با فرا رسیدن ماه مهر، حالا کم کم صدای بازگشایی مدارس به گوش می رسد. اگرچه با رشد سرعت واکسیناسیون شرایط برای این بازگشایی بهتر شده اما واکسینه شدن دانش‌آموزان، درنظرگرفتن تراکم جمعیت، چرخش ویروس در مناطق، نظارت بر رعایت پروتکل‌های بهداشتی، مساحت مدارس و کلاسها، نوع بیماری کودکان هر منطقه و در نهایت همراهی خانواده‌ها از مهمترین شاخص‌هایی است که برای بازگشایی مدارس باید لحاظ شود.
نرگس درودیان، خبرگزاری دانا، سرویس آموزش؛ تغییر شکل ناگهانی کلاس‌های درس به آموزش مجازی در بسیاری از کشورهای جهان، پس از شیوع بیماری کرونا گسترش پیدا کرده است. در نتیجه، بحث آموزش تغییرات چشمگیری یافته و آموزش از راه دور و با استفاده از پلتفورم های دیجیتال انجام می شود که مشکلات و نارضایتی هایی را بدنبال داشته است.
۶ شهریور ۱۴۰۰ علیرضا رییسی سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا درباره بازگشایی مدارس اظهار کرد: مقرر شده است که شرایط بازگشایی حضوری مدارس از آبان ماه به صورت تدریجی، آرام و با اطمینان از سلامت دانش آموزان آغاز شود و حضور دانش آموزان و آموزش به روش‌های متنوع حضوری و غیرحضوری (ترکیبی) انجام شود.
اما باید توجه کرد که دولت باید متناسب با شرایط، تمهیدات لازم را بکار گیرد تا دانش آموزان بتوانند در محیط واقعی مدرسه به آموزش و پرورش کارآمد و مناسب دست یابند. در تمام جهان آموزش مجازی از کیفیت و کارآمدی لازم برخوردار نیست.
چه شرایطی برای بازگشایی ضروری است؟
رییس کمیته اپیدمیولوژی کشوری کرونا گفت: واکسینه شدن دانش‌آموزان، درنظرگرفتن تراکم جمعیت، چرخش ویروس در مناطق، نظارت بر رعایت پروتکل‌های بهداشتی، مساحت مدارس و کلاسها، نوع بیماری کودکان هر منطقه و در نهایت همراهی خانواده‌ها از مهمترین شاخص‌هایی است که برای بازگشایی مدارس باید لحاظ شود.
حمید سوری اظهار داشت: با وجود این شاخص ها نمی توان، نسخه واحدی برای بازگشایی همه مدارس پیچید؛ به عبارتی در این شرایط نسخه واحد در همه جای کشور جواب نخواهد دارد و بازگشایی مدارس را الزاما نمی توان با یک پروتکل واحد به سرانجام رساند.
وی اظهار امیدواری کرد که متولیان امر بدون استناد به مطالعات عمیق و دقیق علمی و در نظر گرفتن شرایط بومی اقدام به بازگشایی مدارس نکنند و بدانند که هر تصمیم اشتباه، می تواند عوارض جدی و جبران ناپذیری را به همراه داشته باشد.
این اپیدمیولوژیست تاکید کرد: مدیریت بیماری کرونا، قبل از بازگشایی مدارس و پس از آن باید دقیق، مبتنی بر شواهد علمی، بومی و با نظارت، پایش و ارزشیابی مستمر صورت گیرد.
سوری، همراهی والدین را در بازگشایی مدارس، بسیار مهم دانست و گفت: اطمینان دادن به خانواده ها برای رعایت دقیق پروتکل های بهداشتی و حضور بدون دغدغه فرزندان در مدرسه، ضروری است؛ به عبارتی آمادگی حدود ۱۵ میلیون خانواده برای استقبال از بازگشایی مدارس بسیار ضروری است.
وی خاطرنشان کرد: بررسی های اولیه در جامعه، تصویر امیدوارکننده ای از استقبال درصد بالایی از خانواده ها برای فرستادن فرزندانشان به مدرسه در سال تحصیلی جاری را ارائه نمی دهد.
این اپیدمیولوژیست گفت: هرچند برای بازگشایی مدارس به صورت حضوری مستندات متفاوتی وجود دارد که می‌تواند هر تصمیمی را موجه جلوه دهد، اما این کار باید به صورتی انجام گیرد که موجب افزایش بیماری در جامعه نشود.
سوری افزود: از کل کشورهای دنیا که درگیر بیماری هستند ۱۰۵ کشور با حدود یک میلیارد دانش آموز، تصمیم به ممانعت حضوری دانش آموزان گرفتند؛ در مقابل ۵۹ کشور هم تصمیم به بازگشایی مدارس گرفته یا قبلا بازگشایی کرده اند.
وی ادامه داد: در بیشتر این کشورها تصمیم برای بازگشایی نه در سطح ملی، بلکه در سطح استانی یا ایالتی است؛ زیرا منطقه به منطقه، شهر به شهر حتی مدرسه به مدرسه تصمیم متفاوتی باید گرفته شود.
سوری تاکید کرد: در صورتی که مسوولان تصمیم به بازگشایی مدارس دارند، پیشنهاد می شود مواردی رعایت شود که از جمله اینکه از کودکان دارای بیماری‌های زمینه ای مراقبت ویژه به عمل آید. همچنین ابتلای کودکان به بیماری‌های التهابی در طول سال تحصیلی به صورت دقیق پایش و نظارت شود و از حضور اینگونه افراد در مدرسه خودداری شود.
وی، پایش رفتار کودکان در ارتباط با اپیدمی به صورت تمام وقت، به حداقل رساندن ظرفیت کلاس ها، نصب تهویه مناسب در کلاس ها یا برگزاری کلاس در فضای باز را از دیگر مواردی اعلام کرد که باید به دقت رعایت شوند.
سوری ادامه داد: همچنین برگزاری دو یا حتی سه شیفت مدارس به منظور کاهش تراکم، پایش منظم دانش آموزان در ورود به مدرسه به لحاظ علائم سندرمیک بیماری کرونا، رعایت بهداشت شخصی و محیط به ویژه آبخوری ها و سرویس های بهداشتی و رعایت پروتکل های بهداشتی از دیگر مواردی هستند که به صورت کامل باید لحاظ شوند.
وی تاکید کرد: در هنگام پایش علایم بیماری، اگر دانش آموزی حتی یکی از علایم بیماری را داشت، باید از ورود او به مدرسه ممانعت و برای پیگیری، مراقبت و درمان او اقدام شود.
سوری اظهار داشت: در این شرایط تا حد امکان از سرویس عمومی برای ایاب و ذهاب دانش آموزان استفاده نشود و در صورت نیاز به استفاده از این وسایل، با ظرفیت کمتری استفاده شوند.
ابلاغ دستورالعمل مراقبت و کنترل کرونا در مدارس
«دستورالعمل مراقبت و کنترل بیماری کرونا ویروس در مدارس، نسخه ۰۶: در شرایط فاصله گذاری اجتماعی در سال تحصیلی ۱۴۰۱- ۱۴۰۰» که به صورت مشترک توسط دو وزارت آموزش و پرورش و وزارت بهداشت تهیه شده است به استان ها ابلاغ شد.
در این دستورالعمل آمده است که در بازگشایی مدارس به عنوان یکی از اماکن تجمعی، فراهم کردن شرایط لازم برای حفظ سلامت فرهنگیان، دانش آموزان و سایر کارکنان (که بالغ بر ۱۵ میلیون نفر جمعیت کشور را تشکیل می دهند و به منظور کاهش مواجهه، قطع زنجیره تماس بیماری کووید ۱۹ از اهمیت بالایی برخورداراست.
در این راستا ضرورت دارد علاوه بر رعایت اصول بهداشتی، مقررات ویژه ای از طریق فاصله گذاری اجتماعی، برای کاهش مواجهات، متناسب با سطح اضطرار و درجه اهمیت فعالیت آموزشی و مهارتی در نظر گرفته شود.
توجه به پیشگیری از تجمع، رعایت فاصله گذاری در ترددها و تهویه مناسب از موارد قابل توجه در بازگشایی مدارس است و کماکان اولویت شامل شستن دستها، فاصله فیزیکی مناسب و استفاده از ماسک برای همه افراد (شفا) در مدرسه مورد تأکید این دستورالعمل است.
فاصله گذاری اجتماعی چگونه باشد؟
در این دستورالعمل در زمینه فاصله گذاری اجتماعی بر موارد زیر تاکید شده است:
- بازگشایی مدارس با ارزیابی های بهداشتی و حداکثر آمادگی و به صورت تدریجی صورت گیرد.
فعالیت مدارس روستایی و عشایری با رعایت پروتکل های بهداشتی، مجاز است.
فعالیت های کارگاهی و مهارتی مدارس فنی و حرفه ای و متوسطه با رعایت دستورالعمل های بهداشتی مجاز است.
- تعداد افراد در کلاس ها با احتساب ۱٫۵ متر فاصله و ۲٫۲۵ متر مساحت برای هر نفر در نظر گرفته شود.
- با توجه به ضرورت کنترل و نظارت دانش آموزان پیش دبستانی، پایه اول ابتدایی و استثنایی، نسبت دانش آموز به معلم کاهش یابد.
- قرار دادن صندلی، نیمکت، کامپیوتر و ... دانش آموز و نظایر آن در فواصل لازم و ایمن، حداقل با فاصله ۱٫۵ متری در تمامی جهات صورت پذیرد.
- جهت حذف و یا کاهش مواجهه مستقیم کارکنان بخش های پر مراجعه مثل کتابخانه، پذیرش، اتاق سرپرستی، کارگاه ها و غیره، استفاده از موانع فیزیکی پلاستیکی لازم است.
- از هرگونه تجمع در محل های عمومی اجتناب شود.
- مواجهه چهره به چهره کارکنان کاهش یابد و سعی شود از تماس تلفنی و استفاده از شبکه های اجتماعی، ویدئو کنفرانس و تلفن برای برگزاری جلسات، حتی برای کارکنانی که در داخل یک ساختمان هستند، استفاده شود.
- در صورتی که مواجهه چهره به چهره کادر اداری، دانش آموز، هنر آموز، والدین و ... با یکدیگر ناگزیر باشد، در حداقل زمان ممکن و با رعایت فاصله ایمن حداقل ۱٫۵ متر و با استفاده کامل از ماسک و وجود تهویه هوایی مناسب، برگزار شود.
- استراحت بین کلاس های دانش آموزان در حداقل زمان و در زمان های مختلف بین کلاسها انجام شود.
- ساعت شروع و پایان مدرسه به گونه ای تعیین شود که از هم زمانی رفت و آمد دانش آموزان و ازدحام جلوگیری شود.
- در واحد نگهبانی و ورودی مدرسه، حتی المقدور از ورود و تردد افراد و اشخاص و مراجعات متفرقه به محیط مدرسه جلوگیری به عمل آید و شیوه های پاسخگویی از ورودی مدرسه به نحوی باشد که فاصله گذاری اجتماعی رعایت شود.
- به منظور حفظ فاصله گذاری به ازای ۲٫۲۵ متر فضا برای هر دانش آموز، شرایط ایمنی فضا و تجهیزات و بهداشت محیط بر اساس دستورالعمل های موجود و نظر کارشناسان ذیربط رعایت شود.
- ساعات حضور دانش آموز در این گونه مدارس، به دروس نیازمند تعامل بیشتر معلم با دانش آموز از قبیل ریاضی، فیزیک، شیمی، زیست شناسی، دروس مهارتی و... اختصاص یابد و برای آموزش سایر دروس از بستر فضای مجازی استفاده شود.
- در مناطقی که از نظر آب و هوایی مساعد هستند، بهره برداری از فضای حیاط با رعایت استانداردهای بهداشت محیط، می تواند یکی از راهکارها باشد.
- در صورت فعال بودن سرویس ایاب و ذهاب دانش آموزان و کارکنان، از نصف ظرفیت سرنشین خودرو برای جابجایی استفاده شود. افزایش تعداد سرویس های ایاب و ذهاب برای رعایت فاصله گذاری ایمن در جابجایی صورت پذیرد.
- رعایت فاصله ایمن حداقل ۱٫۵ متر در قسمت های عمومی از جمله نماز خانه، سلف سرویس، کارگاهها و مسیر ورود و خروج الزامی است
- فعالیت های ورزشی و فرهنگی به صورت انفرادی و یا گروه های حداکثر ۱۵ نفره، با رعایت فاصله گذاری اجتماعی در محیط های باز بلامانع است.
- ارائه خدمات آموزشی در مدارس استثنایی، پیش دبستانی و اول ابتدایی به دلیل قرار گرفتن این دانش آموزان در شرایط گروه های آسیب پذیر، ترجیحا به صورت غیر حضوری انجام شود. فعالیت های توانبخشی مدارس استثنایی با رعایت پروتکل بهداشتی مراکز خدماتی و درمانی بلامانع است.
