مهارت آموزی در مدارس، گام نخست اشتغال آفرینی برای جوانان

نازنین دادور، خبرگزاری دانا، سرویس آموزش؛ سیستم آموزشی کشورمان با نقاط قوت و ضعف فراوان رو به روست. دانش آموزان آینده سازان این مرز و بوم هستند و هر اقدام نسنجیده در این باره آن ها باعث بروز مشکلات غیر قابل جبران در ابعاد مختلف مهارت آموزی، شکوفایی استعداد‌ها و... می‌شود. از سوی دیگر انتظار می‌رود که نهاد آموزش و پرورش کشور همسو با نهاد‌های آموزشی در دیگر کشور‌ها اقدامات مناسب را لحاظ کند.

مهارت آموزی نیز به غیر از محصلان در رشته‌های کار و دانش و فنی و حرفه‌ای برای دیگر دانش آموزان اعمال نمی‌شود. در این شرایط نظام آموزشی کشور دروس تئوری‌ را طوطی‌وار به دانش آموزان تزریق کرده که همین مساله نیز نشان از نبود برنامه مناسب در سیستم آموزشی کشور دارد، چون این سیستم باعث شده که در جامعه با انبوه جمعیتی از افراد با تحصیلات تکمیلی اما بدون تخصص مواجه باشیم.

چند سالی است که هرگاه بحث آسیب‌‎های اجتماعی داغ می‌شود از نبود آموزش‌های لازم در بحث مهارت‌های اجتماعی صحبت به میان می‌آید و با نگاهی به کتاب های درسی خواهیم دید که مهارت‌های زندگی در غالب متون آموزشی رسمی کشور نیز گنجانده شده است، اما این دروس با این محتوا مورد بی‌مهری قرار گرفته‌اند.

البته این بدان معنی نیست که آموزش مهارت‌های زندگی در کتاب های درسی کافی است، این مهارت‌ها به صورتی گلچین شده و با توجه به حساسیت‌های فرهنگی در کتاب های درسی وارد شده‌اند و غفلت از بعضی از آموزش‌های ضروری به کودکان و دانش آموزان‌مان نه تنها نظام آموزشی بلکه نظام اجتماعی ما را نیز دچار بحران کرده است.

آموزش مهارت های زندگی هدف آموزش و پرورش

حاجی‌میرزایی، وزیر آموزش و پرورش مدتی قبل گفته وظیفه مشترک مسئولین تعالی جامعه است و هدف ما تربیت انسان‌هایی است که پس از فراغت از تحصیل مهارت زندگی را فراگرفته باشند.

حاجی میرزایی گفته ما در آموزش و پرورش مسئول یادگیری هستیم و باید برای آنکه جامعه‌ای قدرتمندتر و توانمندتر و توسعه یافته‌تر داشته باشیم، تلاش کنیم لذا وقتی قادریم رسالت خود را به خوبی برای تربیت انسان شرافتمندانه انجام دهیم که بتوانیم پیوند خود را با سایر نهادهای جامعه برقرار کنیم و در این صورت می‌توانیم انسان‌هایی کلیدی و فعال در جامعه تربیت کنیم.

وی معتقد است هدف ما تربیت انسانی است که پس از فراغت از تحصیل یک مهارت زندگی را فرا گرفته باشد لذا امیدوارم مجموعه آموزش و پرورش با همه بخش‌ها وارد یک تعامل شود و یک هدف‌گذاری کنند تا هرساله ظرفیت اجرایی و کارایی در جامعه افزایش پیدا کند اگر اینطور شد می‌شود ظرفیت اشتغال را نیز افزایش دهیم.

وزیر آموزش‌ و پرورش گفت: اگر ما بتوانیم مهارت‌های واقعی افراد را بالا ببریم و بین داشته‌های ذهنی و مهارت دستی ارتباط برقرار کنیم به اهداف‌مان خواهیم رسید.

اهمیت ایجاد جذابیت در آموزش مهارت ورزی

با رشد روزافزون جوامع و تغییر سبك زندگی، نیاز به همراهی آموزش و مهارت دو چندان شده است؛ امری كه با تكیه صِرف به كتاب و محیط آموزشی دست یافتنی نیست. متاسفانه در كشور ما، این موضوع مغفول مانده و سنگینی بار آموزشی كتاب های درسی، فرصت و فراغت آموزش مهارت های زندگی و رفتاری مطابق با واقعیت های بیرون از فضای آموزشی را از دانش آموزان سلب كرده است.

اما نكته مهم تر، نحوه آموزش و بیان مهارت ها به دانش آموزان است كه فراگیری را برای آنها جذاب كند. موضوعی كه دكتر «محمد كاظم زاده» روانشناس و مشاور تحصیلی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، به آن اشاره کرده و گفته برای مهارت آموزی؛ ایجاد تمركز و انرژی یادگیری در دانش آموزان در اولویت قرار دارد؛ در غیر اینصورت نتیجه ای ناقص حاصل می شود و فقط سطح قضاوت و ارزشیابی دانش آموزان و معلمان را بالا می برد كه به اصطلاح امروز، دیگران را قضاوت و نمره دهی كنند.

وی معتقد است قدم دوم این كه بدانیم در چه دوره ای روی چه مهارت هایی باید كار كنیم. چرا كه هر مهارتی لایه های متفاوت آموزشی خاص خود را دارد. به عنوان نمونه، نخستین مهارتی كه دانش آموزان دبستانی و حتی پیش دبستانی باید بیاموزند، شناخت مهارت های هیجانی است، زیرا در این رده سنی آن چنان كه باید تفكر انتزاعی شكل نگرفته تا كودكان بتوانند مسایل را تحلیل و بررسی كنند. بچه ها باید نخست مهارت های هیجانی را یاد بگیرند تا بتوانند هیجان های خود را كنترل كنند.

آموزش مهارت از نگاه قانونی

در برنامه پنجم، وزارت آموزش و پرورش موظف شد تا حداقل یک مهارت به دانش آموزان آموخته و آن مهارت را به شکل تکمیلی به آنها بیاموزد. در برنامه ششم هم تاکید شده تا آموزش و پرورش به‌جای محفوظات در قالب تئوری روی مهارت آموزی در بخش‌های مختلف روش‌های آموزش را به نحوی منعقد کند که هم معلم و هم کادر آموزشی از اختیارات بیشتری برخوردار باشند.

در قانون تحولات بنیادین نیز به مهارت آموزی به دانش آموزان تاکید شده و در پی توسعه بخش فنی و حرفه‌ای است و در این زمینه انتظار می‌رود که بیش از 50 درصد دانش آموزان در رشته‌های فنی حرفه‌ای و کاردانش تحصیل کنند. برای مثال در دو دهه قبل برای دانش آموزان طرح کاد برگزار می‌شد و در آن شرایط دانش آموز به شکل مناسب کسب مهارت می‌کرد.