به گزارش گروه ایرانشناسی خبرگزاری دانا(داناخبر) به نقل از خبرآنلاین، «انسان‌شناسی اخلاق» نوشته دکتر حمید ابوطالبی کتاب اول از مجموعه فلسفه اخلاق اجتماعی است که انتشارات کویر روانه بازار نشر کرده است.
انسان به حکم معلم اول جانداری اجتماعی است و گوهر وجودی اش تنها در بستر جامعه به ظهور می رسد. از منظری انسان‌شناسانه، پاسخگویی به این سوال است که اخلاق چرا و چگونه برای بشر حاصل شد؟ به چه سان در حوزه انسانی تطور و تحول یافت؟ چگونه به آسمان رفت و خدایی شد، یا آنکه از آسمان به زمین آمد و انسان شد؟ یا آنکه از همان آغاز امری انسانی ـ الهی بود. در این صورت آیا اخلاق تنها پیوند عقلانی میان آدمیان و خداست؟ فضیلت، عدالت، وظیفه و تکلیف و چگونه پدید آمده، در حوزه انسانی چگونه رشد یافته، و تطور و تحول آنها به چه سان بوده است؟ زمینی‌اند یا آسمانی؟ منحصر به حوزه آدمیان بوده یا...
نویسنده در این کتاب مستند و تاریخی می کوشد نشان دهد که اخلاق چرا و چگونه برای انسان حاصل شده است؟ او در این کتاب پدیدار اخلاقی را از اقوام ابتدایی بررسی کرده و به مبانی اندیشه اخلاقی در میان آریاییان اشاره می کند. به این منظور هستی شناسی آریاییان مورد بحث قرار می گیرد. در بخش دوم کتاب نویسنده اندیشه و اخلاق یونانی را مورد بحث قرار می دهد و در بحث از اخلاق یونانی تفکر بزرگانی چون سقراط، افلاطون و ارسطو و متفکران پس از ارسطو یعنی رواقیان، اپیکوریان و نوافلاطونیان فلوطینی را از حیث اخلاقی معرفی می کند. بخش چهارم کتاب مبانی اندیشه و اخلاق عربی مورد بحث قرار می گیرد. این بخش نیز همچون سایر بخش های کتاب از دو بخش تشکیل شده است، در فصل یک هستی شناسی اقوام عرب معرفی می شود و در بخش بعدی اخلاق آیینی ایشان مورد بحث قرار می گیرد.
البته نویسنده در پیشگفتار تاکید می کند که هدف از کتاب دین شناسی و تتبعات دین شناسانه نیست، بلکه پرداختن به آن مفاهیم، اسطوره ها، فلسفه ها، اندیشه ها و اموری تاریخی-اجتماعی است که بر اخلاق اقوام و جوامع بر مبنای نوع هستی شناسی، دین باوری، اندیشیدن های فلسفی و ... آنان تاثیر نهاده است. در بخشی از پیشگفتار این کتاب میخوانیم:
«هستی شناسی بومیان نخستین، انسان اولیه و جرقه های اخلاق، کیش کهن نیاکان، هستی شناسی و اخلاق آریایی، هستی شناسی و اخلاق اسطورهای، هستی شناسی و اخلاق فلسفی، هستی شناسی اقوام عرب، اخلاق آیینی اعراب» از عناوین این کتاب خواندنی و مفید است.
در بخشی از کتاب می خوانیم:
انسان، یک حقیقت است؛ حقیقتی که دارای ابعاد وجودی مختلفی است. آن جا که می گوید: «وزن و شکل من» یا «غذا و رشد من»، درباره بعد جسمی و مادی و طبیعی خویش سخن می گوید و آن جا که می گوید: «فکر و اندیشه و عقل من»، از ابعاد غیر مادی وجود خویش خبر می دهد. پس انسان ها، «من»ها و «خود»های گوناگونی دارند: خود حیوانی، خود نباتی و خود روحانی. آنچه انسان را انسان کرده و بر سایر حیوانات برتری داده، همین روح ملکوتی و نفخه الهی موجود در اوست.
یکی از قدیمی ترین دستورهای حکیمانه جهان که به وسیله انبیای الهی به بشر ابلاغ شده و حکیمان بزرگ جهان نیز آن را به زبان آورده اند و اعتبار و اهمیت خودش را در طول تاریخ، حفظ کرده و ارزش آن، هر روز، بیشتر کشف شده، این است که: «ای انسان! خودت را بشناس... »
هستی شناسی پارسی
عصر هخامنشی در تداوم همان باورهای کهن آریایی که البته دستخوش مواجهه با باورهای بابلی - ایلامی هم شده بود، آغاز شد...در مغرب سرزمین آریایی، کورش نیز نام خود را از خورشید گرفته بود. زیرا خورشید را در زبان پارسی، کوروش می نامیدند و پادشاه در برابر آن به نماز می ایستاد. کورش روانه خانه می شد تا در آستانه پدرش، هستیا (الهه آتش در یونان باستان)، و زاوش (ستاره مشتری) و همه ایزدانی را که مددکار نسل و تبارش بودند، دعا و ستایش کنند تا از الهامات آسمانی برخوردار شده و اراده ایزدی را بشناسد. چرا که از زمان بسیار قدیم خورشید نزد ایرانیان دارای جنبه قدسی بوده است. و در هفت پاره که از قطعات قدیم اوستا است، کالبد اهورا مزدا، مثل خورشید تصویر شده. و در جایی دیگر آمده است که خورشید چشم اهورا مزدا است، استرابوهن می نویسد که ایرانیان خورشید را به اسم مهر می ستایند، هر بار یشتن خورشید هم ثواب داشت...هر بار یشتن ماه به جز ثواب اوستا خواندن یک فرمان ثواب داشت...
و اگر خورشید و ماه نو را ستایش نمی کردند، هر بار یک فرمان گناه محسوب می شد. انرژی ایزدان جهان را پر کرده و آنها عناصر فعال دگرگونی ها و تغییرات آن به شمار می رفتند؛ آتش نیز که به نام رب النوع آتش شخصیت می یافت، متعالی ترین نیروهای طبیعی به حساب می آمد...بر مبنای نظرات آنان، آتش و آب برادر و خواهر محسوب میشدند اما چگونه؟ از آنجا که در آثار کورش و داریوش و خشایارشا و اردشیر اول و اردشیر سوم، نامی از آناهیتا الهه آب برده نشده است؛ این نسبت می بایست شکل جدیدتری داشته و بر باورهای آنان افزوده شده باشد. اسم ناهید برای نسختین بار فقط در کتیبه ای که از اردشیر دوم هخامنشی در شوش روی یک صفه ستونی کشف شده، مشاهده می شود. بنا به خواست اهورا مزدا و آناهیت و میثرا، من دوباره این ایوان را ساختم، لذا می توان پنداشت در حوزه پادشاهان ایران کهن، نخست اردشیر دوم مجسمه آفرودیت آناییتیس را در بابل و شوش و همدان و دمشق و سارد برپا نمود و ستایش او را به مردمان فارس و باختر آموخت.»
دکتر حمید ابوطالبی که اکنون معاون سیاسی دفتر رییس جمهور است، متولد سال 1336 تهران و دارای مدرک دکترای جامعه شناسی تاریخی از دانشگاه لرون فرانسه، کارشناسی ارشد جامعه شناسی سیاسی از دانشگاه سوربن فرانسه، کارشناسی ارشد تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی از دانشکده الهیات دانشگاه تهران و کارشناسی جامعه شناسی از دانشگاه تهران است. او پیش تر سفیر جمهوری اسلامی ایران در کشورهایی نظیر ایتالیا، بلژیک، استرالیا و اتحادیه اروپا (به مدت 15 سال)، مدیر کل سیاسی وزارت امور خارجه(به مدت 5 سال)، مشاور وزیر امور خارجه(به مدت5 سال) و عضویت در شورای استراتژیک وزارت امور خارجه بوده است.
این کتاب در 540 صفحه با قیمت 16هزار و 500 تومان روانه بازار نشر شده است.
