آشنایی با قدیمی‌ترین پل ایران

به گزارش گروه ایرانشناسی خبرگزاری دانا(دانا خبر)، ساخت پل‌های سنگی به دوران قبل از رومی‌ها برمی‌گردد که در خاور میانه و چین پل‌های زیادی به این شکل برپا شده است.

در ایران نیز ساختن پل‌های کوچک و بزرگ از زمان‌های بسیار قدیم رواج داشته و پل‌هایی نظیر سی و سه پل، پل خواجو و پل کرخه بیش از 400 سال قدمت دارند.

احتمالا قدیمترین و ابتدایی‌ترین شکل پل به زمانی بازمی‌گردد که بشر توانست با استفاده از تنه درختان و سنگ‌های بزرگ، امکان عبور از نهرها و درّه ها و مسیل‌ها را فراهم آورد.

از اینرو ساخت پل و استفاده از آن در مناطق کوهستانی و دارای عوارض طبیعی، بیش از نواحی مسطّح و کویری معمول بوده است.

اما پل‌های واقعی از وقتی شکل گرفتند که تکیه گاه و پایه‌های پل ابتدا آماده می‌شد و سپس یک تخته سنگ یا چند تیر چوبی را روی دو پایه می‌نهادند و روی آنها را تخته پوش می‌کردند.

قدیمی ترین پل در ایران که لقب قدیمی ترین پل جهان را نیز دارد در دزفول روی رودخانه دز قرار دارد و قدمت آن به دوران ساسانیان بازمی‌گردد، یعنی چیزی در حدود 1700 سال پیش.

این پل  370متر طول دارد و عرض آن هم 9 متری است. این پل تاریخی از یک دهانه کوچک و بزرگ تشکیل شده که در حال حاضر 17 دهانه از این پل باقی مانده است و این دهانه‌ها در مسیر آبروی رودخانه نیستند.

این پل با گذشت بیش از 10 قرن از ساخت آن همچنان سالم و با دوام محل تردد عابران و خودروهای سواری است.

این پل در سال 260 میلادی به دستور شاپور اول ساسانی توسط 70 هزار اسیر رومی دربند ایرانیان احداث شد و در حالی كه بیش از 10 قرن از عمر آن می گذرد به عنوان باستانی ترین پل جهان اكنون نیز محل تردد خودروهای سواری دزفول و اندیمشک است. این پل دارای 14 دهانه است و آب رودخانه دز از زیر آن عبور می كند.

پل مزبور از سنگ ساروج و آهک بنا شده و در دوران حكومت عضدالدوله دیلمی، صفویان و پهلوی چندین بار بازسازی شده اما پایه های پل حكایت از دوران ساسانی دارد.

ساختار تاریخی پل

این پل برروی رودخانه دز واقع شده و ساختمان فعلی آن در دوران صفویه بر روی ساختمان قبلی بنا شده است. ساختمان این پل متشکل از بافت معماری متعلق به سه دوره تاریخی است. بخش هایی از پایه‌های پل مربوط به دوره ساسانی و بخش طاقدیسی پل مربوط به دوره صفویه و از نمونه‌های طاق‌های دوره اسلامی است و سرانجام بخش عرشه پل که از مصالح جدیدی همچون سیمان و فلز ساخته شده است مربوط به دوره رضا شاه پهلوی است. پس از احداث سد دز در شهرستان دزفول فشار آب رودخانه بر این پل بسیار کاهش یافت.

به گفته مورخان این پل یک اثر منحصر به فرد تاریخی است كه تاكنون توانسته تا این زمان دوام بیاورد.

این پل كه در مركز شهر دزفول قرار دارد شرق و غرب شهر را به هم متصل كرده و راه عبور و مرور شهرهای اندیمشک، شوشتر و دزفول را به هم پیوند داده است.