به گزارش
گروه سبک زندگی خبرگزاری دانا (داناخبر) ظرف دو هفته، رییس دادگستری دو استان
مرزنشین کشور که هر دو ساختار عشیره‌ای را در دل خود دارند از لزوم استفاده از
نیروهای شیخ‌ها یا سران طوایف و عشایر برای حل‌وفصل اختلافات سخن گفتند.
هفته پیش رییس‌کل دادگستری خوزستان با بیان این که امروز ساختار عشیره آسیب دیده است، خواستار اصلاح و ارتقای کارکرد شیوخ در بین عشایر شده بود.
محمدباقر الفت در نشست با سران عشایر عرب، اظهار کرده بود: تا زمانی که وظیفه شیخ را به حل و فصل دعوی محدود کنیم، جایگاه وی را تنزل داده‌ایم.
الفت تصریح کرد: صندوق عشیره نباید تنها به پرداخت دیه و فصل دعوی اختصاص یابد، بلکه باید صرف سرمایه‌گذاری برای اشتغال و درآمدزایی عشیره شود.
روز گذشته (شنبه) هم مدیرکل دادگستری سیستان و بلوچستان گفت: امروز ریش‌سفیدان و سران طوایف به عنوان نیروهای توانمند در راستای گسترش صلح و سازش در سطح استان مطرح هستند و در حال حاضر اکثر اختلافات میان طوایف و مردم استان توسط بزرگان و ریش‌سفیدان برطرف می‌شود.
حجت‌الاسلام ابراهیم حمیدی در دیدار جمعی از سران طوایف سیستان و بلوچستان افزوده: با همکاری ریش‌سفیدان و سران طوایف امنیت در سراسر استان در حال گسترش است.
در همین زمینه
با دو کارشناس به گفت‌وگو نشستیم. پیرمحمد ملازهی که کارشناس مسایل سیستان و
بلوچستان است و کاظم پورکاظم که پژوهشگر جامعه‌شناسی در استان خوزستان است. هر دوی این کارشناسان نظری متفاوت با روسای دادگستری داشتند.
ملازهی: امیدی به احیای قدرت روسای قبایل در سیستان نیست
ملازهی در
گفتگو با خبرگزاری دانا (داناخبر) گفت که به سخنان رییس دادگستری سیستان و
بلوچستان به دیده تردید می‌نگرد. به گفته او بعد از انقلاب اسلامی وقایعی رخ داد
که در نتیجه نظام سران قبیله‌ای در این منطقه کاملا تضعیف شده است. البته به گفته
او اخیرا تلاش شده از طریق سران طوایفی که با سیاست‌های حکومت مرکزی هماهنگی دارند
اقداماتی صورت گیرد اما ملازهی معتقد است که چنین تلاش‌هایی به موفقیت نمی‌رسد چرا
که اولا افکار عمومی تغییر کرده و دیگر تابع این سران نیست و ثانیا نیروهای دیگری
که مثلا با شعار حمایت از مستضعفین روی کار آمدند جایگزین سران طوایف شدند.
البته به گفته این کارشناس مسایل سیستان و بلوچستان یک عامل دیگر هم در این موضوع دخالت دارد. به گفته سران جدیدی که به عنوان سران طوایف مطرح شده‌اند به شکل مصنوعی و تحت محاسبات سیاسی این سمت را گرفتند و هم حکومت و هم مردم این تصنع را می‌فهمند. به گفته ملازهی همین موضوع باعث می‌شود این افراد برای ایجاد قدرت برای خویش به سمت قدرت اقتصادی بروند. قدرتی که عموما در قاچاق است.
از ملازهی می‌پرسم که این موضوع تاثیری منفی در امنیت منطقه نگذاشته است؟ او پاسخ می‌دهد: «متاسفانه بخشی از ناامنی در ارتباط با خود این‌هاست. در حال حاضر افراد مرتبط با خانواده سنتی و نیز مرتبط با افراد دولتی، عموما در کار قاچاق دست دارند و می‌دانیم که یکی از عوامل ناامنی در سیستان همین قاچاق به خصوص قاچاق مواد مخدر است که سود زیادی برای صاحبانشان دارد.:»
ملازهی می‌گوید در حال حاضر در سردارها و خان‌ها چنین توان ذهنی را نمی‌بیند، آن‌ها قشر نخبه قومی و خاندانی نیست و صرفا از نظر اقتصادی اهمیت دارند.
به گفته
این کارشناس در این شرایط و برای کسب امنیت در سیستان و بلوچستان صرفا باید به
روحانیت اهل تسنن و قشر جوان و تحصیل‌کرده این استان روی آورد اما راهکار بلندمدت
امنیت پایدار منطقه در برطرف کردن همیشگی مشکلات اقتصادی، سیاسی و اجتماعی است.
پورکاظم: روسای عشایر هم چنان قدرتمندند
اما در آن سوی کشور گویی دنیای دیگری وجود دارد. کاظم پورکاظم که درباره خوزستان و مردم آن مطالعات زیادی کرده می‌گوید نقش عشیره و سران آن در مردم این استان کم نشده است. او البته می‌گوید که مردم برای ضمانت اجرای بهتر احکام قضایی دیگر دعاوی خود را نزد رییس عشیره نمی‌برند اما هنوز هم رییس عشیره در آداب و رسوم مردم، امور مالی و مدیریت عشیره نقش دارد.
به گفته او هنوز روسای عشیره هستند که اقداماتی سمبلیک چون ریش‌تراشی در روز فاتحه برداری را انجام می‌دهند (سنتی برای بیرون آمدن صاحبان عزا از سوگواری پس از مرگ عزیزان) هنوز هم رییس عشیره مسوول صندوق‌های مجلس ختم و خون‌بهاست (دو صندوقی که برای تامین مالی مراسم سه روزه عزاداری و سوگواری مرگ یکی از افراد عشیره و تامین مالی خون‌بهای افراد به قتل رسیده به دست یکی از اعضای عشیره به کار می‌آید) و هنوز هم اوست که در مسایل مربوط به مدیریت عشیره حق وتو دارد و در مواردی که یکی از اعضای عشیره خطایی مرتکب شده می‌تواند او را از قبیله اخراج کند.
از او می‌پرسم آیا جوان‌ها این ریاست را می‌پذیرند که او در پاسخ گفت: «آن‌ها نمی‌توانند نپذیرند.»
البته پورکاظم هم تایید می‌کند که بعد از سال 1341 و انقلاب سفید محمدرضا پهلوی که زمین‌های کشاورزی از دست این روسای عشیره بیرون آمد قدرت آنان به خصوص قدرت اقتصادی‌شان کاهش یافت اما هنوز هم به قول او این سران عشایر در حفظ امنیت و پیشگیری از جرم نقش موثری دارند.
