یکی از شرکت‌های دانش بنیان در شرایط تحریم به دانش فنی و تولید ۳ دستگاه حوزه سلامت دست یافت، در حالی که برخی از شرکت‌ها با وجودی که تولید کننده واقعی نبودند، با واردات قطعات با پروانه تولید اقدام به مونتاژ این دستگاه‌ها می‌کردند و این موضوع در حال تبدیل شدن به بحران در اکوسیستم نوآوری کشور بود.
به گزارش پایگاه خبری دانا مهندس سید امیر کریمانی قائم مقام مدیر عامل این شرکت دانش بنیان، با بیان اینکه این شرکت در سال ۸۷ با هدف واردات و ساخت تجهیزات پزشکی وارد حوزه کسب و کار شد، گفت: ما تا دو سال به کار واردات اقدام کردیم و با ایجاد بازار، اقدام به ساخت محصولاتی کردیم که به دلیل اعمال تحریمها علیه کشور، استراتژیک قلمداد می‌شد.
وی با بیان اینکه این تجهیزات به دلیل اعمال تحریمها در حال افزایش قیمت است، اظهار کرد: در این راستا موفق شدیم ۳ محصول استراتژیک مراکز درمانی را در بخش‌های آی سی‌یو و سی سی یو ، اتاق‌های عمل ، اورژانس و غیره با بومی سازی و مهندسی معکوس، در داخل کشور به تولید برسانیم.
کریمانی دستگاه "نبولایزر" را از محصولات تولیدی این شرکت دانست و گفت: این دستگاه با امواج اولتراسونیک، دارو را به بخار تبدیل می‌کند تا حداکثر اثربخشی درمانی حاصل گردد. از این روش تجویز دارو برای بیمارانی که امکان تزریق به آنها نیست و یا برای بیماری‌های خاص تنفسی ، استفاده می‌شود.
وی با بیان اینکه این نوع داروها از طریق مخاط سیستم تنفسی جذب بدن بیمار می‌شود، خاطرنشان کرد: ما اولین بار در ایران موفق به ساخت آن شدیم و این محصول به عنوان یک محصول دانش بنیان از سوی معاونت علمی مورد تایید قرار گرفت.
قائم مقام مدیرعامل این شرکت دانش بنیان در خصوص مکانیزم عملکردی این دستگاه برای تبدیل دارو به بخار توضیح داد: کلیه موادی که با آب مخلوط می‌شوند در زمان تبدیل به بخار، ته نشین شده و تنها آب است که تبخیر می‌شود ما برای رفع این چالش از امواج اولتراسونیک بهره بردیم و با استفاده از ضربات اولتراسونیک بدون آنکه جدایشی میان محلول/ آب و مواد دارویی ایجاد شود، دارو به همراه حلال و یا آب تبدیل به ذرات ریز شبیه بخار و قابل استنشاق می‌شود.
کریمانی، با بیان اینکه این دستگاه مواد دارویی را در مقیاس ۲.۵ میکرون نبولایز می‌کند، خاطرنشان کرد: گاهی اوقات به دلایلی مانند التهاب و غیره جذب دارو از طریق ریه مشکل است ولی با این فرآیند که ذرات را در حد ۲.۵ میکرون، ریز می‌کند امکان جذب دارو از طریق سیسنوس‌ها و مخاط فوقانی میسر می‌شود.
وی با اشاره به اینکه عمده داروهایی که با این دستگاه تبدیل به بخار می‌شوند، داروهای بیماری‌های تنفسی هستند، گفت: اینها داروهایی هستند که باید قابلیت حل شدن در یک محلول را دارا باشند و این دستگاه باید در نزدیکی بیمار باشد تا دارو از طریق سیستم تنفسی بیمار جذب شود.
پمپ هوشمند تزریق سرنگ
قائم مقام مدیر عامل این شرکت دانش بنیان از پمپ تزریق سرنگ به عنوان یکی دیگر از محصولات دانش محور این شرکت دانش بنیان نام برد و یادآور شد: محلول‌ها و داروهایی که مساوی یا کمتر از ۵۰ سی سی هستند، باید از طریق این پمپ‌ها به بیمار تزریق شوند.
وی اضافه کرد: بسیاری از بیماران بستری در بخش‌های ICU و یا CCU باید داروها را به صورت مداوم و در طول ۲۴ ساعت یا بر اساس مکانیزم ها و یا رژیم های خاصی که پزشک تجویز می‌کند، دریافت کنند. به عنوان نمونه ممکن است بیمار نیاز داشته باشد که دارو را در زمان و با میزان مشخصی دریافت و با یک توقف زمانی، مجددا دارو را با مقدار اضافه‌تر و یا کمتر در یک پروسه زمانی مشخصی دریافت کند.
کریمانی افزود: با توجه به عدم امکان اجرای صحیح و دقیق چنین رژیم های درمانی توسط یک پرستار و با توجه به تعدد و تنوع داروها و همچنین پروتکل های دارودهی و روش‌های خاص درمانی، استفاده از سیستم های دارودهی مبتنی بر هوش مصنوعی اجتناب ناپذیر شده و ما بعنوان اولین شرکت در ایران توانستیم این نیاز را با تولید پمپ های هوشمند تزریق مرتفع کنیم.
وی خاطر نشان کرد: بسیاری از بیماران بعد از انجام عمل جراحی نیاز به داروهای کنترل کننده دارند که باید بر اساس یک رژیم خاصی به آنها تزریق شود ضمن آنکه برای برخی از داروها امکان قطع یک باره آن وجود ندارد از این رو نیاز به دستگاه پمپ های هوشمند تزریق سرنگ است؛چرا که این دستگاه به صورت رباتیک میتواند تزریق‌ها را طبق دستور پزشک اجرایی کند.
این محقق حوزه سلامت ادامه داد: از آنجایی که پمپ سرنگ طراحی شده در این شرکت،دستگاه هوشمند است، علاوه بر ایجاد امکان تزریق دارو بر اساس برنامه‌های خاص ، اجازه تزریق دارو خارج از پروتکل‌های تعریف شده را نمی‌دهد.
کریمانی با بیان اینکه پمپ تزریق سرنگ کاربردهای زیادی به ویژه در حیطه اقتصاد بیمارستانی دارد، توضیح داد: بسیاری از داروهای گرانقیمت که در مناطقی مانند ناصرخسرو یافت می‌شوند ولی در بیمارستان‌ها و داروخانه‌های دولتی وجود ندارند. خروج داروها از سیستم بدلیل عدم امکان کنترل دقیق مصرف دارو با ابزارهای موجود است اما با کمک این تکنولوژی مصرف دارو در هر بخش و در بازه زمانی دلخواه قابل پایش و نظارت است و این امر موجب اعمال کنترل بیشتر بر مصرف داروهای مهم و گرانقیمت در محیط‌های بیمارستانی خواهد شد.
وی افزود: از سوی دیگر میزان خطاهایی درمانی که در بیمارستان‌ها بویژه در حوزه دارودهی رخ می‌دهد بسیار بالا است و طبق آمارهای وزارت بهداشت یکی از اصلی ترین نقاط بروز خطر بخش محاسبات دارویی میباشد. دیده شده برخی از مواقع بیمار با یک بیماری مختصر وارد بیمارستان می‌شود ولی متاسفانه بیمار دچار عوارض جبران ناپذیر می‌شود که بسیاری از این موارد ناشی از اشتباه در محاسبات دارویی و عدم رعایت ایندکس‌های مربوط است . ضمن آنکه طیف اثر چنین خطاهایی از افزایش طول بستری تا مرگ بیمار گسترش دارد.
کریمانی خاطر نشان کرد: بر این اساس، نرم افزاری بر روی پمپ‌های سرنگ قرار دادیم که امکان محاسبه دوز داروها را برای کادر درمان فراهم می‌کند و قادر است از بسیاری از خطاهای محاسباتی که میتواند به بیمار آسیب وارد کند پیشگیری نماید.
به گفته وی، بر اساس مقالات منتشر شده در کشور انگلستان از زمانی که این نوع پمپ‌های هوشمند در بیمارستان‌ها کاربردی شده حدود ۸۷ درصد از خطاهای دارویی کنترل شده است.
وی با بیان اینکه در حال حاضر پمپ‌های سرنگ تولید شده در این شرکت مجهز به سیستم کنترل دوز داروها است، یادآور شد: کنترل مصرف دارو، صرفه اقتصادی، جلوگیری از خروج دارو از سیستم توزیع دولتی و کاهش هزینه‌های وزارت بهداشت و درمان از دیگر مزایای کاربرد این پمپ است. سیستم کاهش خطای دوز دارو DERS) Dose Error Reduction system) میتواند هم بیمار و هم کادر درمان را که معمولا اشتباه محاسباتی دوز دارو از سوی آنها انجام می‌شود، مصون کرده و کنترل‌های لازم را ایجاد کند.
قائم مقام مدیر عامل این شرکت دانش بنیان، پمپ تزریق سرم را از دیگر دستاوردهای این شرکت دانست و گفت: این پمپ در حجم‌های بالاتر از داروهای خاصی که باید از طریق سرم به بیمار تزریق شود کاربرد دارد. این محصول کاربرد مشابه با پمپ تزریق دارد با این تفاوت که پمپ سرم حجم بالاتری را میتواند پوشش دهد.
این محقق خاطر نشان کرد: در سیستم "دِرس" از هوش مصنوعی بهره بردیم و ما را قادر ساخته است که چنین توانمندی را در این تجهیزات ایجاد کنیم.
وی تاکید کرد دانش بنیانی این ۳ دستگاه تایید شده و به عنوان بومی سازی این نوع سیستم‌ها شناخته شده‌ایم و در حال حاضر در تلاش هستیم تا سیستم‌هایی که کمترین آسیب را به بیماران وارد می‌کنند را عرضه کنیم و شاید یک تا دو کشور در دنیا این نوع دستگاه‌ها را با این روش‌ها عرضه کرده‌اند و این طور نبوده که این فناوری را در اختیار ندارند بلکه در ساخت این نوع سیستم‌ها بیشتر دید تجاری است که با هزینه‌های کمتری به تولید برسانند.
کریمانی همچنین تاکید کرد ما سعی کردیم طراحی و ساخت این دستگاه ها، حداقل هزینه‌های بیمارستانی و سیستمهای درمانی دولتی را در پی داشته باشد از این رو سیستم‌هایی که عرضه کردیم با حداکثر ۴۰ درصد قیمت خارجی ارائه شده و این در شرایطی است که کلیه نیازهای خود را با ارز آزاد و بدون استفاده از ارز دولتی تامین کرده ایم .
این محقق حوزه سلامت اضافه کرد: درخواست ما از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی این است که به تولید کنندگان ارز دولتی ارایه نشود و هیچ مانعی نیز برای ورود دستگاه‌های مشابه خارجی ایجاد نشود به شرط آنکه واردات تجهیزات مشابه هم با ارز آزاد باشد تا مشخص شود که واقعا کدامیک از تولیدات داخلی توان رقابت با نمونه‌های خارجی را دارد. همچنین انتظار میرود در صورتی که مشخص شد شرکت هایی که محصولات آنها قادر به رقابت با سیستم های مشابه خارجی هستند مورد حمایت جدی و واقعی قرارگیرند و حمایت ها از حیطه حرف خارج شود.
قائم مقام مدیرعامل این شرکت دانش بنیان در خصوص بهره گیری از سیستمهای مبتنی بر فناوری‌های نوین در حوزه‌های سلامت با بیان اینکه تاکنون از این سیستم‌ها در مراکز درمانی استفاده می‌شده است، گفت: استفاده از سیستم "درس" که مبتنی بر هوش مصنوعی است تاکنون در هیچ یک از مراکز درمانی استفاده نشده که دلیل اصلی آن هم گرانی این تجهیزات است.
وی ادامه داد: دستگاه پمپ سرنگ مبتنی بر هوش مصنوعی در ۳ کشور صاحب تکنولوژی تولید می‌شود اما صرفا بر اساس سفارش لذا برای استفاده در مراکز درمانی ایران نیز باید بر اساس سفارش تولید شود که اینکار مستلزم هزینه زیادی است که بر اساس اطلاع مواردی از درخواست استفاده از سیستمهای اروپایی وجود داشته که بدلیل هزینه زیاد، انجام کار متوقف شد ولی با بومی سازی این فناوری امکان استفاده از آن تقریبا برای تمامی متقاضیان فراهم شده است .
تجاری سازی ۳ محصول دانش بنیان
کریمانی به وضعیت تجاری سازی این سه محصول دانش بنیان تولید شده در این شرکت اشاره و خاطر نشان کرد: در زمانی که تحریمها علیه کشور بسیار تشدید و متعاقب آن استفاده از منابع ارزی دولت با محدودیت زیاد روبرو شد خوشبختانه دولت ابلاغیه‌هایی را منتشر کرد که بر اساس آن حداکثر توان داخلی باید مورد استفاده قرار گیرد و حمایت از تولید داخل شکل گرفت.
وی ادامه داد: علاوه بر مشکلات ارزی و دستورالعمل استفاده حداکثری از توان تولید داخل بدلیل محدودیت واردات، امکان ارائه محصولات به بیمارستان‌ها و به ویژه مراکز تامین وزارت بهداشت بهبود پیدا کرد و شاید بتوان گفت این دو موضوع باعث شکل گیری مهمترین اقدام حمایتی بود که باعث شد تجاری سازی محصولات شرکت سریعتر انجام شود و در حال حاضر بالغ بر ۱۱ هزار دستگاه از پمپ های سرم و سرنگ در بیمارستانهای سراسر کشور در حال بهره برداری است.
کریمانی، خاطر نشان کرد: توسعه هوش مصنوعی در این شرکت این امکان را برای ما فراهم کرده است که دستگاه‌های موجود را به هوش مصنوعی مجهز کنیم.
وی اخذ تاییدیه‌های لازم را از دیگر مزایای محصولات دانش بنیان تولید شده در این شرکت نام برد و اظهار کرد: این محصولات به تولید انبوه رسیده و عرضه آنها در بیمارستان‌ها ادامه دارد.
راه طولانی دانش بنیان ماندن
قائم مقام مدیر عامل این شرکت دانش بنیان گفت: با توجه به شرایطی که کشور در آن قرار دارد، بسیاری از مواد اولیه و قطعات مورد نیاز با نرخ‌های آزاد تهیه می‌شود که این امر نیاز به سرمایه در گردش‌های کلان دارند.
وی یادآور شد: از سوی دیگر در کشور با تورم‌های کلان مواجه هستیم و نهایت با سودهای محدودی که از فروش محصولات دانش بنیان‌مان دریافت می‌کنیم، متاسفانه تورم همه این سودها را از بین میبرد و در نتیجه دائما قدرت خرید ما در حال کاهش است. علاوه بر آن متاسفانه همچنان برای دستگاه‌های مشابه ، ارز دولتی تخصیص داده می‌شود که این امر باعث می‌شود قدرت رقابت در بسیاری از شرکت‌های دانش بنیان داخلی که دستگاه‌های مشابه را تولید می‌کنند، از بین برود.
کریمانی سیستم بانکی را از دیگر چالش‌های شرکت‌های دانش بنیان ذکر کرد و ادامه داد: هر زمانی که ما خواستیم منابعی را از سیستم بانکی دریافت کنیم، با توجه به اینکه دایم قدرت پول ملی کاهش می‌یابد نیاز ما به نقدینگی نیز بیشتر می‌شود که متاسفانه بانکها در این زمینه هیچ همراهی ندارند و دایما به دنبال وثایق ملکی هستیم تا تامین مالی انجام شود.
وی با بیان اینکه این چرخه موجب قفل شدن فعالیت‌های شرکت‌های دانش بنیان خواهد شد، افزود: در این زمینه علیرغم تبلیغات زیاد در زمینه حمایت از شرکت‌های دانش بنیان، امتیاز خاصی برای آنها قائل نمی‌شوند، این در حالی است که ما قادریم بسیاری از نیازهای کشور را در شرایط تحریم مرتفع کنیم.
کریمانی خاطر نشان کرد: انتظار داریم وزارت بهداشت در صدور پروانه‌های تولید، دقت لازم را داشته باشد؛ چرا که شاهد ظهور شرکت‌هایی هستیم که رسما رقیب ما شدند در حالی که تولید کننده واقعی نبوده و با واردات مجموعه‌ها به صورت SKD و CKD عملا مونتاژ کار هستند ولی پروانه تولید دریافت کرده‌اند که این موضوع در حال ایجاد بحران است.
وی اضافه کرد: ما در برخی از مواقع برای توسعه تولیداتمان مجبور شدیم از خارج از کشور وام سرمایه در گردش دریافت کنیم چون تجربه نشان داده تامین از طریق برخی کشورهای خارجی ظرف ۳ الی ۴ روز ممکن است در صورتی که وام‌هایی که از طریق معاونت علمی و صندوق توسعه فناوری‌های نوین به ما اعطا می‌شود، گاه دوره زمانی دریافت آن بیشتر از یک سال طول می‌کشد و بعضا بدون هیچ امتیاز و یا مزیت خاصی برای دانش بنیان‌ها. از این رو است که دریافت وام از کشورهای خارجی برای ما راحت‌تر شده است.
وی تاکید کرد: برای دریافت وام از خارج باید به این نکته توجه کرد که با توجه به تغییرات ناگهانی قیمت ارز، ضررهای زیادی میتواند به دریافت کننده وام تحمیل کند در هر صورت دریافت وام از منابع خارجی بدون وثیقه بسیار سهل الوصول است اما آنچه که سیستم بانکی برای اعطای تسهیلات از ما در قبال وام می‌خواهد، مزاحمت زیادی برای شرکت‌های دانش بنیان ایجاد می‌کند و باید توجه داشت که کمبود نقدینگی، کلیه شرکت‌ها به ویژه شرکت‌های دانش بنیان را که برای توسعه و یا بومی سازی فناوری هزینه زیادی می‌کنند، علیرغم قابلیت های زیاد میتواند به ورشکستگی بکشاند.
