بسیاری از علوم همانند ریاضی، شیمی، پزشکی و نجوم ریشه‌های بسیار قوی و عمیقی در ایران دارند اما برای همه این تاریخچه روشن نیست و سابقه طولانی ایران در عرصه جهانی‌علم همچنان مغفول مانده است.اماعلت مغفول ماندن آن دربین مردم چیست؟ دراین بین سازمان‌ها وارگان ها برای ترویج علم وازبین بردن این نا آگاهی ها چه وظایفی برعهده دارند؟ برای پی بردن به چرایی این مساله خبرگزاری دانا گفت وگویی اختصاصی با دکترمهرداد وحدتی،رییس موزه علوم وفناوری کشورترتیب داده است که درادامه می خوانید.
اصلی ترین مشکل ترویج علم وفناوری دربین دانش آموزان و‌نخبگان ریشه در‌چه مسایلی دارد؟ در وهله اول سیستم آموزشی و روش های تعلیم و تربیتی کشورمان با ضعف مواجه است. متاسفانه اغلب آموزش های ابتدایی درمدارس مبنای تئوری دارند و کمتر‌به مبنای‌علمی دروس بها داده می شود.در نتیجه دانش آموزان با حفظ سرسری مطالب کتاب ها،خیلی زود محتوای آن کتاب را به دست فراموشی می سپارند.در سطح عموم نیز‌تقریبا آموزش درست و حساب شده ای نداریم.بزرگترین منبع آگاهی قابل استفاده افراد عادی جامعه، اینترنت است. در صورتی که پرداختن به این مسایل وآموزش قابل فهم و خلاصه شده برای این قشر از افراد که معمولا 30 درصد از مخاطبان ما را تشکیل می دهند،بسیار ضروری است چراکه اغلب مردم درگیر کارها و مشغله های زندگی شان هستند و کمتر فرصتی برای آموزش های تخصصی دارند بنابراین با یک برنامه ریزی مدون،آموزش مناسب و روشی صحیح می توان این قبیل مشکلات را برطرف کرد.
برای فراگیر‌شدن‌علوم و‌ترویج آن چه اقداماتی ضرورت دارد؟
مطالعات نشان داده است که روش های یادگیری علم اغلب کشورهای پیشرفته و پیشرو از‌طریق دیداری و شنیداری به همراه استفاده از حواس پنج گانه است.محققان می گویند ماندگاری مطالب در‌ذهن بدین گونه بسیار‌مطلوب تر،موثرتر و‌کاراتر از‌سایر شیوه های متداول سنتی است. کشور ما نیز باید به سمت چنین سیستم آموزشی برود و سیستم آموزشی نوین امروزی را جایگزین شیوه های نادرست سنتی و پیشین بکنند.لازمه تحقق چنین امری طراحی و‌ساخت سخت افزارهای آموزشی غیر تئوری و گسترش آن در سطح مدارس و مراکز آموزشی کشورمان است.
وجه تمایز این نوع سیستم آموزشی با سیستم آموزشی سنتی در چیست؟
ما در این شیوه آموزشی به هیچ عنوان ازمعلم،تخته و گچ استفاده نمی کنیم بلکه با استفاده از وسایل و طراحی سخت افزارهای آموزشی و ایجاد محیطی مفرح و شاد این تئوری ها را به صورت عملی به مخاطبان آموزش می دهیم.در این شیوه آموزش نیازی نیست که اظهارکنیم مطالبی که مخاطب فرا می گیرد مربوط به کدام تئوری است. در این سیستم مخاطب بی آنکه ملزم به آموزش های تئوری های علمی باشد با کاربردهای علوم آشنا می شود. بر فرض مثال تئوری نور دارای سر فصل های متنوع و مفصلی است و کتاب های زیادی نیزدرخصوص آن به نگارش درآمده است اما لزومی ندارد که مخاطب تمامی تئوری های آن را فرا گیرد بلکه خود به خود متوجه کاربردها و تئوری های آن خواهد شد و درمی یابد چه زمانی مورد استفاده قرار خواهد گر فت بنابراین اگر متمایل به فراگیری بیشتر این موضوع داشته باشد خود به صورت تخصصی می تواند جویای آن شود.
ما در این شیوه آموزشی به هیچ عنوان ازمعلم،تخته و گچ استفاده نمی کنیم بلکه با استفاده از وسایل و طراحی سخت افزارهای آموزشی و ایجاد محیطی مفرح و شاد این تئوری ها را به صورت عملی به مخاطبان آموزش می دهیم.در این شیوه آموزش نیازی نیست که اظهارکنیم مطالبی که مخاطب فرا می گیرد مربوط به کدام تئوری است. در این سیستم مخاطب بی آنکه ملزم به آموزش های تئوری های علمی باشد با کاربردهای علوم آشنا می شود. بر فرض مثال تئوری نور دارای سر فصل های متنوع و مفصلی است و کتاب های زیادی نیزدرخصوص آن به نگارش درآمده است اما لزومی ندارد که مخاطب تمامی تئوری های آن را فرا گیرد بلکه خود به خود متوجه کاربردها و تئوری های آن خواهد شد و درمی یابد چه زمانی مورد استفاده قرار خواهد گر فت بنابراین اگر متمایل به فراگیری بیشتر این موضوع داشته باشد خود به صورت تخصصی می تواند جویای آن شود.
در حال حاضر موزه علوم و فناوری ایران چه امکاناتی برای ترویج علم و فنون کشور فراهم کرده است؟
هم اکنون موزه علوم و فناوری دو رسالت مهم و اصلی برای مخاطبان خود که اغلب دانش آموزان و عموم مردم هستند، دارد؛ نخست،بحث شناسایی و معرفی دانشمندان ایرانی درطی اعصار و قرون گذشته.دوم بحث آموزش،شناسایی پایه های دانش و تئوری های مختلف که مبنا و پایه مسایل تکنولوژی و فناوری است.به همین منظور بسیاری از تجهیزات و ابداع های محققان و دانشمندان ایرانی که در گذشته ساخته شده است را به صورت سخت‌افزاری بازسازی کرده و در موزه علوم و فناوری در معرض دید مردم قرار می دهیم تا افراد بتوانند ضمن بازدید از این تجهیزات با آنها کار کرده و از این طریق علوم جدید را درک کنند.
اگر نگاهی اجمالی به عملکرد موزه علوم وفناوری نسبت به سایر کشورهای پیشرفته دنیا داشته باشیم،این موزه برای ترویج این علوم با چه موانع و مشکلاتی همراه است؟
امروزه اغلب کشورهای صنعتی و پیشرفته حتی کشورهای کوچک جهان سوم و خاورمیانه ای بیش از یک موزه علوم (گاهی40 تا50)دارند اما متاسفانه با وجود پیگیری ها و رایزنی های زیاد،کشور ما در این زمینه نسبت به خیلی از کشورها ضعیف عمل کرده است.مثلا ما به دلیل نداشتن امکانات کافی ومکان استقرار دایمی در تهران،تصمیم گرفته ایم تا خود به استان‌های کشور سفر کرده و موزه سیار علوم و فناوری را در معرض دید علاقه‌مندان قرار دهیم.امسال موفق شدیم تا 2موزه سیار علوم و فناوری را در 2 استان کشورمان برپا کنیم.سومین موزه سیار را نیز28 بهمن امسال در بندرعباس برگزار خواهد شد.همچنین در نظر داریم سال آینده نیز4موزه سیارعلوم و فناوری در 4 استان کشورمان برپا کنیم. /پایان پیام
امروزه اغلب کشورهای صنعتی و پیشرفته حتی کشورهای کوچک جهان سوم و خاورمیانه ای بیش از یک موزه علوم (گاهی40 تا50)دارند اما متاسفانه با وجود پیگیری ها و رایزنی های زیاد،کشور ما در این زمینه نسبت به خیلی از کشورها ضعیف عمل کرده است.مثلا ما به دلیل نداشتن امکانات کافی ومکان استقرار دایمی در تهران،تصمیم گرفته ایم تا خود به استان‌های کشور سفر کرده و موزه سیار علوم و فناوری را در معرض دید علاقه‌مندان قرار دهیم.امسال موفق شدیم تا 2موزه سیار علوم و فناوری را در 2 استان کشورمان برپا کنیم.سومین موزه سیار را نیز28 بهمن امسال در بندرعباس برگزار خواهد شد.همچنین در نظر داریم سال آینده نیز4موزه سیارعلوم و فناوری در 4 استان کشورمان برپا کنیم. /پایان پیام
