شکوه رمضان در دیار هامون

به گزارش گروه ایرانشناسی خبرگزاری دانا، جامعه مسلمان شیعه و سنی سیستان و بلوچستان همانند مردمان دیگر مناطق کشور آداب و رسوم ویژه‌ای در ماه مبارک رمضان دارند، مردمان این استان پهناور کشور چند روزه مانده به آغاز رمضان ماه ضیافت الهی با برپایی آیینهای خاصی به پیشواز ماه مبارک می‌روند.

به استقبال رمضان

تعمیر، غبارروبی مساجد، اهدا فرش به مکانهای مذهبی، کمک به نیازمندان و دادن خیرات از جمله برنامه‌های پیش از آغاز ماه مبارک رمضان در سیستان و بلوچستان است.

افطاری به نیازمندان و سحرخوانی و رمضان‌خوانی از آیینها و آداب و رسوم ماه مبارک رمضان در سیستان و بلوچستان است.

سحری خوانی و رمضان خوانی با قدمتی هزار ساله

در روستاهای منطقه سیستان با وجود وسایل سمعی و بصری، بر اساس سنت دیرینه هنگام سحر صدای سحرخوانی ریش سفیدان به گوش می‌رسد که با خواندن دعاهای ویژه اقدام به بیدار کردن مردم می‌کنند.

بر اساس برخی شنیده‌ها، آیین سحرخوانی و رمضان خوانی از بیش یک هزار و 400سال پیش یعنی از اوایل اسلام، نزد ساکنان سیستان مرسوم بوده است.

در آیین سحرخوانی، ریش سفیدان و معتمدان روستاهای سیستان پیش از آغاز سحر از خواب بیدار شده و با رفتن به پشت بام منازل خود با خواندن اشعار محلی و مذهبی مردم روستا را از فرا رسیدن وقت سحر با خبر می‌کنند.

این افراد اشعار مذهبی و سروده‌های شاعران کشور از جمله "خواجه عبدالله انصاری" و "باباطاهر عریان" را با صدای بلند بر روی پشت بام خانه می‌خوانند.

ترانه‌های عامیانه سیستانی نیز بخش مهمی از گنجینه فرهنگی این دیار است که همانند آینه‌ای پاک، از زندگی بی‌غل و غش مادی و معنوی مردم سیستان حکایت می‌کند.

آیین رمضان خوانی نیز از هشتم تا چهاردهم ماه رمضان در سیستان مرسوم است.

در این آیین که شب هنگام اجرا می‌شود، جمع زیادی از نوجوانان و جوانان هر محله در مقابل منازل سایر مردم اجتماع کرده و اشعار محلی را با صدای رسا قرایت می‌کنند.

شرکت‌کنندگان در این آیین پس از اجرای برنامه رمضان خوانی منتظر دریافت انعام از سوی صاحبخانه می‌مانند در گذشته تعدادی از جوانان عیار و با ایمان با اجرای آیین رمضان‌خوانی هر شب غذاها و پول جمع‌آوری شده از مردم را میان نیازمندان و فقرا تقسیم می‌کنند.

مردم سیستان و بلوچستان در موقع افطار نیز پس از شنیدن اذان مغرب دست از کار کشیده و ابتدا با افطاری مختصر مانند خرما و نان تافتون محلی روزه خود را در فضایی صمیمی می‌گشایند.

حضور دسته‌جمعی نمازگزاران در ماه مبارک رمضان در مساجد و برگزاری نمازهای یومیه به صورت جماعت جلوه دیگری به این مکانها در مناطق شهری و روستایی سیستان و بلوچستان بخشیده است.

نمازگزاران پس از اقامه نماز به تشریح احکام و معارف اسلامی که توسط روحانی بومی یا اعزامی ارایه می‌شود، گوش فرا می‌دهند.

همچنین حضور در کلاسهای قرایت و تفسیر قرآن مجید از برنامه‌هایی است که در زاهدان با حضور نمایندگان ولی‌فقیه در استان و امور اهل سنت بلوچستان ماه مبارک رمضان برپا می‌شود.

نماز تراویج و نماز قیام

شب زنده‌داری مسلمانان این منطقه در ماه مبارک رمضان پر رونق‌تر از گذشته است و افراد تا سحر بیدار می‌مانند، خواندن نماز تراویح یکی از آیینهای اهل سنت در ماه مبارک رمضان در این خطه است.

پس از اذان و نماز عشا مسلمانان اهل سنت نماز مستحب تراویح که 21رکعت است را به طور جماعت برپا می‌دارند.

همچنین اهل سنت از بیستم ماه رمضان، نماز قیام را برپا می‌کنند که این نماز از ساعت 12 شب آغاز و پیش از سحر به پایان می‌رسد، در نماز قیام هر شب نمازگزار باید سه جز قرآن را در نماز تلاوت کند یا به امام جماعت که تلاوت می‌کند گوش فرا دهد.

خودداری از سفرهای طولانی، گرفتن روزه تمام و رویت هلال ماه از دیگر آیینهای مردم این منطقه به مناسبت ماه رمضان است.

در پایان ماه رمضان مردم سیستان و بلوچستان به بلندی‌های اطراف می‌روند و بی‌صبرانه رویت هلال ماه شوال را جستجو می‌کنند.

در روز عید فطر مردم این دیار علاوه بر شرکت در نماز در عیدگاه‌ها و پرداخت فطریه، به دید و بازدید یکدیگر می‌روند.

عید سعید فطر یکی از مهمترین اعیاد اهل تسنن است که به مدت سه روز گرامی داشته می‌شود.

خوراک رمضان در سیستان

در ایام ماه مبارک رمضان غذاهای آب دار منطقه از جمله آبگوشت محلی و کشک زرد سیستانی در موقع افطار به اوج خود می‌رسد. هر چند که نباید از حلیم محلی (غلور) نیز غافل شد چرا‌که بیشتر خانواده‌ها در این مدت روی به این غذا می‌آورند.

در قدیم زمانی که ماه رمضان در ایام گرم سال قرار می‌گرفت مردم از غداهای سرد همچون آب دوغ خیار و کشک استفاده می‌کردند تا در طول روز دچار گرمازدگی نشوند. آنها حتی برای این‌که در طول روز دچار افت قند نشوند از آلوی خشک، برگ زرد‌آلو و دواهای محلی مربایی را درست می‌کردند که در طول روز به هیچ عنوان احساس ضعف نمی‌کردند.