به گزارش گروه ایرانشناسی خبرگزاری دانا،چاووشی خوانی سحر، موسیقی دلهای آداب دانی است که با معبودشان، خلوت می کنند. یک پژوهشگر و جامعه شناس در خصوص رسومات ماه رمضان و رویت هلال ماه، می گوید: سالها قبل، در این آیین افراد منطقه، محله و در شهرها بزرگان شهر به اتفاق یك یا 2 نوحه‌خوان خوش صدا بر بلندی های در منطقه خود می‌رفتند و از قبل نقل و شیرینی آماده می‌كردند. دهل‌زن‌ها، نقاره زن‌ها و كرنا نوازان نیز به عادت همیشگی خود در محل حضور می‌یافتند.
مردم پایتخت معنوی طبق رسمی دیرینه از هفته های گذشته سلامی را عاشقانه به انتظار نشسته اند و با برپایی دوره قرآن و آیین برغندان یا همان کلوخ اندازان به پیشواز رمضان رفته اند تا خود را برای میهمانی خدا آماده کنند.
مطابق رسم برغندان یا کلوخ اندازان مردم خراسان رضوی چند روز مانده به ماه رمضان از خانه بیرون می روند و هركس كلوخی برمی‌دارد و رو به قبله می‌ایستد و در حال انداختن كلوخ می گوید: "خدایا گناهان و كارهای بد گذشته را شكستیم و خود را آماده عبادت و روزه ماه رمضان كردیم.
اهالی خراسان با انجام این آیین در حقیقت می خواهند تا خداوند با بخشش خطاهای آدمی آنان را به خوان نعمت و کرم خویش دعوت و توفیق روزه گرفتن را نصیبشان کند.
از طبخ "آش لخشک" تا نان "چنگالی"
رسم و رسوم این خطه در استقبال از ماه مبارک تنها به آیین برغندان محدود نمی شود و در بسیاری از شهرهای این استان طبخ غذاهایی همچون "آش لخشک" و نان "چنگالی" در پیش از رمضان در مساجد شهر و توزیع آن در میان نمازگزاران مرسوم است.
مردم این استان از زمان های گذشته آش لخشک و نان چنگالی را در مساجد شهر طبخ کرده و بعد از نماز مغرب و عشاء در میان نمازگزاران توزیع می کردند و با این کار از خداوند می خواستند تا به سفره آنان در ایام ماه مبارک برکت دهد.
توزیع غذاهای محلی، شیرینی و نان، رسم و سنتی متداول است و بسیاری از اهالی خراسانی در یک هفته پیش از ماه رمضان با طبخ غذا و شیرینی برکت را به سفره خود می آورند و با آغاز رمضان در سفره افطار خود فقرا و روزه داران را سهیم می کنند.
آش لخشک نوعى آش رشته بى بنشن است که رشته را نازك و پهن مى برند و با سبزى و مخلفات مى پزند و چاشنیش كشک و گاه سیرداغ است و در طبخ نان چنگالی هم روغن را داغ مى كنند، در آن نان بیات (خاصه بیات تا ترد باشد) خرد مى كنند و با شكر یا شیره نبات یا نوعى شیرینى دیگر به بار مى آورند، با چنگ و مشت آن را مى ورزند و مى خورند و مردم مشهد گویا به مناسبت چنگمالى شدن این غذا نامش را چنگال گذاشته اند.
برکت و سعادت در سفره افطار
به عقیده مردم این خطه پخت این غذاها در پیش از ماه مبارک موجب برکت و سعادت در سفره افطار و سحر می شود.
همچنین مطابق رسمی دیگر چند روز مانده به ماه رمضان، برخی از خانواده ها نذر خود را با پخت غذاهایی همچون دیگچه و "آش قره میغ" ادا می کنند و با دادن افطاری در منزل و برگزاری میهمانی و برپایی دوره قرآن برای رمضانی دیگر آماده می شوند.
همچنین بیشتر مردم این استان برای برآورده شدن حاجات خود پیش از فرارسیدن رمضان تنها به طبخ غذا اکتفا نمی کنند بلکه نذورات متعددی نذر می کنند که یکی از مرسوم ترین آنها نذر گوسفند، حبوبات، غلات و غیره برای امام رضا (ع) و مهمانسرای آن حضرت است و گاه نیز برای تهیه غذای حضرت به پاک کردن برنج، سبزی، حبوبات و غیره مشغول می شوند.
مردم خداجوی خراسان رضوی همواره با آداب و رسوم و اعتقادات خاص خود به پیشواز رمضان می روند و از روزها و هفته های قبل در اغلب مساجد و تکایا جلسه های ختم قرآن، مناجات خوانی، قرائت دعای جوشن کبیر و خواندن سوره انعام را برپا می کنند.
اهالی خراسان معتقدند قرآنی را که در ماه رمضان آغاز می‌کنند باید حتما تا آخر ماه تمام کنند وگرنه قرض دار می‌شوند و هر کس در جزء آخر قرآن نوبتش به سوره توحید رسید، به افراد دیگر در دوره قرآن شیرینی و آش رشته می دهد.
خواندن قرآن و دعا یکی از آداب مرسومی است که مردم خراسان رضوی در استقبال از ماه رمضان و ورود به ماه میهمانی خدا در نظر می گیرند طوری که بسیاری از اهالی خراسان از آغاز ماه شعبان در بیشتر روزهایی این ماه مراسم های مناجات خوانی و جلسه قرآن را برپا کرده و خود را برای ماه رمضان آماده می کنند.
در سبزوار ماه رمضان به ماه مبارک مشهور است. در قدیم طبالها بدون مزد و مواجب بر بامها رفته نوید ماه رمضان را می دادند.
طبال آرام آرام بر کوی وبرزن راه می رفت و این شعر محلی را می خواند: وَخ پلو بِپِز وَخ پُلوُ بِپِز وَخ کِمِه جوش کو) شروع به سحر خوانی می کرد که مردم سحر نزدیک است و برای روزه داری آماده شوید.
روزه داران بعد از سحری به راز و نیاز و مناجات می پرداختند و تا صبح بیدار می ماندند، سپس هر کس مشغول کار خود می شد.
بعد از ظهرها، کمی استراحت کرده و مراسم قرآن خوانی در هر محله ای بین همسایه ها انجام می شد به هر خانواده ای هم که سوره "یس "می رسید، باید افطاری می داد.
در روستاهای داور زن، سفره صلوات برگزار می شود، زنان با تسبیح به امام زاده می روند و با ذکر دعا صلوات می قرستند.ملا باجی ها هم اشکالات قرآن خوانی بقیه را می گیرند.
رسم است بزرگترها به کوچکترها افطاری بدهند حلیم و شوربا از غذاهای محلی و قدیمی است.
روز عید هم در مصلی و محل عیدگاه نماز می خوانند و نقل و شیرنی پخش می کنند، برای مردگان طلب مغفرت می کنند و خلاصه این که 270 حسینیه و مسجد در سبزوار مراسم مذهبی ماه مبارک را انجام می دهند و مردم با قلبشان رمضان را در آغوش می کشند.
