تقی حسن زادهف پایگاه خبری دانا، سرویس استانها، شهر سلطانیه به عنوان یکی از مناطق تاریخی کشور، میراث فرهنگی ارزشمندی در دل خود جای داده است. گنبد سلطانیه نگین آثار تاریخی این دیار است که یکی از مهمترین و عظیمترین بناهای آرامگاهی دوران اسلامی در ایران به شمار می رود.
این بنا پس از کلیسای جامع مریم مقدس در فلورانس ایتالیا و مسجد ایا صوفیه استانبول سومین بنای بزرگ تاریخی و از حیث فناوری ساخت گنبد، بزرگترین گنبد آجری در جهان است.
علاوه بر ارگ سلطانیه با ۱۴ هکتار وسعت، جای جای شهر سلطانیه رد و نشانی از آثار تاریخی در خود دارد که از جمله آنها می توان به مقبره چلبی اوغلو، مقبره ملاحسن کاشی و تپه ناهور اشاره کرد.
شهر کنونی سلطانیه ۲۷۰ هکتار وسعت دارد و حدود هشت هزار و ۳۰۰ نفر در آن ساکن هستند؛ استقرار این تعداد جمعیت در این محدوده از پراکندگی توزیع جمعیت در شهر حکایت دارد که دلیل عمده آن هم عرصه های میراثی است.
بیش از ۹۰ درصد محدوده شهر سلطانیه تحت تاثیر عرصه و حریم های آثار تاریخی است و این موضوع با ضوابطی که در حوزه ساخت و سازها وجود دارد، چالش هایی را در توسعه عمرانی شهر به وجود آورده و برای حل معضل، تدوین طرح ویژه شهر سلطانیه در دستور کار قرار گرفته است.
پاسخ های منطقی به چالش های سکونت و میراث فرهنگی در سلطانیه با طرح ویژه
معاون شهرسازی و معماری اداره کل راه و شهرسازی استان زنجان می گوید: مراحل تدوین، بررسی و تصویب طرح های ویژه با سایر طرح های مرسوم برای شهرها، متفاوت است و سه مرحله دارد که تهیه طرح ویژه سلطانیه اکنون به مرحله سوم رسیده است و امیدواریم در نیمه سال آینده برای تصویب نهایی به شورای عالی معماری و شهرسازی برسد.
رحیم توسلیان با بیان اینکه طرح‌های ویژه توسعه شهری از محل اعتبارات ملی وزارت راه و شهرسازی تامین اعتبار می‌شود، اظهار می کند: تحقق اهداف طرح ویژه سلطانیه در سایه هم افزایی دستگاه‌های دخیل در فرآیند تهیه طرح به تصویب و اجرا درآمده و اکنون تدوین آن در مرحله نهایی است.
معاون شهرسازی و معماری اداره کل راه و شهرسازی استان زنجان می گوید: انتظار می رود طرح ویژه سلطانیه پاسخ های منطقی به چالش های سکونت و میراث فرهنگی در این شهر بدهد و نیز ضوابطی را متناسب با ویژگی های تاریخی و گردشگری شهر ارائه کند.
تعدیل حریم های میراثی انتظار مردم از طرح ویژه سلطانیه
فرماندار شهرستان سلطانیه با بیان اینکه قرار است با تدوین طرح ویژه سلطانیه حرائم میراثی در شهر سلطانیه تعدیل شود، می گوید: شرایط کنونی در شهر طوری است که هر جا مردم می خواهند ساخت و سازی بکنند، تحت تاثیر مسائل میراثی هستند و این موضوع مانعی بر سر راه توسعه عمرانی و ساخت و ساز در شهر شده است.
محمدرضا براتی فرد ادامه می دهد: محدودیت های میراثی موانع زیادی را در شهر ایجاد کرده است و امیدواریم با نهایی شدن طرح ویژه سلطانیه این محدودیت ها تا اندازه ای تعدیل شود و البته مردم نیز چنین انتظاری دارند.
فرماندار شهرستان سلطانیه با بیان اینکه تاکنون جلسه های متعددی در راستای تدوین طرح ویژه شهر سلطانیه تشکیل شده است، می افزاید: بخش قابل توجهی از کار جلو رفته و اکنون مراحل پایانی طرح در دست اقدام است.
طرح ویژه سلطانیه الزاماتی را برای دستگاه ها و شهروندان ایجاد می کند
شهردار سلطانیه با بیان اینکه تهیه طرح ویژه برای شهر سلطانیه در سال ۱۳۹۵ در شورای عالی معماری و شهرسازی تصویب شد، می گوید: از سال ۱۳۹۵ اجرای طرح توسط ریک مشاور شروع شد و یکسری مطالعات برای این منظور انجام گرفت ولی ادامه کار به نتیجه خاصی نرسید و مشاور از تهیه طرح کنار گذاشته شد و طرحش هم مورد تایید قرار نگرفت.
مصطفی کلانتری می افزاید: از سال ۱۳۹۷ موضوع طرح ویژه سلطانیه مسکوت ماند تا اینکه در سال ۱۴۰۰ با ورود شهرداری و شورای اسلامی شهر به موضوع و درخواست از اداره کل راه و شهرسازی، مشاور جدیدی برای تهیه طرح انتخاب شد.
وی اظهار می کند: مشاور فعلی از توانمندی خوبی برخوردار است و در تهیه طرح برای شهرهای تاریخی تجربه دارد؛ تاکنون جلسه های تهیه طرح ویژه سلطانیه به صورت منظم و فشرده برگزار شده و امیدواریم به خروجی خوبی برسیم.
کلانتری معتقد است: با تهیه و تصویب نهایی طرح ویژه سلطانیه، خلأ ضوابط ساخت و ساز در شهر پر می شود.
وی می گوید: طرح ویژه الزماتی را ایجاد می کند و همه دستگاه های اجرایی و شهروندان موظف به رعایت و اجرای مفاد آن خواهند بود.
شهردار سلطانیه خاطرنشان می کند: اکنون به میزان قابل توجهی مسائل چالشی بین ساکنان و میراث فرهنگی در شهر سلطانیه رفع شده است و امیدواریم جای خالی یک نقشه راه منظم که خواسته ها را نیز بتواند برآورده کند با نهایی شدن طرح ویژه فراهم شود.
ظرفیت میراثی سلطانیه یک فرصت برای توسعه است
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان زنجان با بیان اینکه ظرفیت میراثی سلطانیه یک فرصت برای توسعه است و نباید آن را محدودیت تلقی کرد، می گوید: این ظرفیت یک بهانه و دلیل اساسی برای توسعه صنعت گردشگری در منطقه است.
سید سعید صفوی معتقد است: وجود میراث فرهنگی در سلطانیه اگر چه محدودیت های ظاهری و ضوابطی را برای شهرسازی به دنبال داشته است ولی نباید آن را اجحاف و ظلم در حق شهروندان تلقی کنیم چون این ضوابط برای حفظ تاریخ، فرهنگ و هویت شهر است که به بشریت تعلق دارد.
وی با بیان اینکه طرح ویژه شهر سلطانیه بر محوریت میراث فرهنگی است، اظهار می کند: در سلطانیه به جهت وجود پایگاه جهانی گنبد سلطانیه با ویژگی های منحصر به فردش، یکسری ضوابط ملی و جهانی حاکم است و طرح ویژه نیز با رویکرد این ضوابط تدوین می شود.
صفوی خاطرنشان می کند: طرح ویژه به این معنا نیست که این ضوابط را کنار بگذاریم چون طرح ویژه برای معدود شهرها تدوین می شود و دلیل آن هم ترجیحاتی است که باید با توجه به ارزش های میراثی مد نظر قرار داده شود.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان زنجان می گوید: یکسری کاوش ها و گمانه زنی های دقیق در برخی عرصه های میراثی شهر سلطانیه انجام نشده که لازم است با تدقیقی که در این باره صورت می گیرد مشخص شود که آن عرصه ها دارای ارزش و آثار فاخری هست یا نه؟
صفوی با بیان اینکه طرح ویژه سلطانیه همچنان در مرحله بررسی است، ادامه می دهد: قرار است با نهایی شدن طرح، جلسه ای با حضور مدیران دستگاه‌های مربوط و دخیل در موضوع تشکیل شود تا نتیجه نهایی حاصل شود.
وی با بیان اینکه در زمان حاضر هیچ مشکلی در تعامل بین میراث فرهنگی و مدیریت شهری در سلطانیه وجود ندارد، خاطرنشان می کند: اگر ضوابط در سلطانیه وجود دارد، این موضوع، نقاط قوت هم ایجاد کرده است، به هر صورت شهرهای تاریخی مثل سلطانیه مثل سایر شهرها نیستند و در همه جا که ارزش های میراثی وجود دارد ضوابطی هم متناسب با آن در شهرسازی حاکم است.
