در عصر دانایی با دانا خبر      دانایی؛ توانایی است      دانا خبر گزارشگر هر تحول علمی در ایران و جهان      دانایی کلید موفقیت در هزاره سوم      
کد خبر: ۱۱۵۲۴۰۵
تاریخ انتشار: ۲۴ بهمن ۱۳۹۱ - ۱۲:۲۴
بازار اراک از مهمترین بازارهای موجود در ایران است که از نظر معماری و ویژگی های خاص ونوع معماری سراهای داخل در آن در نوع خود منحصر به فرد است. این بنای با ارزش، تلفیقی از معماری مدرن و سنتی ایرانی است.

به گزارش گروه ایرانشناسی و گردشگری خبرگزاری دانا، بازار اراک یکی از بناهای نخستین شهر اراک است. بنای اولیه این بازار را حاکم وقت اراک (سپهدار اعظم) که نام مسجد و مدرسه‌ای در بازار نیز به نام وی است در اوایل قرن ۱۳ گذاشت. با این همه بنای مجموعه بزرگ بازار اراک شامل حمام، مسجد، مدرسه، آب انبارها، گذرها و کاراوانسراها در زمان فتحعلی شاه قاجار و توسط یوسف خان گرجی در سال ۱۲۲۸ هجری قمری در بافت مرکزی سلطان آباد (نام قدیم اراک) بنیان گذاشته شد.

این بازار دارای دو محور عمود بر هم است که یکی محور شمالی جنوبی به طول ۷۲۰ متر و دو ورودی یکی در شمال و یکی در جنوب و محور شرقی غربی به طول ۲۰۰ متر و دارای ۸ گذر و ورودی شرقی غربی.

محور شمالی جنوبی و محور شرقی غربی همدیگر را در محلی معروف به چهار سوق قطع می‌کنند که در این محل یک حوض سنگی نیز وجود دارد. مساحت کل مجموعه بازار بالغ بر ۱۴ هکتار است. در قدیم در چهار طرف بازار ۴ دروازه به نام‌های دروازه قبله و دروازه راهجرد و دروازه شهرجرد و دروازه حاج علی‌نقی وجود داشته که در گذر زمان از بین رفته‌اند. در ساخت این مجموعه بیشتر از آجر استفاده شده و ملات گچ و آهک و خاک رس نیز مکمل بنای بازار هستند و برای استحکام بنا از تیرچه چوبی استفاده شده‌است. در پای ستون‌ها نیز صفحات و ورق‌های منجمد مسی و سربی استفاده شده‌است.

معماری بازار اراک برگرفته از سبک معماری دوره قاجاریه و دارای طاق‌های گنبدی شکل آجرنماست که به صورت ضربدری ساخته شده است. در مرکز هر گنبد نور گیر چند ضلعی تعبیه شده که علاوه بر نقش نورگیری کار تهویه را نیز بر عهده دارد. از نمای پشت بام، گنبدهای ممتد در دوردیف شمالی و جنوبی و غربی و شرقی به طور زیبایی مشاهده می شود. گنبد چهارسوق بلندترین و عظیم ترین گنبد این بام است.

به علت معماری خاص بکار رفته در ساخت بنای بازار هوای داخل بازار در زمستان گرم و متبوع و در تابستان علی‌رغم سر پوشیده بودن بسیار خنک است.

وجود بیش از ۵۰۰ باب مغازه، ۲۰ سراچه وتیمچه، مسجد، حمام، آب انبار، مدرسه تاریخی سپهداری (حوزه علمیه امام خمینی(ره)) در مجموعه تاریخی بازار اراک حاکی از بهره مندی این مجموعه از کارکردهای متعدد و متنوع آن در گذشته و حال است.

یکی دیگر از مکان‌های موجود در بازار اراک موزه صنایع دستی استان مرکزی است که در یکی از گذرها و در خانه‌ای قدیمی و تاریخی به نام خانه حسن پور قرار گرفته‌است.

حجره‌ها در راسته اصلی بازار استقرار یافته اند و کارگاه های تولیدی، باراندازها، انبارها و بازارچه‌های اختصاصی در قالب سراها و در دوطرف بازار و به فواصل ۵۰ متر از یکدیگر ساخته شده اند.سرای کاشانی، سرای نوروزی، سرای مهر و سرای گلشن از این جمله اند.

زیباترین و مهمترین سرای بازار که همچنان توانسته ساختار اولیه خود را حفظ کند، سرای کاشانی است که به بازار فرش اختصاص یافته است. سرای مهر نیز اکنون به بازارچه صنایع دستی اختصاص دارد. در کنار بازار مسجد و مدرسه سپهدار، یکی از زیبا ترین مساجد اراک قرار دارد.

در شهرهای قدیمی ایران، بازار نه تنها محوراصلی اقتصاد به شمار می رفته بلکه کانون بسیاری از فعالیت های اجتماعی، فرهنگی و سیاسی بوده است .

مجموعه بازار اراک که در سال ۱۳۵۵ به شماره ۱۲۸۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. پس از ساخت بازار اراک با معماری ایرانی اسلامی بنایی در ایران ساخته نشده و این بازار به این دلیل نام آخرین اثر معماری ایرانی اسلامی را به خود گرفته است.. /پایان پیام

ارسال نظر