اینکه بگوییم ما درکشوری زندگی می کنیم که دردنیا نمونه بوده وهمه چیز گل و گلاب است، زیاده از خود تعریف کرده ایم. زمانی می توانیم این ادعا را بکنیم که حداقل 50 درصد از راه را پیموده باشیم،اما ناگفته هم نماند که کشورمان درسطوح مختلف در چند سال اخیرپیشرفت های خوبی داشته است.هدف از این مقدمه ورود به بحث تولیدات علمی کشور و رتبه بندی کشورمان در سطح جهانی است، در همین خصوص با یکی از مسوولان وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی گپ و گفتی انجام داده ایم که در ادامه از نظر می گذرد.
علل کاهش و افزایش تولیدات علمی
مشاور معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم، درپاسخ به این سوال خبرنگار گروه دانش خبرگزاری دانا(دانا خبر) مبنی بر اینکه علل کاهش و افزایش تولیدات علمی در ایران چیست؟گفت: کاهش یا افزایش تولیدات علمی در هرکشوری بستگی به تولید مقاله های علمی آن کشور دارد.
قدمتی400ساله برای انتشار مقالات علمی
قادری‌فر با اشاره به اینکه نشریات علمی با هدف برقراری ارتباط علمی و برای استفاده عموم و مطلع شدن آنان از جدیدترین تحقیقات علمی منتشر می شوند، افزود: مقالات علمی و انتشارآنها به 400سال پیش باز می گردد و مقوله جدیدی نیست، در کشورهای اروپایی مانند فرانسه و انگلستان تولید مقالات علمی و تاسیس انجمن های علمی قدمتی طولانی دارد.
وی گفت: با وجود اینکه در کشور ما دانشمندان بزرگی متولد شده اند اما به خاطر اینکه سازو کار درستی در آن زمان وجود نداشته، نتوانسته اند از وجود علمی آنان استفاده کنند. اما کشورهای اروپایی و آمریکا با استفاده ازامکاناتی که در اختیار داشتند توانستند با تاسیس دانشگاه ها و با استفاده ازاختراع دستگاه چاپ، نشریات علمی خود را به چاپ برسانند و منتشر کنند.
وضعیت رشد علمی ایران
قادری فرخاطر نشان کرد: ایران از نظرتاریخی قدمت زیادی دارد اما به دلیل کمبود مراکز علمی و همچنین کمبود افراد تحصیلکرده در زمان های گذشته باعث کندی رشد علمی در کشورمان شده است.
وی در پاسخ به این سوال که کشورما در30 سال اخیر رشد چندانی ازنظر علمی نداشته شما دلیل آن را چه مشکلی می دانید؟ یادآورشد: ایران نسبت به گذشته رشد خوبی داشته است اما اگر ضعفی دیده می شود دلیل آن را باید ضعف نهادهای پژوهشی، انجمن های علمی، مشکلات مالی و مسایل حقوقی مربوط به انتشار مجلات علمی که در مجموع مانع از تولید علم وفراهم نشدن زمینه آن خواهد بود.
دوره های رخداد علمی در ایران
به گفته قادری فر میزان تولیدات علمی بعد ازجنگ تحمیلی و شروع دوران بازسازی نیز با کم و کاستی های خود ادامه داشت، تا اینکه از سال 1370 به تدریج با راه اندازی و باز گشایی دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی وسامان دادن به نشریات علمی، موجب افزایش تولیدات علمی ایران شد، لذا دهه 1370 و 1380 دوره رخدادهای علمی متعدد از جمله تاسیس دوره های تحصیلات تکمیلی در رشته های مختلف، تاسیس انجمن های علمی در حوزه های تخصصی، تاسیس نشریات علمی و آغاز اعطا مجوز و اعتبار دهی به نشریات علمی تخصصی از سوی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت بهداشت بود.
دهه 70رشد تولیدات علمی ایران
وی رشد چشمگیرعلمی کشور را بین سال های 1370 تا 1375 دانست و یادآور شد: میزان تولیدات علمی ایران در این مقطع زمانی رو به افزایش بوده و عملکرد پژوهشگران فعال در قالب نشر مقالات علمی شامل 234، 258، 416، 485، 604، 716 مقاله (شامل مقالات و مجلات و کنفرانس ها). علاوه بر این در سال 1376 یکباره آمار تولید علم ایران به 980 مقاله فزونی یافت و در سال 1377 از مرز 1000 مقاله گذشت و در سال 1380 به بیش از 2000 مقاله افزایش پیدا کرد.
نوسان تولیدات علمی
همچنین یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز درخصوص میزان تولیدات علمی در کشور افزود: قبل از انقلاب نظامی نبود که بتواند عملکرد پژوهشی دانشگاه ها و مراکزعلمی کشور را اندازه گیری کند حتی بعد از انقلاب هم برنامه ریزی که انتظارآن می رفت صورت نگرفت ویکی ازدلایل آن جنگ تحمیلی مشکلات بعد ازآن بود که محقق نشد،هرچند در سال های 50 تا 57 رشد علمی کشور نسبت به گذشته خود خوب بود و تعداد تولید مقالات علمی روبه افزایش بود.
قاسم جعفری عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس، افزود: با توجه به اینکه در دهه 1370 رشد قابل توجهی داشتیم اما در فاصله سال های 1381، تا 1385 چیزی که انتظارش می رفت محقق نشد، هرچند رشد تولیدمقالات علمی خوب بود اما رشدی که در دهه 70 به وقوع پیوست با وجود اینکه در این دهه پذیرش دانشجو بیشتر شد و دانشگاه ها توسعه یافت اما این موفقیت تکرار نشد.
وی در پاسخ به این سوال که چرا در دهه های مختلف با وجود شرایط یکسان در تولیدا علمی نواسانات زیادی به وجود می آید؟تصریح کرد: این نوسانات به دلیل عملکرد مدیران مختلف در زمان های مختلف است.
سخن پایانی:
با توجه به نظر کارشناسان اینگونه به نظر می رسد با وجود اینکه پس از پیروزی انقلاب اسلامی کشور ما از نظر تاسیس دانشگاه ها، توسعه مراکز علمی، افزایش پذیرش دانشجو و افزایش تعداد اساتید علمی در دانشگاه ها، اما در مقاطع مختلف نوسانات زیادی از نظر تولیدات علمی داشته است،پرواضح است با وجود افزایش امکانات و رشد تکنولوژی نسبت به سال های پیش در کشور، و باتوجه به اینکه ایران مهد علم و دانش بوده است نمی توانیم این تغییر و تحولات را به چیزی جز عملکرد مدیران نسبت بدهیم.
مشاور معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم، درپاسخ به این سوال خبرنگار گروه دانش خبرگزاری دانا(دانا خبر) مبنی بر اینکه علل کاهش و افزایش تولیدات علمی در ایران چیست؟گفت: کاهش یا افزایش تولیدات علمی در هرکشوری بستگی به تولید مقاله های علمی آن کشور دارد.
قدمتی400ساله برای انتشار مقالات علمی
قادری‌فر با اشاره به اینکه نشریات علمی با هدف برقراری ارتباط علمی و برای استفاده عموم و مطلع شدن آنان از جدیدترین تحقیقات علمی منتشر می شوند، افزود: مقالات علمی و انتشارآنها به 400سال پیش باز می گردد و مقوله جدیدی نیست، در کشورهای اروپایی مانند فرانسه و انگلستان تولید مقالات علمی و تاسیس انجمن های علمی قدمتی طولانی دارد.
وی گفت: با وجود اینکه در کشور ما دانشمندان بزرگی متولد شده اند اما به خاطر اینکه سازو کار درستی در آن زمان وجود نداشته، نتوانسته اند از وجود علمی آنان استفاده کنند. اما کشورهای اروپایی و آمریکا با استفاده ازامکاناتی که در اختیار داشتند توانستند با تاسیس دانشگاه ها و با استفاده ازاختراع دستگاه چاپ، نشریات علمی خود را به چاپ برسانند و منتشر کنند.
وضعیت رشد علمی ایران
وی در پاسخ به این سوال که کشورما در30 سال اخیر رشد چندانی ازنظر علمی نداشته شما دلیل آن را چه مشکلی می دانید؟ یادآورشد: ایران نسبت به گذشته رشد خوبی داشته است اما اگر ضعفی دیده می شود دلیل آن را باید ضعف نهادهای پژوهشی، انجمن های علمی، مشکلات مالی و مسایل حقوقی مربوط به انتشار مجلات علمی که در مجموع مانع از تولید علم وفراهم نشدن زمینه آن خواهد بود.
دوره های رخداد علمی در ایران
به گفته قادری فر میزان تولیدات علمی بعد ازجنگ تحمیلی و شروع دوران بازسازی نیز با کم و کاستی های خود ادامه داشت، تا اینکه از سال 1370 به تدریج با راه اندازی و باز گشایی دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی وسامان دادن به نشریات علمی، موجب افزایش تولیدات علمی ایران شد، لذا دهه 1370 و 1380 دوره رخدادهای علمی متعدد از جمله تاسیس دوره های تحصیلات تکمیلی در رشته های مختلف، تاسیس انجمن های علمی در حوزه های تخصصی، تاسیس نشریات علمی و آغاز اعطا مجوز و اعتبار دهی به نشریات علمی تخصصی از سوی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت بهداشت بود.
وی رشد چشمگیرعلمی کشور را بین سال های 1370 تا 1375 دانست و یادآور شد: میزان تولیدات علمی ایران در این مقطع زمانی رو به افزایش بوده و عملکرد پژوهشگران فعال در قالب نشر مقالات علمی شامل 234، 258، 416، 485، 604، 716 مقاله (شامل مقالات و مجلات و کنفرانس ها). علاوه بر این در سال 1376 یکباره آمار تولید علم ایران به 980 مقاله فزونی یافت و در سال 1377 از مرز 1000 مقاله گذشت و در سال 1380 به بیش از 2000 مقاله افزایش پیدا کرد.
نوسان تولیدات علمی
همچنین یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز درخصوص میزان تولیدات علمی در کشور افزود: قبل از انقلاب نظامی نبود که بتواند عملکرد پژوهشی دانشگاه ها و مراکزعلمی کشور را اندازه گیری کند حتی بعد از انقلاب هم برنامه ریزی که انتظارآن می رفت صورت نگرفت ویکی ازدلایل آن جنگ تحمیلی مشکلات بعد ازآن بود که محقق نشد،هرچند در سال های 50 تا 57 رشد علمی کشور نسبت به گذشته خود خوب بود و تعداد تولید مقالات علمی روبه افزایش بود.
قاسم جعفری عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس، افزود: با توجه به اینکه در دهه 1370 رشد قابل توجهی داشتیم اما در فاصله سال های 1381، تا 1385 چیزی که انتظارش می رفت محقق نشد، هرچند رشد تولیدمقالات علمی خوب بود اما رشدی که در دهه 70 به وقوع پیوست با وجود اینکه در این دهه پذیرش دانشجو بیشتر شد و دانشگاه ها توسعه یافت اما این موفقیت تکرار نشد.
وی در پاسخ به این سوال که چرا در دهه های مختلف با وجود شرایط یکسان در تولیدا علمی نواسانات زیادی به وجود می آید؟تصریح کرد: این نوسانات به دلیل عملکرد مدیران مختلف در زمان های مختلف است.
سخن پایانی:
با توجه به نظر کارشناسان اینگونه به نظر می رسد با وجود اینکه پس از پیروزی انقلاب اسلامی کشور ما از نظر تاسیس دانشگاه ها، توسعه مراکز علمی، افزایش پذیرش دانشجو و افزایش تعداد اساتید علمی در دانشگاه ها، اما در مقاطع مختلف نوسانات زیادی از نظر تولیدات علمی داشته است،پرواضح است با وجود افزایش امکانات و رشد تکنولوژی نسبت به سال های پیش در کشور، و باتوجه به اینکه ایران مهد علم و دانش بوده است نمی توانیم این تغییر و تحولات را به چیزی جز عملکرد مدیران نسبت بدهیم.
