توسعه صنایع دستی عامل رونق صنعت گردشگری

به گزارش گروه ایرانشناسی و گردشگری خبرگزاری دانا، زمانیکه مسوولان تصمیم گرفتند صنایع دستی را در به سازمان میراث فرهنگی و گردشگری اطلاق کنند کسی تصور نمی‌کرد که این صنعت که تا دیروز به عنوان یک صنعت اقتصادی به آن نگاه می‌شد بتواند در کنار میراث تاریخی کهن کشور و جاذبه‌های گردشگری قرار گیرد.

هر چند که این اتفاق سبقه طولانی ندارد اما دیگر برای همه جا افتاده است که این صنعت نمی‌تواند از میراث فرهنگی و گردشگری منفک شود زیرا هر کدام از این بخش‌ها تکمیل کننده بخش دیگر است.

پیش از این کسی نگاه جدی به صنایع دستی نداشت و اکثر مردم و مسوولان به این محصولات به عنوان کالای لوکس نگاه می‌کردند اما پس از مدتی با پیوستن این صنعت به گردشگری تحول بزرگی هم در صنایع دستی و هم در صنعت گردشگری روی داد که شاید کمتر کسی تصورش را می‌کرد که این دو صنعت در کنار هم بتواند به قطب قوی در گردشگری تبدیل شود.

هر چند که کشور ایران، علیرغم قرار گرفتن در زمره کشورهایی که از لحاظ وجود آثار باستانی و جاذبه‌ها فرهنگی، ظرفیت‌های گردشگری و همچنین وجود صنایع دستی به واسطه پیشینه تمدنی و باستانی بسیار غنی بوده، در جذب گردشگر با  موانع و دشواری‌هایی مواجه است، لذا برهم کنش میان مفهوم میرات فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و ارتباط این حوزه موجبات تحکیم و گسترش آن می‌شود.

یکی از برنامه‌هایی که سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آن را به طور جد پیگیری می‌کند برگزاری جشنواره‌های متعدد برای معرفی صنایع دستی با هدف توسعه گردشگری است.

این سازمان در نظر دارد از یک سو صنایع دستی کشور را به مردم و توریست‌ها معرفی کند و از سوی دیگر از تاثیر مستقیم این صنعت بر صنعت گردشگری بهره مند شود.

برگزاری جشنواره‌ها و نمایشگاه‌های متعدد در سراسر کشور به خصوص در ایام نوروز که طی سال های اخیر از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری انجام می‌شود سبب شده که بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی از این نمایشگاه‌ها دیدن کنند و  کمتر کسی پیدا می‌شود که دست خالی از این نمایشگاه‌ها خارج شود.

بیان این مسایل حاوی این نکته است که بگوییم که نگاه به صنعت گردشگری نباید یک نگاه تک بعدی باشد بلکه باید این صنعت را در کنار میراث فرهنگی و صنایع دستی دید، زیرا رونق این صنعت با دو صنعت دیگر گره خورده است.

حال برای آشنایی مخاطبان با صنایع دستی کشور برخی از محصولات استان‌ها را معرفی می‌کنیم.

صنایع دستی بومی استان هرمزگان

در استان هرمزگان صنایع دستی بومی از جایگاهی ویژه در فرهنگ و سنت‌های مردم برخوردار است. به عنوان مثال رودوزی‌های سنتی که از جمله مهمترین رشته‌های صنایع دستی این منطقه و  جز لاینفک پوشش بومی زنان و دختران منطقه است و یا نوعی حصیر به نام «تک» در نواحی روستایی هم بعنوان زیرانداز و هم بعنوان بخشی از پوشش سقف خانه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. نکته دیگر اینکه با درنظرداشتن موقعیت مرزی استان و رویارویی ساکنان مدرسه با فرهنگ‌های بیگانه، محفوظ ماندن این جایگاه و استفاده از صنایع دستی بویژه در پوشش خانم‌ها بسیار ارزشمند است و حاکی از توجه و عنایت مردم استان به اینگونه صنایع و حفظ نمادهای سنتی و بومی منطقه است.

حصیربافی، سفالگری، گلابتون دوزی، خوس دوزی، بادله دوزی، سوزن دوزی، قالیبافی، خرسک بافی، شیریکی پیچ، چادرشب بافی و چنته بافی از جمله صنایع دستی و حصیری این استان است.

همچنین این استان دارای صنایع دستی دریایی نیز هست که همه ساله به هنگام جزر و مد دریا، مقادیر متنابهی از انوع صدف ها، حلزون‌ها و بقایای آبزیان خلیج فارس در سواحل جزایر متعدد این خلیج (کیش، ابوموسی، لارک، قشم، هرمز و ...)  می‌ریزد که توسط اهالی بومی جمع آوری شده و توسط افراد باذوق از آن‌ها تابلو، مجسمه‌ها و اشیای گوناگونی تولید می‌شود. مواد اولیه مصرفی شامل پوسته حلزون‌ها، صدف‌ها، استخوان ماهی، گوش ماهی و مرجان است و برای اتصال قطعات انتخاب شده از چسب بی رنگ استفاده می کنند.

صنایع دستی استان قزوین

فرش بافی قزوین از نفیس‌ترین فرش‌های بافته شده ایران است كه متاسفانه بافت آن فراموش شده است و تنها تعدادی از آن‌ها در موزه‌ها و مجموعه‌های شخصی دیده می‌شود از ویژگی‌های این فرش تنوع كاربرد رنگ و نقش است.

گلیم بافی، جاجیم بافی،پن بافی،موج بافی، گلابتون دوزی،نم نم دوزی و گیوه دوزی از دیگر صنایع دستی این استان است.

صنایع دستی استان خراسان رضوی

قالی بافی

 یکی از صنایع دستی مهم استان خراسان قالی بافی است. پیشینه قالی بافی در این استان را می‌توان به دو دوره متمایز تقسیم کرد:

دوره صفویه، که قالی‌های این دوره اغلب دارای نقش‌های هراتی با زمینه لاجوردی و یا لاکی سیر و با حاشیه باریک به رنگ زرد روشن است.

دوره دیگر راه اندازی کارگاه‌های قالی بافی توسط بازرگانان تبریزی در نیمه دوم قرن سیزدهم است. به این دلیل، امروزه در صنعت فرش مشهد دو نوع گره وجود دارد که عبارت اند از: گره فارسی (محلی) و گره ترکی (تبریزی)

مهم‌ترین مرکز قالی بافی در استان خراسان، مشهد است. زمینه قالی‌های مشهدی دارای رنگ لاکی با نقش ترنج و لچک و حاشیه لاجوردی است. بیرجند، طبس، کاشمر، سبزوار و نیشابور از نظر قالی بافی به ترتیب در مراحل بعدی قرار می‌گیرند.

 در میان عشایر خراسان، قالی بافی از رونق فراوانی برخوردار است. قالیچه‌های بلوچی در میان چادر نشینان اطراف تربت حیدریه، کاشمر، سرخس و تربت جام رایج است. هم چنین در میان عشایر کرد که در  شمال خراسان سکونت دارند، بافت قالیچه‌های ترکمنی رواج دارد.

پوستین دوزی، گلیم بافی، ابریشم بافی کلات، شعر بافی، نمد بافی،برک بافی  سبد و حصیر بافی یکی از صنایع دستی مهم و پردازشی که با هزینه بسیار ناچیز، ساخته هایی را می‌آفرینند، سبد و حصیر بافی است. مواد اولیه این تولیدات، کاه و شاخه‌های نازک درختان است و مرکز اصلی آن روستاهای اطراف طرقبه در استان خراسان است که  به دلیل توریستی بودن منطقه طرقبه، بازار این تولیدات از موقعیت مطلوبی برخوردار است. برای بافت سبد، از چوب درختچه بید مشک استفاده می‌شود که هم ظریف و هم باریک است و هم چنین خاصیت انعطاف پذیری آن زیاد است . صنایع ظریف حصیر بافی، در میان مسافرینی که به این استان سفر می‌کنند و هم چنین اهالی منطقه، جایگاه ویژه ای دارد.

استان فارس

از جمله صنایع دستی استان فارس قالی كردستان،  گلیم بافی، نساجی سنتی، نازک کاری، آجرتراشی، سازسازی، خراطی چوب، قواره بری، اروسی سازی، سراجی سنتی، رودوزی، كردی دوزی، زیورآلات سنتی، ارغوان،  نمد مالی، گیوه کشی، سفالگری سنتی و بافتنی است.

در ایام نوروز حتما به نمایشگاه‌های صنایع دستی استان‌ها سر بزنید /پایان پیام.