با گذشت ماه‌ها از شیوع ویروس کرونا و آموزش مجازی دانش آموزان حالا افت تحصیلی، وابستگی بیشتر به والدین به‌جای نظام آمورشی و بروز ناهنجاری‌های اجتماعی در دانش‌آموزان، بروز پیدا کرده است. تداوم این روند را در سال تحصیلی پیش رو با اما و اگرهایی همراه کرده است و بیشتر بر آموزش حضوری تاکید می‌شود.
نازنین دادور، خبرگزاری دانا، سرویس آموزش؛ با نزدیکی به مهرماه، دوباره با دغدغه سال تحصیلی جدید، دوراهی والدین برای حضور دانش‌آموزان در مدرسه ها و تلاش مسوولان برای فراهم کردن شرایط تحصیل حضوری همراه هستیم.
سختی تحصیل مجازی و تبعات آن برای دانش آموزان امری بسیار مهم است و از طرفی ضعف در فراگیری دانش و مهارت کافی، نبود تمرکز کافی در محیط خانه و دوری از شور و نشاط حضور در مدرسه برای دانش آموزان، می‌تواند در بلندمدت مشکلاتی را برای دانش آموزان و کودکان و نوجوانان به همراه داشته باشد.
نگرانی والدین از سلامت فرزندانشان و نگرانی مسئولان از تبعات آینده آموزش مجازی برای نظام تعلیم و تربیت کشور هردو بجا و منطقی است.
بررسی های میدانی نیز نشان می دهد برای تعداد بسیاری از خانواده ها به دلیل درآمد کم، همچنان تامین هزینه اینترنت و خرید تلفن همراه برای فرزند خود و یا در بعضی منازل با توجه به تعداد دانش آموز بیشتر، خرید تبلت برای استفاده از بستر فضای مجازی و شاد، به یک معضل تبدیل شده است که در چنین شرایطی نمی توان انتظار داشت این دانش آموزان بتوانند با دغدغه‌های فراوان، به خوبی از آموزش های راه دور استفاده کنند.
این روزها دانش آموزان نیز با توجه به دغدغه والدین خود و صحبت های مختلف ناشی از ترس از ابتلا به کرونا، دچار دلهره، ترس و اضطراب از حضور در مدارس شدند که این امر نیز نیاز به بررسی کارشناسان حوزه روانشناسی دارد.
یونیسف نیز در اطلاعیه ای خواستار بازگشایی مدارس به صورت حضوری شد و توصیه هایی برای بازگشایی سریع مدارس ارائه کرد که شامل اولویت‌بخشی به بازگشت کودکان به کلاس‌های درس، افزایش بودجه آموزش و پرورش، طرح های مبتکرانه برای حمایت بیشتر از کودکان هنگام بازگشت به مدارس و ایجاد تحول در کلاس های درس با بهره گیری از رویکردهای نوآورانه است.
نهاد اصلی تحول در جامعه آموزش‌وپرورش است و کانون اصلی این تحول مدرسه است و کارگزار اصلی تحول نیز معلمان هستند. مدرسه محل آموزش و آماده شدن انسان‌ها در جامعه است که در آن روابط اجتماعی و رفاقت‌ها ایجاد می‌شود اما امروزه با تعطیلی فیزیکی مدارس، باید در آینده‌ای نزدیک خلاء این آموزش‌ها و تمرینات را در زندگی فرزندان جامعه شاهد باشیم.
طبق آمارهای رسمی، از ۲۰۷ کشور جهان، در ۱۰۷ کشور مدارس باز، ۷۰ کشور مدارس نیمه باز و ۳۰ کشور تعطیل هستند که ایران با برپایی آموزش مجازی، یکی از این کشورها است که با تعطیلی مدارس روبرو بود.
مدیریت دانش آموزان در کلاس مجازی، راه پرپیچ و خم معلمان و والدین
یک کارشناس آموزشی گفت: کلاس مجازی اگرچه قوانین مشخصی دارد، اما نمی تواند به نظم و دقت کلاس های حضوری برگزار شود. در این شرایط معلمان و والدین نمی‌توانند قوانین پیچیده تر و سختگیرانه تری برای دانش آموزان برای دنبال کردن مباحث کلاس درسی برقرار کنند.
مهرافزون مهمترین مشکلات آموزش غیرحضوری را متوجه پایه اول ابتدایی دانست که دانش آموز باید به دهان معلم نگاه کرده و بخش کردن و صداکشی و شیوه گرفتن مداد در دست را بیاموزد که در این شرایط ارتباط عاطفی چندان بین دانش آموز و معلم شکل نمی‌گیرد و اولیا برای تفهیم این موضوع با مشکل مواجه می‌شوند.
این کارشناس ارشد آموزش و پرورش گفت: آموزش مجازی، نظارت مستمر و مجدانه خانواده را می‌طلبد که متاسفانه بیشتر خانواده‌ها به دلیل آشنا نبودن با نوع فعالیت آموزش مجازی از این مسوولیت شانه خالی می‌کنند.
وی بیان کرد: هم اکنون بخش قابل توجهی از والدین باسواد هستند و می‌توان با آموزش مناسب از آنها برای نظارت و ارزیابی فرزندان استفاده کرد. در این شرایط معلم فرصت نمی‌کند تمام دانش‌آموزان را رصد کند ولی والدین باید پیگیر باشند که فرزندانشان مباحث آموزشی را جدی گرفته و از آموزش جانمانند.
مهرافزون اضافه کرد: در روزهای کرونایی دانش آموزان نسبت به تشویق نشدن از سمت معلم یا مشاور مدرسه دل تنگ می‌شوند، و اولیا باید این نقش را اجرا کنند. ایجاد یک سیستم تشویق می‌تواند انگیزه دهنده باشد، به همین دلیل هنگامی که فرزندان کاری را به اتمام رساند، او را تشویق کنید.
مشکلات روانی و بحران خانواده‌ها
«طبق آخرین نظرسنجی مؤسسه سیفو SIFO بیش از یک‌چهارم جمعیت سوئد اظهار می‌‌دارند که بحران کرونا بر سلامت جسمی و روانی آنها تأثیر بد گذاشته و نکته قابل توجه این است که جمعیت زیر 29 سال، بیشترین سهم را در این مشکلات دارند؛ گزارش‌ها نشان می‌‌دهد آنچه که جوانان و افراد کم‌سن را بیشتر از بزرگسالان گرفتار می‌‌کند، مسائل روانی است.
بحران کرونا یکی از محدود بحران‌هایی است که تبعیض سنی را با خود می‌‌آورد؛ بزرگسالان را به مشکلات جسمی دچار می‌‌کند، در صورتی که مشکلات جسمی برای جوانان بسیار کمتر است اما عوارض روانی زیادی برای جوانان دارد؛ هرچه که سن جوانان و کودکان کمتر باشد، مشکلات روانی بیشتر است.
مشکلات روانی و بحران درونی خانواده‌ها، به‌صورت متقابل، همدیگر را تقویت می‌کنند؛ بنابر گزارش سازمان امور اجتماعی سوئد در دوره بحران کرونا، گزارش‌های خیلی بیشتری از وقوع خشونت‌های خانگی به پلیس و این سازمان ارجاع می‌شود؛ به ویژه در محلات مهاجرنشین و حاشیه‌ای شهرهای بزرگ، آمار نگران‌کننده است».
حس رقابت در کسب علم و دانش در فضای مجازی وجود ندارد
مادر یک خانواده که دارای سه محصل در مقطع ابتدایی و دبیرستان است، به ایرنا گفت: در تحصیل حضوری حس رقابت وجود دارد و دانش آموزان با نظم و انضباط اجتماعی خاص در محیط مدرسه حاضر می‌شوند اما در آموزش مجازی اینگونه نیست و فرزند فقط با مادر خود، روابط فردی و رافت و مهربانی را آموزش می‌بیند که تاثیر آن در بلند مدت نگران کننده است.
سمیه جهانیان اضافه کرد: بدون شک تحصیل حضوری از مجازی بهتر است و امیدواریم تمامی تمهیدات لازم برای بازگشایی مدارس انجام شود تا بتوانیم در فضای حقیقی دانش آموزان خود را از دانش کافی بهره‌مند کنیم.
وی افزود: یکی دیگر از فواید آموزش حضوری، بودن کودکان و نوجوانان در بین همسن و سالان خود و کسب روابط اجتماعی بالا است.
جهانیان ادامه داد: کسب دانش کافی و دروس مهارتی نیازمند حضور دانش آموز در کنار آموزگار است در حالی که در منزل استاد مادر و پدر هستند که با آموزش محدود خود در کنار فرزندان قرار دارند و آموزش مهارتی که در منزل کسب می‌کنند بدون شک کامل و دقیق نیست.
وی خاطرنشان کرد: در مدارس دانش آموزان، صبر و تحمل در برابر بسیاری از مسائل را کسب می‌کنند، در حالی که طی ۲ سال اخیر به دلیل کسب نکردن دانش کافی، بسیار شاهد افسردگی فرزندان و پرخاشگری آنها بودم.
