و برنامه های روزمره،هفتگی یا ماهانه در مدارس،حاوی نکات و مسائل اخلاقی است،اما در واقع امر،این موارد،به میزان نیاز،تعریف و اجرایی نمی شود و تقویت و ارتقای محتوایی و کاربردی آن اصلی ضروری و حائز اهمیت است که باید توجهی جدی به آن مبذول شود.
مرضیه عارضه،روانشناس و کارشناس مسائل اجتماعی در گفتگویی با رسانه ها در این خصوص عنوان کرده:متاسفانه مفهوم اخلاق و زندگی اخلاقی در جامعه ما دچار تحول شده و این امر در واقع،ثمره تمرکز بر رشد ذهنی دانش آموزان و کمرنگ شدن رشد اخلاقی در میان این طیف از جامعه است.
وی معتقد است:در چنین شرایطی فرد نه احترامی برای خود قائل است و نه احترام چندانی را برای دیگر افراد جامعه، و نتیجتا شیوع فحاشی در جامعه از تبعات چنین عارضه ای محسوب می شود.
این روانشناس می افزاید:این در شرایطی است که در کشورهای توسعه یافته و جوامع اروپایی،رشد اخلاقی دانش آموزان(متناسب با ارزش ها و اعتقادات فرهنگ غربی)نقش بسزایی در مسائل آموزشی ایفاء می کند و در واقع مولفه مذکور در صدر برنامه های فرهنگی و پرورشی نظام آموزشی غرب قرار گرفته است.
* ضعف های روحی و روانی افراد دشنام دهنده
کارشناسان و صاحب نظران علوم اجتماعی و رفتاری معتقدند در اکثریت قریب به اتفاق افرادی که به دشنام و توهین خو گرفته اند،ضعف اخلاقی،روحی،شکنندگی و سستی در مسائل روانی و فقدان اعتماد به نفس کافی مشاهده می شود.
نیچه در تعبیری جالب از توهین عنوان می کند:توهین نمایش اقتدار انسان های ضعیف است،به تعبیری افراد ضعیف با تمسک به خشونت کلامی تلاش می کنند برتری و تفوق خود را بر محیط پیرامونی خویش اعمال کنند.
برخی دیگر از صاحب نظرا ن نیز این پدیده را ناشی از انباشتی از فشارهای روحی و روانی می پندارند که فرد با اتکای به آن به تخلیه خود مباردت می ورزد و به نوعی بصورت مقطعی و زودگذر خود را آرام می سازد.
*آموزش و یادگیری مهارت زندگی
صدیقه نوبهار،روانشناس و کارشناس علوم رفتاری در گفت و گو با خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان،اصلی ترین راهکار برون رفت از این معضل و ناهنجاری اجتماعی را در تربیت و آموزش صحیح و اصولی خلاصه می کند.
وی معتقد است؛ آنچه که باورها و اعتقادات درونی ما را شکل می دهند،اغلب اکتسابی است که از طریق آموزش و تربیت در محافل خانوادگی و مراکز آموزشی،عرضه و ارائه می شود.
نوبهار در خاتمه یاد آور شد:آموزش مهارت های زندگی یکی از اصلی ترین مولفه ها و راهکارهای مهار وکنترل چنین ناهنجاری رفتاری است،امری که باید به عنوان یکی از اولویت اجتناب ناپذیر در برنامه های نظام آموزشی کشور مورد توجه قرار گیرد.
