اعمال "شب نوزدهم" اولین شب قدر از شب‌های قدر

رمضان ماهی است که به ماه مهمانی الهی شناخته می‌شود و بر اساس روایتی از پیامبر(ص)، ماهى است که ابتدایش رحمت، میانه‌‏اش مغفرت و پایانش اجابت و آزادى از آتش جهنم است. جمعه سوم خرداد مصادف با شب نوزدهم ماه مبارک رمضان و اولین شب قدر، شب ارزش‌گذاری انسان‌هاست. هر قدر در این شب به خواسته‌های خدا توجه کنیم و آنها را عرضه بداریم، قدر و ارزش بیشتری پیدا خواهیم کرد. در روایت داریم که خودِ امام زمان (عج) برای تعجیل در ظهورشان دعا می‌کنند، این خواسته ایشان یعنی همان خواسته خدا، پس بدانیم که درخواست برپایی امر ظهور ایشان از مهم‌ترین موضوعاتی است که انسان‌ها را در شب قدر ارزشی‌تر می‌کند، اما این بدین معنا نیست که ما غیر از ظهور امام زمان (عج) چیز دیگری نباید بخواهیم، بلکه باید گفت اگر خواسته‌ای غیر از خواسته خدا داشته باشیم، این قدر و قیمت ما را پایین می‌آورد.

در کتاب شریف مفاتیح الجنان درباره اعمال شب نوزدهم ماه مبارک رمضان آمده است: این شب با عظمت آغاز شب‌هاى قدر است، و شب قدر آن شبى است که در طول سال، شبى به خوبی و فضلیت آن یافت نمى‌شود، و عمل در این شب از عمل در طول هزار ماه بهتر است، و تقدیر امور سال در این شب صورت می‌گیرد، و فرشتگان و روح که اعظم فرشتگان الهى است، در این شب به اذن پروردگار به زمین فرود می‌آیند، و به محضر امام زمان (عج) مى‌رسند و آنچه را که براى هر فرد مقدّر شده بر آن حضرت عرضه می‌دارند. اعمال شب‌هاى قدر بر دو نوع است: یکى از آن دو نوع اعمالى که در هر سه شب باید انجام داد، و دیگر اعمالى که مخصوص به هر یک از شبهاى قدر است.

* اعمال مخصوص شب نوزدهم:

یکم: گفتن صد مرتبه:

أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ رَبِّی وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ

دوم: گفتن صد مرتبه:

اللَّهُمَّ الْعَنْ قَتَلَةَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ

سوم: این دعا را بخواند:

اللَّهُمَّ اجْعَلْ فِیمَا تَقْضِی وَ تُقَدِّرُ مِنَ الْأَمْرِ الْمَحْتُومِ وَ فِیمَا تَفْرُقُ مِنَ الْأَمْرِ الْحَكِیمِ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ وَ فِی الْقَضَاءِ الَّذِی لا یُرَدُّ وَ لا یُبَدَّلُ أَنْ تَكْتُبَنِی مِنْ حُجَّاجِ بَیْتِكَ الْحَرَامِ الْمَبْرُورِ حَجُّهُمْ الْمَشْكُورِ سَعْیُهُمْ الْمَغْفُورِ ذُنُوبُهُمْ الْمُكَفَّرِ عَنْهُمْ سَیِّئَاتُهُمْ وَ اجْعَلْ فِیمَا تَقْضِی وَ تُقَدِّرُ أَنْ تُطِیلَ عُمْرِی وَ تُوَسِّعَ عَلَیَّ فِی رِزْقِی وَ تَفْعَلَ بِی كَذَا وَ كَذَا

خدایا مقرّر فرما در آنچه حکم میکنى، و تقدیر مینمایى از فرمان حتمى، و در آنچه جدا میکنى از کار حکیمانه در شب قدر، و در آن حکم حتمی که برگشت و تغییرى ندارد، اینکه مرا از حاجیان خانه محترمت بنویسى، حاجیانى که حجّشان قبول، سعیشان پذیرفته، گناهانشان آمرزیده، بدی هایشان نادیده گرفته شده است، و در آنچه حکم میکنى و تقدیر مى نمایى، مقرّر فرما که عمرم را طولانى نمایى، و در روزى ام بر من وسعت بخشى، و با من چنین و چنان کنى. به جاى «کذا و کذا» حاجت خود را بیان کند.

* اعمالى که در هر سه شب توصیه شده، چند عمل است:

اوّل: غسل کردن

علاّمه مجلسى فرموده بهتر است غسل این شبها در هنگام غروب آفتاب انجام گیرد، که نماز شام را با غسل بخواند.

دوم: دو رکعت نماز که در هر رکعت پس از سوره «حمد»، هفت مرتبه «توحید» خوانده، و پس از فراغت از نماز هفتاد مرتبه بگوید «أَسْتَغْفِرُ اللّه وَ أَتوبُ الَیْهِ». در روایت نبوى است که از جاى برنخیزد تا خدا او و پدر و مادرش را بیامرزد.

سوم: خواندن دعای «بِكَ یَا اللَّهُ»

چهارم: زیارت حضرت سیدالشهّدا علیهالسّلام

در روایت آمده: هنگامى که شب قدر می‌شود، مَنادى از آسمان هفتم از پشت عَرْش ندا سر مى دهد که خدا هرکه را به زیارت مزار امام حسین علیه السّلام آمده آمرزید.

پنجم: این شبها را احیا بدارد، روایت شده هرکه شب قدر را احیا بدارد، گناهانش آمرزیده مى‌شود، هرچند به شماره ستارگان آسمان و سنگینى کوه‌ها و پیمانه دریاها باشد.

ششم: صد رکعت نماز بجا آورد، که فضلیت بسیار دارد و بهتر آن است که در هر رکعت پس از سوره «حمد» ، 10 مرتبه «توحید» بخواند.

هفتم: این دعا را بخواند،

اللَّهُمَّ إِنِّی أَمْسَیْتُ لَكَ عَبْداً دَاخِراً لا أَمْلِكُ لِنَفْسِی نَفْعاً وَ لا ضَرّاً وَ لا أَصْرِفُ عَنْهَا سُوءاً أَشْهَدُ بِذَلِكَ عَلَى نَفْسِی وَ أَعْتَرِفُ لَكَ بِضَعْفِ قُوَّتِی وَ قِلَّةِ حِیلَتِی فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْجِزْ لِی مَا وَعَدْتَنِی وَ جَمِیعَ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ مِنَ الْمَغْفِرَةِ فِی هَذِهِ اللَّیْلَةِ وَ أَتْمِمْ عَلَیَّ مَا آتَیْتَنِی فَإِنِّی عَبْدُكَ الْمِسْكِینُ الْمُسْتَكِینُ الضَّعِیفُ الْفَقِیرُ الْمَهِینُ اللَّهُمَّ لا تَجْعَلْنِی نَاسِیاً لِذِكْرِكَ فِیمَا أَوْلَیْتَنِی وَ لا [غَافِلا] لِإِحْسَانِكَ فِیمَا أَعْطَیْتَنِی وَ لا آیِساً مِنْ إِجَابَتِكَ وَ إِنْ أَبْطَأَتْ عَنِّی فِی سَرَّاءَ [كُنْتُ ] أَوْ ضَرَّاءَ أَوْ شِدَّةٍ أَوْ رَخَاءٍ أَوْ عَافِیَةٍ أَوْ بَلاءٍ أَوْ بُؤْسٍ أَوْ نَعْمَاءَ إِنَّكَ سَمِیعُ الدُّعَاءِ

خدایا شام کردم درحالیکه براى تو تنها بنده کوچک و خوارى هستم، که براى خویش سود و زیانى را به دست ندارم، و نمى‌توانم از خود پیش آمد بدى را بازگردانم، به این امر بر خویش گواهى مى‌دهم، و در پیشگاهت به ناتوانى و کمى چاره‌ام اعتراف مى‌کنم، خدایا بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست، و آنچه را به من و همه مردان و زنان مؤمن، از آمرزش در این شب وعده دادى وفا کن، و آنچه را به من عنایت فرموده‌اى کامل ساز، که من بنده بیچاره، درمانده، ناتوان، تهی‌دست خوار توام. خدایا مرا فراموش کننده ذکرت قرار مده، در آنچه سزاوار آنم فرمودى، و نه فراموش کننده احسانت، در آنچه عطایم کردی، و نه ناامید از اجابتت، گرچه مدّت زمانى طولانى شود، چه در خوشى یا ناخوشى، یا سختى، یا آسانى، یا عافیت، یا بلا، یا تنگدستى، یا در نعمت همانا تو شنونده دعایى.

این دعا را کفعمى از امام زین العابدین علیهالسّلام روایت کرده که در این شبها، در حال قیام و قعود و رکوع و سجود مى‌خواندند، و علاّمه مجلسى نیز گفته: بهترین اعمال در این شبها، درخواست آمرزش و دعا است، برای حوایج دنیا و آخرت خود، و پدر و مادر و خویشان، و برادران و خواهران مؤمن، چه آنان که زنده‌اند، و چه آنان که از دنیا رفته‌اند، و خواندن اذکار، و صلوات بر محمّد و آل محمّد علیهم السّلام به هر اندازه که بتواند.