بادگیر یزدی از امارات سر در آورد

تندیس این جشنوارهها سالهاست به برگزیدگان ارائه می شود و شیوخ عرب آن را میراث عربی می دانند اما فقط اماراتی نیستند که به ارزش این شاهکار ایرانی پی برده اند، کارشناسان اروپایی و انگلیسیها، تمرکز ویژه ای بر روی بادگیر ایرانی دارند و با معاصرسازی این تکنولوژی، در حال ترویج استفاده از آن با هدف کاهش مصرف انرژی برآمده اند و نمونه های موفقی را بنا نهاده اند.

این درحالی است که بادگیرهای بافت چند هکتاری یزد در ایران سابقه دیرینه ای دارند ولی در شرایط حفاظتی نامطلوبی به سر می برند حتی بسیاری از آنها کاربری خود را از دست داده اند.

به عنوان مثال آب انبار شش بادگیری یزد که یکی از منحصر به فرد ترین بادگیرهای جهانی است با وجود اینکه دارای حریم ثبت شده است اما دور تا دور آن با میله های سبز رنگ برای ایجاد یک حسینیه محصور شده است و منظر بصری آن را از بین برده است. این بادگیرها که 180 سال پیش در زمان قاجار ساخته شده با شماره 1600 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

بادگیرهای خانه های تاریخی و سنتی بافت یزد نیز به دلیل وجود کولرهای گازی و برقی دیگر کاربری لازم را در خانه ها ندارند و به عنوان بخشی اضافه در خانه ها قرار گرفته اند و به دلیل نداشتن کارایی لازم در معرض فرسودگی هستند. گاهی ساکنان بافت تاریخی ترجیح می دهند بادگیر را از سقف خانه جمع کنند تا به صورت ناگهانی تخریب نشود.

تنها هفت بادگیری جهان نیز در نزدیکی شهر یزد و در روستای عصر آباد واقع شده اند اما چون این روستا مدتهاست خالی از سکنه شده اند این بادگیر نیز در معرض تخریب قرار دارد.

هر چند که گویا شیوخ عربی از مدتها پیش درصدد هستند تا بادگیر ایرانی را با عنوان "بادگیر و میراث عربی" در سطح جهانی ثبت کنند و اکنون نیز مراحل اصلی این پروژه را با جدیت دنبال می کنند و با ترفندی نماد جوایز جهانی خود را بادگیر انتخاب کرده اند اما پرونده ثبت ملی فن آوری های بادگیرهای یزد به تازگی در فهرست میراث ایران قرار گرفته است.

دوستداران میراث فرهنگی در این استان قصد دارند پرونده ثبت جهانی آن را برای یونسکو آماده کنند. از سوی دیگر پرونده های دیگری از جمله، طب سنتی در اولویت سازمان میراث فرهنگی قرار دارد بنابراین شاید نتوان امیدوار بود که در یکی دو سال آینده این پرونده زودتر از امارات برای ثبت جهانی به یونسکو ارسال شود. /پایان پیام