گزارش
آیین کهن «چلچلا» از جمله مراسم هایی است که همه ساله در دهه اول ماه محرم در شهرستان «مُجن» از توابع سمنان برگزار می گردد.
به گزارش گروه ایرانشناسی خبرگزاری دانا (داناخبر) و به نقل از ایسنا، شهر زیبا و پلکانی شکل مُجن که در فاصله‌ی 33 کیلومتری شمالغرب شاهرود قرار دارد، هر سال در ایام ماه محرم میزبان هزاران تن از عزاداران حسینی و گردشگران مذهبی از اقصی نقاط کشور خصوصاً تهران و گرگان است.بر اساس این گزارش، مجن چند تکیه به نام‌های تکیه بالا (قلعه)، پایین (مرکزی)، سادات، ملاگوهر و ذوالجناح و نیز تعدادی منبرخانه دارد که از چند روز مانده به ماه محرم غبارروبی و سیاهپوش می‌شود.
از قدیم‌الایام از شب سوم ماه محرم در صحن دو تکیه بزرگ مجن تکایای بالا و پایین مقارن با غروب آفتاب مراسم با شکوهی تحت عنوان «چِلچِلا» انجام شده و این آیین تا شب دهم با حضور خادمان و انبوه عزاداران ادامه می‌یابد.
در تکیه پایین پیش ازغروب آفتاب ابتدا فراشان، تکیه را آب و جارو می‌کنند و پس از آن، فضای تکیه را با تعدادی جاجیم و چادر شب فرش کرده و چهل پایه چراغ شمعدان برای برگزاری مراسم در محل می‌چیینند. گویا از همین‌روست که این مراسم زیبای معنوی را چلچلا یا همان چهل چراغ نامیده‌اند.
خدام تکیه مقابل چراغ‌ها و رو به جمعیت حاضر می‌ایستند و فردی که اغلب متولی و به‌اصطلاح محلی‌ها بابای تکیه است، دعا با لحنی دلنشین را می‌خواند.
زنان و دختران بر پشت‌بام‌های پلکانی اطراف تکیه به‌تماشای مراسم می‌نشینند. ایشان بر این باورند که هنگام غروب دعا زودتر مستجاب شده و نباید این فرصت را از دست بدهند.
تکیه‌ی پایین از فضای معنوی خاصی برخوردار است؛ پوششی چادری که برروی صحن تکیه و برفراز ستون چوبی برافراشته شده نمادی از خیمه‌گاه اباعبدالله‌الحسین (ع) است.
در این آیین پس از ذکر صلوات قسمت‌هایی از دعای زیارت عاشورا خوانده می‌شود آنگاه برای سلامت و فرج امام زمان (عج) دعا می‌کنند و حضار همگی با الهی آمین پاسخ می‌گویند.
قسمتی از این دعا بدین شرح است:
«از جهت تعجیل ظهور حامل لواح ولایت الهی/ و صابح محبت لایتناهی/ نور انوار شارقه احدیت / و نور انوار بارقه عزلیت / شمس فلک عصمت و طهارت / قمر آسمان عزت و جلالت / حجت پروردگار و زریه احمد مختار و ...»
در همین حین مردم نذورات خود که بیشتر شامل نان محلی و قند است و برای مراسم اطعام روز بعد عزاداران استفاده می‌شود را به تکیه آورده و بر روی سفره‌های کرباسی قرار می‌دهند. ایشان در قبال آن بسته‌ای کوچک از نبات را به عنوان تبرک از خادمان دریافت می‌کنند.
در پایان مراسم نیز برای آمرزش اموات، شفای بیماران و برطرف کردن و دفع بلیات و قبولی نذورات دعا و فاتحه می‌خوانند سپس چراغ‌ها را دست به دست می‌بوسند و می‌چرخانند و برای اقامه‌نماز مغرب آماده می‌شوند.
آیین معنوی «چلچلا» بهمن91 در هفتمین اجلاس شورای ثبت آثار معنوی کشور در شاهرود به ثبت رسید.
گزارش از: علیرضا اسلام پناه
