واکسن کرونا از واقعیت تا خیال/چه کسانی باید واکسینه شوند؟

نازنین دادور، خبرگزاری دانا، سرویس سلامت؛ تزریق واکسن ضدکرونای فایزر-‌بیون‌تک در ایالات متحده آمریکا و بریتانیا آغاز شده است؛ واکسن مدرنا نیز به تازگی مجوز استفاده اضطراری در آمریکا را دریافت کرده است. دیگر کشورهای جهان نیز به تدریج در حال صدور تاییدیه‌های نهایی خود برای آغاز واکسیناسیون با هدف پیشگیری از ابتلا به ویروس کرونا هستند.

در کشور ما نیز چشم امید به دانشمندانی است که برای تولید داخلی این واکسن تلاش می کنند. البته سبد خریدمان نیز در سطح بین المللی آماده است تا اگر واکسنی در دنیا ساخته شد و مورد تایید قرار گرفت، آن را برای مردم خریداری کنیم.

البته باید به این نکته توجه کنیم که طبیعتا اگر واکسنی در هر کجای عالم ساخته شود، اولا به راحتی در اختیارمان قرار نمی‌گیرد و ممکن است طی فرآیندی زمان‌بر به این واکسن دسترسی پیدا کنیم. از طرفی دانشمندان کشور خودمان نیز در تکاپوی ساخت واکسن کرونا هستند و به گفته وزارت بهداشت یکی از این واکسنها تاییدیه تست انسانی را گرفته و بزودی فاز مطالعات انسانی این واکسن در کشورمان کلید می خورد.

از سوی دیگر سازمان بهداشت جهانی در راستای دسترسی همه کشورها به واکسن کرونا، مجموعه‌ای به نام "کووکس" راه‌اندازی کرده و کشور ما نیز سبد خریدش را در صف کووکس گذاشته تا اگر واکسنی مورد تایید سازمان جهانی بهداشت بود، بتواند آن را خریداری کند.

رئیس‌جمهوری عصر دیروز(دوشنبه ۸ دی‌ماه) در پایان جلسه سران قوا در مجلس باتاکید بر اینکه دوقطبی‌ها و بحث‌هایی مطرح شده در جامعه، سازنده و مفید نیست، گفت:  مردم توجه داشته باشند که از چند طریق دنبال تهیه واکسن هستیم؛ یکی واکسن داخلی که تقریباً سه مرکز شامل دو موسسه بزرگ و یک شرکت دانش بنیان در مسیر تهیه آن هستند، کمک‌های لازم به آنها انجام می‌گیرد و امیدواریم این‌ها موفقیت کامل را بدست بیاورند؛ البته مراکز دیگری هم در این زمینه در حال فعالیت هستند.

روحانی اضافه کرد: مسیر دوم ساخت واکسن با یک کشور دیگر است که ما همکاری‌ها را با هم شروع کردیم و در حال انجام هستیم و در نهایت این واکسن اگر به نتیجه برسد، ‌ ساخت دو کشور خواهد بود.

وی گفت: مسیر سوم، خرید واکسن از خارج است؛  یکی از طریق سازمان بهداشت جهانی یا همان کواکس است که ما برای تامین مالی به حساب مشخص شده واریز کنیم؛ اقدامات لازم را انجام دادیم و این مسیر انجام می‌گیرد. در عین حال با یکی دو کشور دیگر هم در حال مذاکره‌ایم که مقداری واکسن هم از آنها خریداری کنیم.

رییس جمهوری تاکید کرد: مردم اطمینان داشته باشند اگر واکسنی از خارج خریداری کنیم با اطمینان کامل این کار را خواهیم کرد. در واکسن داخلی هم زمانی مجوز واکسیناسیون صادر خواهد شد که به اطمینان‌ نهایی برسیم و همه مراحل را طی کند.

نیازی به تزریق واکسن برای همه نیست

حمید سوری اپیدمیولوژیست و استاد دانشگاه شهید بهشتی در پاسخ به این پرسش که آیا همه باید واکسن کرونا را تزریق کنند، گفت: نخست آنکه اکنون واکسن به اندازه‌ای نیست که همه بتوانند آن را تزریق کنند. نکته دیگر اینکه اگر هم واکسن به اندازه وجود داشته باشد نیازی نیست همه مردم تزریق کنند. بر همین اساس همه کشورها، تزریق واکسن را براساس معیارهایی اولویت‌بندی کرده‌اند. در ایران نیز چنین اولویت‌بندی‌هایی وجود خواهد داشت.

به گفته سوری، در اولویت‌بندی برای واکسیناسیون مشخص می‌شود که چه کسانی بیشتر در معرض خطرند یا چه کسانی شانس بیشتری برای ابتلا به کرونا دارند یا اینکه در صورت ابتلا، چه اثرات سوئی خواهند داشت. بر این اساس باید الگوها، اولویت‌ها و سیاست‌ها را به صورت جداگانه تعریف کرد.

عدالت در سلامت در زمان پاندمی

دکتر احسان شمسی کوشکی، درباره لزوم اولویت‌بندی گروه‌هایی که باید بعد از دسترسی به واکسن کرونا در کشور آن را دریافت کنند، گفت: اولویت‌بندی خدمات سلامت، موضوعی است که تحت عناوینی مانند عدالت در سلامت یا توزیع منصفانه و عادلانه منابع سلامت، در حوزه اخلاق پزشکی بسیار مورد توجه قرار گرفته است. زیرا منابع سلامت همیشه محدود هستند. حال دوران پاندمی کرونا هم این محدودیت‌ها را پررنگ‌تر کرده است. به عنوان مثال بحث توزیع تخت‌های ICU، توزیع داروهای خاص و در حال حاضر هم توزیع واکسن کرونایی که یا خودمان آن را تولید کنیم و یا از کشور دیگری وارد کنیم، مباحثی هستند که مورد توجه قرار دارند. 

وی افزود: به هرحال حتی اگر بتوانیم از طریق مکانیزم کووکس که مجموعه زیر نظر سازمان جهانی بهداشت است، دارو و واکسن کرونا را برای ۲۰ درصد جمعیت‌مان هم دریافت کنیم، باید بتوانیم اولویت‌بندی کنیم. کووکس تعهد تامین واکسن ۲۰ درصد از جمعیت کشور را به ما داده است. حتی اگر این میزان واکسن هم در اختیار ما قرار گیرد، به صورت تدریجی و بخش بخش وارد کشور خواهد شد. بنابراین موضوع اولویت‌بندی خدمات سلامت و به ویژه مساله کنونی ما یعنی اولویت‌بندی برای تزریق واکسن کووید-۱۹، مساله بسیار مهمی است.

واکسینه بشوم یا نه؟

شواهد علمی زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد واکسیناسیون بهترین راه تقویت سیستم دفاعی بدن در برابر عفونت‌های جدی است. همچنین به نظر می‌رسد واکسن کووید۱۹ مانع از ابتلای شدید افراد به این بیماری می‌شود و می‌تواند جان آنها را نجات دهد.

هنوز مشخص نیست که چه تعداد از مردم جامعه باید واکسینه شوند تا انتشار ویروس کرونا تحت کنترل و ایمنی جمعی بوجود آید و نیاز به واکسیناسیون بیشتر نباشد؛ بنابراین واکسینه شدن حداکثر افراد در این مرحله، ضروری به نظر می‌رسد.