فاطمه سادات زاهدی ، درمانگر کودک و نوجوان، پایگاه خبری دانا، گروه سلامت و سبک زندگی؛ با نزدیک شدن به خردادماه، دوران امتحانات پایانی مدارس آغاز می‌شود؛ دوره‌ای پراسترس و پرچالش برای دانش‌آموزان و البته والدین. در این ایام، نقش خانواده در حمایت روحی، روانی و برنامه‌ریزی تحصیلی فرزندان بسیار پررنگ‌تر از همیشه می‌شود. در ادامه به بیان و ارائه نکاتی کاربردی که برای مدیریت بهتر این دوران است تا دانش‌آموزان با آرامش و آمادگی بیشتر، وارد جلسات امتحان شوند می پردازیم .
۱. ایجاد فضای آرام و مناسب برای مطالعه
اولین گام برای مدیریت دوران امتحانات، فراهم کردن محیطی آرام و منظم در خانه است. فضایی دور از سر و صدا، با نور کافی و تهویه مناسب می‌تواند تمرکز دانش‌آموز را افزایش دهد. بهتر است در طول این دوران، تا حد امکان از برگزاری مهمانی یا پخش برنامه‌های شلوغ تلویزیونی در منزل پرهیز شود.
۲. برنامه‌ریزی منظم و قابل انعطاف
داشتن یک برنامه درسی منسجم کمک می‌کند فرزندان از سردرگمی رها شوند. با همکاری فرزندتان، یک جدول زمانی واقع‌بینانه تهیه کنید که هم ساعات مطالعه و هم زمان استراحت را شامل شود. برنامه‌ریزی باید انعطاف‌پذیر باشد تا در صورت نیاز قابل تغییر باشد و استرس ایجاد نکند.
۳. حمایت روحی، نه فشار
تشویق به جای تنبیه، گوش دادن به دغدغه‌ها و ایجاد احساس امنیت روانی در کودک، نقش بسیار مهمی در عملکرد بهتر او دارد. از مقایسه او با دیگران پرهیز کنید و تلاشش را ارج بنهید، حتی اگر نتایج دلخواه حاصل نشود.
۴. تغذیه مناسب و خواب کافی
بدن سالم، ذهن سالم را به همراه دارد. در این ایام از غذاهای مقوی و سبک مانند نان و پنیر، تخم‌مرغ، میوه‌ها، سبزیجات، مغزها و لبنیات بیشتر استفاده شود. نوشیدن آب کافی نیز نباید فراموش شود. همچنین، خواب شبانه کافی (۷ تا ۹ ساعت) برای تثبیت آموخته‌ها ضروری است.
۵. تشویق به فعالیت بدنی
هرچند ممکن است به نظر برسد که وقت کافی برای ورزش وجود ندارد، اما حتی ۱۵ تا ۲۰ دقیقه پیاده‌روی روزانه می‌تواند انرژی، تمرکز و روحیه دانش‌آموز را به‌طور قابل توجهی افزایش دهد. نشستن مداوم پشت میز مطالعه، موجب خستگی ذهنی و جسمی خواهد شد.
۶. استفاده از تکنیک‌های یادگیری مؤثر
به فرزندتان کمک کنید از روش‌هایی مانند خلاصه‌نویسی، رسم نمودارهای ذهنی، مرور گروهی یا پرسش و پاسخ برای تثبیت مطالب استفاده کند. این روش‌ها، در مقایسه با صرفاً خواندن مطالب، اثربخشی بیشتری دارند.
۷. کاهش استفاده از موبایل و فضای مجازی
در دوران امتحانات، زمان استفاده از گوشی هوشمند و شبکه‌های اجتماعی باید محدود شود. این کار نه با زور و تنبیه، بلکه با گفت‌وگوی سازنده و ایجاد تعهد دوطرفه انجام شود. در عوض، پیشنهاد فعالیت‌های جذاب جایگزین (مانند بازی‌های فکری، مطالعه غیردرسی کوتاه یا گوش دادن به موسیقی ملایم) می‌تواند مفید باشد.
۸. مدیریت اضطراب و نگرانی‌ها
برخی کودکان و نوجوانان در ایام امتحانات دچار اضطراب می‌شوند. والدین باید نشانه‌های این اضطراب را بشناسند (مانند بی‌خوابی، پرخاشگری، بی‌اشتهایی یا دل‌درد عصبی) و با آن‌ها با مهربانی و درک متقابل برخورد کنند. در صورت شدت علائم، مشورت با مشاور مدرسه یا روان‌شناس کودک توصیه می‌شود.
۹. همراهی در روز امتحان
صبح روز امتحان با فرزندتان همراه باشید. صبحانه سالم، کلمات دلگرم‌کننده و دوری از ایجاد تنش باعث می‌شود دانش‌آموز با اعتمادبه‌نفس بیشتری در جلسه امتحان حاضر شود. تأکید بر نتیجه ممنوع است؛ باید به تلاش و آرامش اهمیت داده شود.
دوران امتحانات به‌ویژه در خردادماه که هوا گرم و استرس بیشتر است، نیاز به مدیریت آگاهانه والدین دارد. با ایجاد فضایی امن، برنامه‌ریزی درست، حمایت عاطفی و توجه به سلامت جسمی و روانی فرزندان، می‌توان این دوره را به فرصتی برای رشد شخصی و موفقیت تحصیلی تبدیل کرد. به یاد داشته باشیم که مهم‌تر از نمره‌ها، سلامت روان و انگیزه درونی کودکان است .
