نیاز به شکل گیری رویکرد بومی و دینی در علوم اجتماعی ایران

به گزارش خبرگزاری دانا (دانا خبر) و به نقل از پایگاه اینترنتی علوم اجتماعی اسلامی ایران، دکتر غلامرضا جمشیدیها (دانشگاه تهران)، دکتر علی انتظاری (دانشگاه علامه طباطبایی)، دکتر محمدتقی کرمی (دانشگاه علامه طباطبایی)، دکتر علیرضا شجاعی زند (دانشگاه تربیت مدرس)، دکتر شهلا باقری (دانشگاه خوارزمی)، دکتر شهاب اسفندیاری (دانشگاه هنر)، دکتر قاسم زائری (دانشگاه تهران)، دکتر فاطمه جمیلی (دانشگاه الزهرا)، دکتر حامد حاجی حیدری (دانشگاه تهران)، دکتر ابراهیم فیاض (دانشگاه تهران) و دکتر ابوتراب طالبی (دانشگاه علامه طباطبایی)، دکتر زینب کاوه فیروز (دانشگاه الزهرا)، دکتر فریبا شایگان (دانشگاه الزهرا) و جمعی از دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه های تهران از مدعوین و حاضرین این نشست صمیمانه بودند.

 جمشیدیها: رشته الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت به زودی در دانشگاه تهران راه اندازی می شود
در این جلسه دکتر جمشیدیها رییس دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران ضمن تبیین الزامات شکل گیری یک نهاد علمی جدید، گزارشی از فعالیت های صورت گرفته در این حوزه در دانشگاه تهران ارایه داد؛ وی ایجاد رشته های فلسفه علوم اجتماعی و دانش اجتماعی مسلمین در سال گذشته در مقطع کارشناسی ارشد و رشته  الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در آینده ای نزدیک را از جمله این فعالیت ها در دانشگاه تهران برشمرد. ایشان همچنین تحول در علوم اجتماعی ناکارآمد فعلی را نیازمند افرادی علاقمند و پیشتاز با پشتکار بالا در حوزه علوم اجتماعی اسلامی و بومی دانست و ابراز امیدواری کرد سایت علوم اجتماعی محمل خوبی برای ایجاد ارتباط بین اساتید و دانشجویان علاقمند در این حوزه باشد.

انتظاری: فقر تحزب باعث سیاسی کاری در تشکل های علمی شده است
در ادامه دکتر علی اردشیر انتظاری مدیر گروه جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبایی ضمن آسیب شناسی تشکل های علمی فعال در جامعه علمی ایران، ضعف تحزب و سرریز شدن فعالیت های سیاسی به درون تشکل های غیرسیاسی از جمله انجمن های علمی را مهمترین عامل بازماندن تشکل ها از رسالت اصلی شان عنوان کرد و اضافه کرد: یک اجتماع علمی در حوزه علوم اجتماعی اسلامی و بومی باید مبتنی بر یک نیاز واقعی و مبتنی بر حل مسایل اجتماعی شکل بگیرد تا قوام و دوام لازم را پیدا کند و علوم اجتماعی فعلی از مسائل اساسی جامعه ما فاصله گرفته است.

محسنیان راد: نگاه علمی و به دور از سیاست زدگی مهمترین رسالت تشکل علمی است
دکتر مهدی محسنیان راد، استاد ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی و دانشگاه امام صادق(ع)، نیز مهمترین عامل رشد یک حرکت علمی را خلوص گرایی علمی و دوری از حواشی سیاسی دانست و نقد و بررسی جدی و فارغ از ملاحظات غیرعلمی ایده های جدید در یک فضای کاملا علمی را عامل رشد یک اجتماع علمی دانست.

اسفندیاری: شکل گیری اجتماع علمی جدید یک پدیده عادی در جهان علم است
دکتر شهاب اسفندیاری عضو هیات علمی دانشگاه هنر، ضمن تشریح شکل گیری مکتب بیرمنگام در حوزه مطالعات فرهنگی، شکل گیری یک مکتب علمی متفاوت را با توجه به رویه های علمی موجود در دنیا یک امر بدیهی و عادی دانست و اظهار داشت:  وقتی مسایل مورد بررسی تعدادی از محققان متفاوت از مسایل پیشین می شود و یا تعدای از محققان با بینش های فرهنگی نزدیک به هم اما متفاوت با فضای رایج علمی در کنار هم قرار می گیرند، مکتب علمی جدیدی شکل می گیرد و این اصلا پدیده عجیبی نیست.

باقری: مقاومت برخی دانشگاهیان برای شکل گیری یک رویکرد جدید در حوزه علوم اجتماعی اسلامی
دکتر شهلا باقری مدیر گروه جامعه شناسی دانشگاه خوارزمی، علوم اجتماعی موجود را به لحاظ نظری از تحولات رخ داده در عرصه اجتماعی ایران عقب مانده تر دانست و اظهار داشت : به دلایل مختلف برخی ها در مقابل شکل گیری یک مکتب و گفتمان جدید دینی و بومی در علوم اجتماعی مقاومت می کنند. وی در ادامه گزارشی از فعالیت های صورت گرفته در دانشگاه خوارزمی برای تحقق این گفتمان جدید ارایه کرد و تشکیل دوره دکتری سیاست گذاری فرهنگی و پیوست نگاری فرهنگی در دانشگاه خوارزمی را از این جمله فعالیت ها برشمرد.

جمیلی: پاردایم حاضر علوم اجتماعی پاسخگوی مسائل اجتماعی نیست
خانم دکتر فاطمه جمیلی عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا (س)، ضمن آسیب شناسی تشکل های علمی موجود اظهار داشت یک پارادایم جدید در علم هنگامی شکل می گیرد که پارادایم فعلی در پاسخگویی به مسایل دچار بحران باشد؛ وی ضمن انتقاد از مقاومت های صورت گرفته برای استفاده از روش های کیفی جدید در حوزه علوم اجتماعی، برخورد علمی با روش ها و رویکردهای جدید در حوزه علوم اجتماعی را خواستار شد.

فیاض: سیطره شاخص های علوم فنی و تکنیکی بر علوم انسانی در ایران عامل عقب ماندگی این علوم است
دکتر ابراهیم فیاض عضو هیات علمی دانشگاه تهران، ضمن انتقاد از وضعیت فعلی علوم انسانی و اجتماعی در ایران، سیطره کمیت گرایی علوم فنی و تکنیکی بر علوم اجتماعی را مهمترن عامل عقب افتادگی این علوم در ایران دانست. وی سنجش علوم انسانی در ایران با شاخص های علوم تجربی در ایران را فاجعه بار دانست و آن را عامل جدا افتادگی نهاد علم از جامعه ایرانی دانست.

طالبی: از تجربیات سی ساله باید درس گرفت
دکتر ابوتراب طالبی عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی نیز مباحث مطرح شده و دغدغه های اساتید و دانشجویان این حوزه را دارای صبغه تاریخی دانست و از دانشجویان خواست به سابقه تاریخی این ایده ها در سالهای انقلاب فرهنگی مراجعه کنند تا دچار تکرار و درجازدگی نشوند.

شهرستانی: اولین قدم برای تشکیل اجتماع علمی داشتن مسئله مشترک میان نخبگان علمی است
در این نشست همچنین سید حسین شهرستانی به نمایندگی از دانشجویان تحصیلات تکمیلی حاضر در نشست، به الزامات و شرایط شکل گیری یک اجتماع علمی اشاره کرد. وی ضمن تفکیک اجتماع علمی از جامعه علمی در جامعه شناسی، روابط علمی در اجتماع علمی را جوهری، غیرصوری، ارگانیک و حقیقی دانست و نبود یک مسئله اجتماعی مشترک، بروکراسی اداری در دانشگاهها، کمی گرایی و مدرک گرایی را از مهمترین موانع شکل گیری یک اجتماع علمی برشمرد. شهرستانی شکل گیری مساله مشترک اجتماعی میان نخبگان حوزه علوم اجتماعی را اولین قدم برای همدلی و همفکری و ایجاد یک نهاد علمی جدید دانست و اظهار داشت در چهار دهه اخیر خود «انقلاب اسلامی» بزرگترین و مهمترین حادثه سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ایران معاصر بوده است، ولی علوم اجتماعی هنوز وارد تبیین جدی و بومی آن نشده است.

 پیش از شروع این مراسم مستند مردم شناسانه « مشتی اسماعیل» ساخته مهدی زمانی کیاسری که چند جایزه داخلی و خارجی را از آن خود کرده است به نمایش در آمد. در ابتدای جلسه نیز میثم مهدیار سردبیر سایت ضمن ارایه گزارشی از وضعیت سایت، رویکرد سایت علوم اجتماعی اسلامی ایرانی را باز نمایی متناسب همه رویکردهایی که به این حوزه تعلق دارند عنوان کرد. وی  رویکرد فلسفه اسلامی، رویکرد غرب شناسانه، رویکرد دانش اجتماعی در آیات و روایات، رویکرد مطالعات فرهنگی انقلاب اسلامی، رویکرد مردم شناسانه و رویکرد دانش اجتماعی مسلمین را مهمترین رویکردهای شناسایی شده در این حوزه دانست و اظهار داشت که سایت علوم اجتماعی اسلامی ایرانی قصد دارد با بازنمایی بهتر آثار و محصولات تولید شده در این رویکردها، زمینه را برای نقد و بررسی و تعمیق آنها فراهم کند.