دانشیاردانشگاه تهران موفق به ساخت سامانه هوشمند موقعیت یاب زلزله شد

دکتر حسنعلی فرجی سبکبار،دانشیار دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران در این خصوص به خبرنگار گروه دانش خبرگزاری دانا(داناخبر)، گفت: مطالعات در زمینه سامانه واکنش اضطراری در شرایط بحران انجام شده و این پروژه  با همکاری دکتر مهدی مدیری رییس سازمان جغرافیایی وزارت دفاع به پایان رسیده است. این سامانه ترکیبی از چند فناوری اطلاعات از جمله فناوری سیستم های همراه، سیستم های اطلاعاتی و سیستم موقعیت یابی و سیستم اطلاعات جغرافیایی است.بخشی از این سیستم به پایان رسیده و ثبت اختراع شده  و سایر بخش ها از جمله هوش مکانی و حافظه مکانی نیز در حال توسعه است.

دکترفرجی افزود: سیستم اطلاعات جغرافیایی که مبنای طراحی سیستم واکنش اضطراری را تشکیل می دهد مجموعه ای از اطلاعات، نرم افزار و سخت افزار است که با داده های جغرافیایی و مکانی سروکار دارد. گونه های متفاوتی از این سیستم ها تاکنون ارایه شده است از جمله سیستم های تحت وب و سیستم های همراه . mobile GIs  سیستم های همراه امروزه به سرعت توسعه یافته اند و بر زمینه های کاربرد آن افزوده می شود. امروزه تلفن همراه به عنوان وسیله ای برای تماس کمتر مورد استفاده قرار می گیرد و کاربردهایی مانند ارسال پیام، ارسال تصویر، اتصال به شبکه اینترنت، عکاسی و فیلم برداری، تلویزیون، حسابداری و انجام امور مالی بیشتر استفاده می شود. از طرفی سرعت پردازش و حافظه این سیستم ها ارتقا چشم گیری یافته و بسیاری از تلفن هایی که در حال حاضر ارایه می شوند از نظر سرعت پردازش از کامپیوترهای خانگی برتر هستند.

 وی خاطرنشان کرد: ضریب نفوذ تلفن همراه در جامعه و ویژگی اصلی آن که همیشه همراه کاربرخواهد بود، شبکه ای بسیار گسترده را تشکیل می دهد که برخلاف سایر سیستم ها وابستگی به مکان از بین می رود و شما در هر جا و مکانی که تحت پوشش شبکه باشید می توانید از این سیستم استفاده کنید. با توجه به آنچه اشاره شد. سامانه مدیریت اضطراری براساس قابلیت تلفن های همراه طراحی شده است. هدف این است که در زمان بحران و شرایط اضطراری از این ابزار برای مدیریت سوانح و پرسنل و نیز از حوادث احتمالی جلوگیری کرد. تجربیات تلخ حوادثی مانند زلزله در ایران و جهان نشان داده  که امدادگران زیادی وارد منطقه می شوند و به جستجو و امداد رسانی می پردازند اما گاهی اوقات امکان امداد رسانی وجود ندارد و نیاز به گرفتن کمک از مرکز دارند و یا ممکن است حادثه ای در حال وقوع باشد که اطلاعات آن باید به سرعت در اختیار دیگران قرار گیرد برای نمونه ممکن است در اثر تخریب انبار مواد سمی در حال انتشار باشد که باید سریع اطلاع رسانی شود ولی فرد امداد گر موقعیت خود را نمی داند که اطلاع دهد بنابراین با مشکل مواجه می شود.

 فرجی گفت: گاهی اوقات ممکن است افرادی براثر حادثه زلزله زیر آوار مانده باشند که لازم است امداد رسانی شود ولی فرد به تنهایی از عهده آن بر نمی آید و باید از سایرین کمک بگیرد و یا ممکن است افراد در بخشی از منطقه تمرکز پیدا کرده باشند و بخش هایی تحت پوشش قرار نگرفته باشد و لازم است موقعیت نیروها مشخص شده و اولویت بندی صورت بگیرد. مجموعه ای از این شرایط و شرایط مشابه ضرورت طراحی سیستمی برای جمع آوری اطلاعات حوادث و مدیریت آن را مطرح کرد.

وی گفت: سامانه موقعیت یاب، برای تعیین موقعیت جغرافیایی افراد به کمک تلفن همراه دو فناوری در دسترس است، تعیین موقعیت براساس شبکه و تعیین موقعیت برمبنای گوشی. در وضعیت تعیین موقعیت شبکه مبنا از موقعیت یک یا چند آنتن تلفن همراه برای موقعیت یابی استفاده می شود اینکه فرد در محدود چه آنتنی قرار گرفته می تواند موقعیت اورا مشخص کند. البته در این زمینه روش های مختلفی برای تعیین و موقعیت وجود دارد که به لحاظ مباحث فنی از آن عبور می کنیم دقت این روش ها حداکثر با دقت 150 متر می توانند تعیین موقعیت کند. الگوی دیگر گوشی مبنا است که از GPS تلفن همراه برای تعیین موقعیت استفاده می شود.

دکترحسنعلی فرجی افزود: بخش دیگر سیستم ارسال اطلاعات است چند رویکرد در این زمینه مطرح بوده که درطراحی این سیستم ها به کارگرفته شده است:یکی از این روش ها، روش Offline اطلاعات ثبت بانک اطللاعات می شود و سپس در مرکز تخلیه می شود. دوم روش Online در این روش اطلاعات پس از ثبت بلافاصله ارسال می شود، ارسال اطلاعات ممکن است به صورت بسته پیام کوتاه SMS  و یا از طریق اینترنت GPRSباشد.پس از ارسال اطلاعات،  داده ها در مرکز دریافت شده و رمزگذاری می شود و اطلاعات موقعیتی تبدیل به نقشه و اطلاعات توصیفی در جداول مربوطه قرار می گیرد و دسترسی به اطلاعات از طریق نرم افزاری که برای این منظور طراحی شده است صورت می پذیرد .درمرکز کنترل و مدیریت اطلاعات پردازش شده ، داده ها دسته بندی و اولویت بندی می شوند ارسال اکیپ های کمک رسان می تواند بر مبنای این سیستم باشد.

استاد دانشگاه تهران در خصوص هزینه این طرح افزود: طرح با هزینه شخصی انجام شده و پیاده سازی آن حدود پنج میلیون هزینه داشته است اما درمرحله پیاده سازی و کاربرد آن هزینه آن کاهش می یابد زیرا نرم افزار طراحی شده و روی اکثر گوشی ها قابل پیاده سازی خواهد بود.

دکتر فرجی در پاسخ به این سوال که آیا این سیستم برای همه افراد قابل استفاده بوده یا فقط برای افراد خاصی طراحی شده است؟ گفت:این سیستم برای مدیریت بحران طراحی شده است. در زمان بحران امکان استفاده از آن برای تمام افراد و اکیپ های امداد رسان قابل استفاده است. این سیستم به صورت ساده ای طراحی شده است و با چند کلیک ساده و به کمک ابزارهای گرافیکی کاربرپسند است و نیاز به تخصص زیادی ندارد با یک آموزش کوتاه مدت قابل استفاده است. حسن این کار این است که کلیه مراحل و فرایند کد نویسی شده و کار با آن را ساده کرده است.

دکتر حسنعلی فرجی در خصوص تجاری سازی این طرح و کاربرد آن، تصریح کرد: ما به عنوان تیم دانشگاهی پیاده سازی این طرح  را انجام داده ایم اما تجاری سازی و کاربرد آن بستگی به تقاضا و حمایت از سوی دستگاه های اجرایی دارد. در مجموع اگر این سیستم بتواند به یک یا چند نفر کمک کند و جان فردی را نجات دهد بسیار با ارزش خواهد بود. 

این استاد دانشگاه گفت: امیدواریم که بتوانیم از نتیجه این تحقیقات  در کاربرد نیز استفاده کنیم. البته در حال حاضر درحال توسعه سیستم و افزایش قابلیت ها آن هستیم که نتایج خوبی را بدنبال داشته است  و امید است از این سیستم بتوان استفاده مطلوبی را به عمل آورد.