سال ها است که محققان در حال بررسی چگونگی شکل گیری حیات بر روی سیاره خاکی ما هستند و در طی این جستجوها نظریه مبنی بر این که سال ها پیش تعدادی دنباله دار، آب و مولکولهای کربنی لازم برای تشکیل حیات در زمین را به این سیاره آورده اند مطرح شده است.
به گزارش خبرنگار گروه دانش خبرگزاری دانا (دانا خبر) دنباله دار ها به دو دسته دوره ای و غیر دوره ای تقسیم می شوند. دنباله دارهای غیر دوره‌ای که از ابر اورت نشات می گیرند و در فضا به پرواز در می آیند گرانشی محدود به خورشید ندارند و مدار آنها به شکل سهمی در فضا ترسیم شده است و در طول سفر خود تنها یک بار خورشید را دیده و دیگر هرگز دوباره به آن مسیر باز نمی‌گردند و دنباله دار های دوره ای به دنباله دار هایی می گویند که در زمان طولانی که بیش از 200 سال مشخص شده در فضا در حرکت هستند و از ابر اورت و کمربند کویپر سفر خود را آغاز کرده اند.
دنباله دار چیست ؟
دنباله‌دار یک گلوله برفی کیهانی است که از گازهای منجمد، سنگ و گرد و غبار ساخته شده و تقریبا به اندازه یک شهر کوچک است و از سه بخش هسته، گیسو و دم تشکیل شده است که هسته آن که در بخش مرکزی جای گرفته از گرد و غبار و گاز و یخ شکل گرفته و هنگامی که دنباله‌دار نزدیک خورشید می‌شود یخ‌های موجود در هسته آن تبخیر شده و تبدیل به ابر بزرگی در اطراف دنباله‌دار می‌شود که به آن گیسو می گویند .
بخشی از یخ های دنباله دارها در لحظه حرکت به سمت خورشید ذوب شده و در لحظه حرکت به شکل دم در انتهای آنها باقی مانند که ما ناظران زمینی آن را به صورت دم می بینیم.
هر دنباله دار از یک هسته جامد که توسط ابری به نام گیسو احاطه شده تشکیل می شود و دنباله دارها می توانند دارای یک یا دو دم نیز باشند و اغلب آنها آنقدر کوچک یا کم نور هستند که از زمین بدون تلسکوپ و ابزارهای اپتیکی قابل رویت نیستند با این حال برخی از آنها تا هفته ها در آسمان با چشم غیر مسلح دیده می شوند.
قسمتهای مختلف یک دنباله دار
هسته دنباله دارها یک توپ از یخ و ذرات غبار سنگی است که شبیه به یک گلوله برفی کثیف می باشد و قطر آن طبق تخمین های زده شده حدود ۱۶ کیلومتر یا کمتر است و معمولا یخ این هسته از آب منجمد تشکیل شده اما ممکن است مواد منجمد دیگری مثل آمونیاک، دی اکسید کربن، مونوکسید کربن و متان نیز در آن وجود داشته باشد. دانشمندان بر این باورند که هسته برخی از دنباله دارها ترد و شکننده است زیرا تعداد زیادی از دنباله دارها را در فضا یافته اند که بدون هیچ دلیل واضحی در فضا متلاشی و خرد شده اند.
با نزدیک شدن دنباله دار به قسمت های داخلی منظومه شمسی، گرمای خورشید منجر به تبخیر قسمتی از یخ موجود در سطح هسته دنباله دار می شود و ذرات غبار و گاز با فشار از دنباله دار به فضا خارج می گردند که به این قسمت گیسو می گویند.
پرتوهای گرم خورشید، ذرات غبار را از قسمت گیسو به بیرون هدایت می کند و این ذرات تشکیل دم غباری دنباله دارها را می دهند و در همان لحظه بادهای خورشیدی که جریانی با سرعت بسیار زیاد از ذرات باردار الکتریکی هستند بخشی از گازهای دنباله دارها را به یون تبدیل می کند و این یون ها نیز به بیرون از گیسو جریان پیدا کرده و دم یونی را شکل می دهند.
لازم به ذکر است، به دلیل اینکه دم های دنباله دارها توسط پرتوها و بادهای خورشیدی هدایت یا به اصطلاح جارو زده می شوند همیشه دنباله این اجرام در جهت مخالف خورشید قرار می گیرند که امتداد برخی از آنها به مسافتی معادل ۱۶۰ میلیون کیلومتر می رسد.
دنباله دارها چگونه شکل می گیرند
دنباله دارها یا از ابر اورت و یا از کمربند کویپر منشا و سر چشمه می گیرند و مهمترین تفاوت آنها با دیگر اجرام منظومه خورشیدی مانند سیارک‌ها، شهاب‌وارها، شهاب‌ها و شهاب‌سنگ‌ها مواد تشکیل دهنده آنها است به طوری که سایر اجرام کیهانی از فلزات و مواد سنگی و سیارک‌ها تشکیل شده اند در صورتی که دنباله دارها از یخ، گرد و غبار و مواد سنگی ساخته شده‌اند.
حتی دنباله‌دارهای بزرگ هم با چشم غیر مسلح در آسمان قابل رویت نیستند اما زمانی که این اجرام به خورشید نزدیک می‌شوند سطوح یخی آنها تبخیر شده و مقدار زیادی از گاز و گرد و غبار آنها فرار می‌کند که از همین گازها دم‌های بسیار بزرگی شکل می‌گیرد که دیدنی و قابل‌توجه است.
بیشتر دنباله دارهایی که ما از زمین شاهد آنها هستیم در مدار بیضی شکل بزرگی به دور خورشید در حال گردش هستند.
ستاره شناسان در مورد دنباله دارها بر این باورند که آنها باقیمانده مجموعه ای از گاز، یخ، سنگ و غبار هستند که حدود ۶/۴ بیلیون سال پیش در منطقه ای بیرون سیارات شکل گرفته اند و برخی از محققان اعلام کردند که تعدادی دنباله دار، آب و مولکولهای کربنی لازم برای تشکیل حیات در زمین را به این سیاره آورده اند.
تفاوت دنباله ها
رفتار و ویژگی‌های دنباله‌دارهایی که از ابر اورت سفر را آغاز می کنند با دنباله‌دارهایی که از کمربند کویپر می‌آیند بسیار متفاوت است. متفاوت بودن دینامیکی این دنباله دارها با یکدیگر نخستین ویژگی متفاوت آنها است و دومین تفاوت این دنباله دارها را می توان وجود دوره‌های بلند دنباله‌دارهای کمربند کویپر دانست به طوری که دنباله دارهای کمربند کویپر دارای دوره‌های کوتاه بین ۲۰ تا ۲۰۰ سال هستند
تفاوت‌های دینامیکی این دو گروه ناشی از تاثیر اجسام دیگر است اجسام ابر اورت توسط رویدادهایی که فراتر از منظومه خورشیدی رخ می‌دهد، آشفته می‌شوند اما دنباله‌دارهای کمربند کویپر به طور مستقیم توسط هیچ ستاره‌ای به جز خورشید نمی‌توانند آشفته شوند و سیاره نپتون که در نزدیکترین فاصله به کمربند کویپر قرار دارد نقش مهمی در ثبات مدار اجسام کمربند و یا راندن اجسام به دورتر از مدار پیشین خود دارد.
