تقی حسن زاده، پایگاه خبری دانا، سرویس استانها، توزیع و کاشت سه میلیون و ۵۰۰ هزار اصله نهال توسط بخش دولتی و خصوصی از بهمن ماه در خراسان جنوبی آغاز شد که به ثمر نشستن آن گام مهمی برای سرسبزی این خطه کویری است.
خراسان جنوبی با قرار داشتن روی کمربند خشک و نیمه خشک دارای ذخایر منابع آبی ضعیف، نزولات جوی کم، تبخیر سالیانه شدید و میزان پوشش گیاهی اندک است که این شرایط موجب شده از کل عرصه‌های طبیعی استان ۳۶ درصد را عرصه‌های بیابانی و ۵۰ درصد را مراتع کم تراکم بیابانی تشکیل دهد.
کاشت درخت در خراسان جنوبی برای مقابله با بیابان‌زایی و کاهش گرد و غبار که امسال بیشتر هم شده، ضروری است به ویژه آن که پدیده‌های بیابانی چهار هزار و ۵۲۵ هزار هکتار یعنی ۸۶ درصد کل وسعت استان را شامل می‌شود.
سایه بیابانی شدن خراسان جنوبی روی شانه ساکنانش سنگینی می‌کند و احساس نیاز به تولید نهال و کاشت درخت برای حفظ محیط زیست بیش از هر زمان دیگری به وجود آمده است.
کارشناسان و دست‌اندرکاران منابع طبیعی راهکار اصلی مقابله با بلایای طبیعی را (که تکرار غیرطبیعی دارند) حفاظت از منابع طبیعی به ویژه جنگل‌ها و مراتع و توسعه آنها می‌دانند زیرا اثرات و فواید بی‌شماری دارند که هیچ چیز نمی‌تواند جایگزین آن شود.
همزمان با اجرای طرح مردمی کاشت یک میلیارد درخت در کشور که روز درختکاری امسال با حضور رئیس جمهور به طور رسمی آغاز شد، مسوولان و اقشار مختلف مردم خراسان جنوبی دست به دست هم داده‌اند که سهم خراسان جنوبی از این طرح ملی، با کاشت نهال و درختان در شهر، روستا، جنگل و مرتع و حتی مستثنیات مردم، به خوبی ایفا شود.
کاشت درختان متناسب با اقیلم خراسان جنوبی
اجرای موفق طرح مردمی کاشت یک میلیارد درخت در کشور و سالانه چهار میلیون درخت در خراسان جنوبی گام مثبتی برای حفظ محیط زیست و جلوگیری از تغییر اقلیم محسوب می‌شود اما نکته قابل تامل، موفقیت در اجرا و ماندگاری درختان کاشته شده است چراکه پیشتر اقداماتی شبیه به چنین طرح‌هایی در اقلیم‌های گوناگون انجام شد اما پس از صرف هزینه‌های بالا به شکست انجامید و گونه‌های درختان به دلیل نبود مطابقت با شرایط جغرافیایی منطقه به تدریج از بین رفتند.
موضوعی که استاندار خراسان جنوبی اخیرا در اولین جلسه استانی طرح مردمی کاشت یک میلیارد درخت در کشور بر آن تاکید کرد و گفت: نهال‌هایی که در خراسان جنوبی استفاده می‌شود باید کم آب‌بر و متناسب با اقلیم منطقه باشد.
جواد قناعت افزود: ایجاد محیط سرسبز با کاشت درخت به ویژه حفظ و پایداری آن از وظایف مهم، کلیدی و حساس همه دستگاه‌های اجرایی، مردم و بخش خصوصی است.
وی با اشاره به تغییرات اقلیمی و خشکسالی در خراسان جنوبی گفت: کاشت درخت با توجه به اقلیم منطقه یکی از موضوعات حیاتی، کلیدی و حساس است به همین خاطر باید همه در اجرای طرح مردمی کاشت یک میلیارد درخت، بسیج و پای کار باشیم.
نماینده عالی دولت در خراسان جنوبی با بیان اینکه اجرای طرح مردمی کاشت یک میلیارد درخت در سال جاری با مشارکت همه دستگاه‌های اجرایی و با دستور رئیس جمهور کلید خورد، گفت: در خراسان جنوبی هم اولین جلسه این طرح برگزار شد تا وظایف و نقش دستگاه‌ها مشخص شود و بتوانیم با برنامه‌ریزی هدفمند این طرح ارزشمند را به خوبی در استان اجرایی کنیم.
وی با تاکید بر برگزاری جلسات منظم و ماهانه طرح مردمی کاشت درخت در استان با مسوولیت معاونت هماهنگی امور عمرانی استانداری و دبیری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی افزود: همچنین به صورت فصلی این جلسات به ریاست استاندار برگزار تا موفقیت و موانع اجرای طرح بررسی شود.
قناعت گفت: سهم خراسان جنوبی در طرح مردمی کاشت یک میلیارد درخت در کشور سالانه چهار میلیون درخت است و می‌توانیم با اجرای موفق این طرح، خراسان جنوبی را از خشکسالی نجات دهیم.
وی با اشاره به وقوع پدیده گرد و غبار در خراسان جنوبی تصریح کرد: کاشت سالانه چهار میلیون درخت در استان را باید جدی بگیریم و اطلاعات و آمار ما در زمینه تولید نهال، کاشت و نگهداری درخت واقعی و کامل باشد.
استاندار خراسان جنوبی با تاکید مجدد بر کاشت نهال متناسب با اقلیم منطقه گفت: نیاز است در زمینه فرهنگسازی از ظرفیت دستگاه‌های فرهنگی و رسانه‌ها استفاده و برای نهادها در راستای اجرای این طرح کار و فعالیت تعریف شود تا شاهد اجرا و موفقیت همه جانبه در استان باشیم.
سهم خراسان جنوبی از طرح مردمی کاشت درخت
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی هم گفت: قرار است یک میلیارد اصله نهال طی چهار سال در کشور کاشته شود که در چهار بخش تعیین تکلیف شده است.
مهدی جعفری افزود: بخش اول احیای جنگل‌ها و مراتع طبیعی، بخش دوم زراعت چوب تا فشار مضاعف بر بازار را کمتر و نیاز چوبی را تا حدود ۲۰ درصد تامین کند، بخش سوم مربوط به کنترل گسترش بیابان‌ها و توفان‌های شن و گرد و غبار است و بخش آخر افزایش سرانه فضای سبز است.
وی بیان کرد: سهم خراسان جنوبی از این تعداد درخت ۱۶ میلیون اصله نهال است که مقدمات و زیرساخت‌های آن در حال آماده‌سازی است تا در سال ۱۴۰۲ بتوانیم سه میلیون اصله نهال تولید کنیم.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی هم در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: به مناسبت روز درختکاری و هفته منابع طبیعی و از دهه فجر امسال توزیع ۸۰۰ هزار اصله نهال مرتعی و جنگلی در استان آغاز شد که از این تعداد ۵۰۰ هزار اصله نهال جنگلی و ۳۰۰ هزار اصله نهال مرتعی است.
عیلرضا نصرآبادی افزود: علاوه بر این بخش خصوصی استان نسبت به توزیع و کاشت ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار اصله نهال مثمر اقدام کرده است.
وی عنوان کرد: نهضت جهادی تولید نهال و کاشت درخت از دهه فجر در خراسان جنوبی کلید خورد و هدف‌گذاری شده با تامین اعتبارات و همکاری دستگاه‌های اجرایی طی سال آینده سه میلیون نهال در استان تولید شود و در قالب این طرح سالانه چهار میلیون درخت در این استان کاشته می‌شود.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی گفت: امروز ایران و جهان با چالش‌های اقلیمی همچون فرسایش خاک، بیابان‌زایی، ریزگرد، فرونشست زمین و سیل روبه‌رو است و عامل اصلی همه اینها کم‌توجهی به جنگل‌کاری و درخت بوده است.
وی افزود: دنیا به این نتیجه رسیده که برای برون رفت از وضعیت موجود زیست محیطی باید به درختکاری، گسترش فضای سبز و پوشش گیاهی روی آورد که ما نیز در ایران از این قاعده مستثنی نیستیم و در خراسان جنوبی با توجه به شرایط اقلیمی و خشکسالی شدید راهکاری جز اجرای طرح‌های فضای سبز و مراقبت و نگهداری از داشته‌هایمان وجود ندارد.
نصرآبادی گفت: تاکنون طرح‌هایی مانند ایران سرسبز، طرح جنگلانه، نهالکاری همگانی در کشور اجرا شده که در خراسان جنوبی نیز نسبت به توانایی و ظرفیتی که داشته‌ایم اقداماتی انجام شد.
وی با بیان اینکه برای نگهداری و مراقبت از نهال‌ها همچنین تولید نهال جدید و برنامه‌های سال آینده نیازمند کمک‌های مالی و معنوی از سوی استانداری و دیگر نهادها و البته مردم هستیم گفت: استان در شرایط سخت اقلیمی و خشکسالی قرار دارد تا جایی که تعداد زیادی از چاه‌های برداشت آب از دسترس خارج شده است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی افزود: شرایط اقلیمی کیفیت خاک را نیز تحت تاثیر قرار داده تا جایی که برای مراقبت و نگهداری از نهال‌ها باید از کودهای مخصوص استفاده کنیم که نیازمند اعتبار است.
جنگل‌کاری با نهال نامناسب هدر دادن سرمایه است
وی جنگل‌کاری با نهال نامناسب را کاری بیهوده و هدر دادن سرمایه دانست و گفت: تولید نهال‌های سازگار با شرایط اکولوژیکی خراسان جنوبی در نهالستان‌های استان، گامی به سوی موفقیت در افزایش سطح جنگل‌ها و فضای سبز خواهد بود که در دستور کار ما قرار دارد.
نصرآبادی بیان کرد: گونه‌های تولید شده در نهالستان‌های استان شامل بنه، ارغوان، بادام کوهی، زبان گنجشک، اقاقیا، آسماندار، سنجد، اکالیپتوس، سرو، زیتون تلخ، اکاسیا و غیره است لذا با توجه به وضعیت آب و هوایی منطقه، تولید نهال‌های با مصرف پایین آب و متناسب با اقیلم در برنامه کاری قرار گرفته است.
وی مهم‌ترین مشکل در زمینه تولید نهال و جنگل‌کاری را قرار گرفتن استان در حاشیه کویر و کمبود آب، عرصه مناسب و خشکسالی‌های متوالی ذکر کرد و گفت: امیدواریم با همفکری مدیران استان و همکاری مردم با منابع طبیعی و آبخیزداری کاشت سالانه چهار میلیون نهال محقق شود.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی پایین بودن اعتبار استانی و نبود اعتبار ملی، محدودیت در توسعه مکانیزاسیون (به دلیل شرایط نامساعد محیطی)، کمبود نیروی متخصص و فنی، محدودیت انتخاب گونه‌های بومی و سازگار، محدودیت مکانیزه کردن شیوه آبیاری نهالستان‌ها، مشارکت کم بخش خصوصی در پروژه تولید نهال (توجیه اقتصادی و تمایل نداشتن به کاشت گونه‌های غیرمثمر) را از دیگر مشکلات تولید و کاشت نهال در این استان عنوان کرد.
وی با اشاره به اقدامات مختلف در راستای حفاظت از منابع طبیعی در خراسان جنوبی گفت: بیابان‌زدایی در خراسان جنوبی از سال ۱۳۵۸ در قالب انجام پروژه‌های مختلف شروع شد و طی سالیان متمادی سطح قابل توجهی از عرصه‌های بیابانی احیا شده است.
نصرآبادی نهالکاری در ۱۴۷ هزار و ۸۹۲ هکتار، مدیریت روان آب‌های سطحی در ۳۸ هزار و ۷۲۸ هکتار، بذرکاری در ۱۳ هزار و ۸۷۶ هکتار، احداث بادشکن زنده در ۳۸۱ کیلومتر، احداث بادشکن غیرزنده در ۲۷۷ کیلومتر، تهیه طرح مقابله با بیابان‌زایی در یک میلیون و ۶۸۷ هزار و ۲۴۹ هکتار و تهیه طرح‌های مدیریت جنگل‌های دست کاشت در ۹۴ هزار و ۸۹۵ هکتار را از جمله این اقدامات برشمرد.
وی افزود: اجرای طرح مدیریت جنگل دست کاشت در ۲۳ هزار و ۸۱۳ هکتار، مالچ‌پاشی در هزار و ۵۳۸ هکتار و احداث تله رسوب‌گیر در ۱۶۲ هکتار از دیگر اقدامات بوده است.
امروز هر شهر و دیار به واسطه تغییرات اقلیمی، خشکسالی و ازدیاد آلاینده‌های ثابت و متحرک غبار گرفته است و در این عصر پرتلاطم زیست محیطی با تولید نهال و کاشت درخت می‌توان به حفظ منابع طبیعی و محیط زیست کمک کرد.
