گشتی میان مدارس قدیمی تهران//2
مدیر موسسه «پیام غدیر» معتقد است عام المنفعه بودن موسسات آموزشی غیر انتفاعی امکان برخورداری از کمک های افراد خیرخواه را به شدت افزایش می دهد. او با اشاره به توان مالی پایین دانش آموزان در منطقه، معتقد است امکان تحصیل دانش آموزان کم بضاعت باید توسط افراد خیر فراهم شود.
خبرگزاری علمی و آموزشی دانا، در راستای اهداف خود، به سراغ مدارس سرشناس تهران رفته است. مدارسی که گرچه نقش پررنگی در تربیت نسل های مختلف شهروندان اثر گذار کشور داشتند ولی کمتر از سوی عموم مردم شناخته شده اند. یکی از این مدارس موسسه پیام غدیر است.
دو مرکز از چهار مرکز آموزشی موسسه پیام غدیر ، دبیرستان‌های دوره اول و دوم، در دو سوی حسینه ای قرار گرفته‌اند که گنبد آن از دور انسان را به یاد مساجد محلات می‌اندازد. و فضای خلوت پارک رو به روی آن ترکیب جالبی از دنج بودن و در عین حال غربت را القا می کند. همان گونه که مدیر عامل مجتمع، آقای سعیدی نژاد، در مورد شرکت کم تعداد دانش آموزان در آزمون ورودی مقطع دبیرستان این موسسه به کشش مالی اندک مردم در منطقه 14 اشاره داشتند.
در ارتباط با تاریخچه، نحوه اداره، تامین مالی و مشخصه‌های اسلامی بودن این مدرسه با مدیر عامل مجتمع، آقای سعیدی نژاد، به گفت وگو نشستیم.
درباره نحوه تشکیل مدرسه توضیح می فرمایید؟
در سال 1367 قانون مدارس غیر دولتی که بعدها به عنوان غیر انتفاعی معروف شد، تصویب شد. امام خمیتی(ره) در اواخر عمر شریف خود اجازه ورود مستقیم مردم در عرصه گرداندن مدارس را دادند. ایشان فرمودند: اجازه بدهید مردم بیایند در بحث آموزش وارد شوند و گوشه ای از کار را به دست بگیرند . چرا که آن زمان، زمان شهید رجایی بحث داغی در این زمینه وجود داشت. به دلیل مسایلی که پس از انقلاب وجود داشت تاکید بر یکپارچگی مدارس دولتی محدویت هایی برای بسیاری که خواهان دنبال کردن برنامه‌های خاص علمی-مذهبی بودند ایجاد شد. به همین دلیل کسانی که می‌خواستند برنامه‌های جداگانه داشته باشند باید برای گرفتن موافقت به آموزش و پرورش مدام تردد می‌کردند و مشکلات اداری بسیاری را متحمل می‌شدند که مجموع این دشواری‌ها منجر به تصویب قانون مدارس غیر دولتی شد. در همان زمان بنیان گذار این مجموعه که حاج آقای حسینی، مجری معروف برنامه اخلاق در خانواده، با سابقه آموزش و پرورش و مرحوم محمد کرباسچیان با توجه به قانون مصوب تصمیم به ایجاد یک مدرسه غیر دولتی با رویکرد اسلامی گرفتند. لذا از سال 1370 این مجموعه تشکیل شد.
آیا موسسه پیام غدیر دارای مالک است یا سهامداران آن چه کسانی هستند؟
این موسسه عالم المنفعه است. بحث سرمایه گذاری افراد و سهام مطرح نیست. از همان اول که با کمک مردم خیر ایجاد شده در اساس نامه آمده که هیچ کدام از اعضا مالکیت خصوصی و یا سهام ندارند. و اگر روزی قرار به انحلال مجموعه گرفته شود اموال آن به ولی فقیه تعلق می‌گیرد. نکته جالب اینکه همین عدم مالکیت شخصی باعث شده است تاکنون افراد خیر مانند مسجد با طیب خاطر به این موسسه کمک کنند. یکی از توصیه‌های بنده در این زمینه همین است. به واسطه همین عالم المنفعه بودن هم مراجع بزرگوار تقلید اجازه می‌دهند که از وجوهات موسسات کمک شود و هم مردم کمک می‌کنند.
شما چگونه در این مسیر وارد شدید؟
بنده نیز از طریق انجمن اسلامی صنف کفش همراه با ابوی با دعوت از همکاران صنف در بازار خیرین را با برشمردن اهمیت آموزش و پرورش ترغیب به کمک در این زمینه کردیم. آن‌ها نیز به شرط مالکیت عمومی متقبل تامین هزینه شدند .
مراحل تکامل موسسه به چه شکل بوده است؟
موسسه پیام غدیر در بدو تاسیس محدود به یک دبستان بود. در واقع محلی در خیابان ایران حدود 1000 متر با قرض و کمک مراجع و بازاری‌ها خریداری شد و تبدیل به دبستان پیام غدیر با دو کلاس اول دبستان شد. کم کم موسسه پرو بال گرفت تا اینکه یکی از افراد خیر پیشنهاد تشکیل راهنمایی را دادند که مخالفت شد که برای سال بعد این اتفاق بیفتد. در نهایت با اصرار ایشان در همان سال یک مدرسه راهنمایی در خیابان صفی علی شاه در مکانی که یکی از خیرین در اختیار موسسه قرار داده بود ایجاد شد. دو سه سال بعد سال 76 این محل کنونی با کمک خیرین به عنوان دبیرستان ایجاد گردید. هم اکنون نیز مدرسه خیابان ایران در حال ساختن است. ان شا الله برای سال آینده دوره اول دبستان در خیابان صفی علی شاه، دوره دوم در مدرسه ایران، و دو مرکز دبیرستان در همین مکان خواهیم داشت. در واقع چهار مرکز آموزشی برای موسسه پیام غدیر به جذب دانش آموز مبادرت خواهند کرد.
چه تعداد دانش آموز در مراکز این موسسه در حال حاضر تحصیل می کنند و چه مقدار از هزینه موسسه از شهریه دانش آموزان تامین شود؟
تعداد دانش آموزان دبستان و پیش دبستان 350 نفر، دانش آموزان در مقطع راهنمایی 100 نفر و در مقطع دبیرستان دبیرستان 220 نفر مشغول به تحصیل هستند. تقریبا هزینه‌های جاری مدرسه که قریب به 2 میلیارد است از شهریه بچه‌ها تا مین میشود. شهریه برای مقطع دبستان 4 میلیون و برای مقطع دبیرستان 4.5 میلیون است که تا حدود 90 درصد هزینه‌ها را به شکل تقریبی پوشش می‌دهد. البته مقداری 5 تا 10 درصد کسری بودجه از افراد خیر تامین می‌گردد. و برای کارهای فوق برنامه و ساختمانی و غیره از بانی‌های دیگر کمک گرفته میشود. البته افراد برای پرداخت شهریه سخت‌گیرانه نیست و عموما بر اساس بضاعت دانشآموزن ممکن است انواع تخفیف‌ها را برای دانش آموزان نیازمند در نظر بگیرند.
معیار پذیرش دانش آموزان چیست؟
معیار پذیرش بچه‌ها، تعهد ظاهری و باطنی دانش آموزان و خانوده های ایشان به ملزومات شرعی می‌باشد. برای مثال خانواده‌های بچه‌ها باید محجبه باشند. طی مصاحبه‌هایی از خانواده‌ها ارزش مداری آنان مورد توجه قرار می‌گیرد. در کنار این معیارهای فرهنگی معیارهای علمی نیز مانند شرط معدل و آزمون هم برای ورود به مدارس تحت پوشش موسسه پیام غدیر لازم است. هر سال حدود 300 نفر در مقطع ابتدایی شرکت می‌کنند که از آن میان 70 نفر پذیرش می‌شوند. در مقطع دبیرستان نیز 150 نفر شرکت می‌کنند که از این میان 60 نفر موفق به ورود به دبیرستان پیام غدیر می‌شوند.
امکاناتی که مدرسه شما فراتر از مدارس معمولی به دانش آموزان عرضه می‌کند چیست؟
در مقطع دبستان دانش آموزان تا ساعت 3:15 در مدرسه هستند و فرصت نماز و نهار دارند . در مجموعه آشپزخانه وجود دارد با این حال هر کسی متمایل است از منزل غذا می آورد. در مقطع دبیرستان و راهنمایی هم گاه تا ساعت 5 دانش آموزان در کلاس‌ها شرکت دارند و در مقطع پیش دانشگاهی نیز برنامه مطالعاتی تا ساعت 7-8 دارند. پنجشنبه‌ها هم دانش آموزان اول و دوم دبیرستان برای کلاس‌های غیر درسی اختیاری مانند آموزش عکاسی، فیلم برداری و برخی رشته‌های تخصصی ورزشی که برای بچه‌ها جاذبه داشته باشد، به مدرسه می آیند.
نسبت به برنامه مدارس دولتی این موسسه افزایش ساعت درسی دارد. مثلا آموزش 30 ساعته باید باشد ولی با توجه به تجربیات سال های گذشته این مقدار در این موسسه افزایش یافته است. مثلا زمان تدریس درس ریاضی از 5 ساعت به 8 ساعت و دروس معارف از 3 ساعت به 4 ساعت افزایش یافته است. فراتر از افزایش ساعت تدریس دروس مصوب دروسی نیز به شکل جداگانه مثل احکام و تجوید و تفسیر قرآن کریم نیز مستقل ارایه میشود.
در رابطه با رشته معارف که در کنار سایر شاخه های نظری در دبیرستان تدریس می شود توضیح بفرمایید.
رشته معارف در سال 1364 توسط حاج آقا امامی کاشانی تاسیس شد. این رشته به منظور پرورش افرادی که در آینده قرار است به حوزه علیمه بروند تدارک دیده شده است. عملا یک حالت پیش حوزوی دارد که اجازه گرفتن دیپلم به افراد می‌دهد و بنابراین امکان ادامه تحصیل در رشته‌های انسانی در صورت انصراف از تصمیم به رفتن حوزه برای آن‌ها میسر خواهد بود. و اگر قرار باشد به حوزه بروند معادل دو سال تحصیل در حوزه محسوب میشود. حدود 70 دانش آموز دوره معارف است. دروس مصوب دانش آموزان دوره معارف با نگاه حوزوی با اخلاق، عربی و ادبیات دروس علوم انسانی مشترک هستند.
آیا از اساتید خاصی در مجموعه استفاده می کنید؟
گاهی برای سخنرانی از اساتید خاص دعوت میشود ولی در زمینه تدریس از اساتید توانای خودمان استفاده می‌کنیم.
مراکز آموزشی تحت مدیریت موسسه پیام غدیر تاکنون چه موفقیت هایی کسب کرده است؟
در منطقه چهارده و منطقه دوازده لوح‌های تقدیر زیادی جمع میشود! بیشتر به مناسب‌های خاص مانند موفقیت گروه سرود، ورزش و گاهی شرکت در المپیادها دریافت شده‌اند. مثلا کمک‌های اولیا برای ساختن صحن حضرت زهرا که در منطقه کم نظیر بود، موجب دریافت لوح گردید. به لحاظ علمی جزو مدارس خوب منطقه هستیم. نه مدرسه اول بلکه رده‌های دوم و سوم. آمار قبولی در کنکور که الان صد درصد است ولی رتبه های زیر هزار در حد سالانه چهار- پنج نفر است.
فارغ از برنامه های متمرکز بر آموزش علمی دانش آموزان برنامه های جنبی مجموعه شما چیست؟
موسسه به جز بخش آموزشی دارای دو برنامه عمده نیز است که مستقیم با دانش آموزان سر و کار ندارند. یک بخش آموزشی- خانواده است که به کل موسسه خدمات می‌دهد. این بخش خود چند زیر شاخه دارد. قسمت آموزشی خانواده و مربیان. در بخش مربیان کلاس‌هایی در تابستان برای دانش افزایی همکاران عمدتا در بخش‌های عقیدتی و مسایل مهم تدریس از جمله روانشناسی، علوم تربیتی به ایشان آموزانده میشود و در طول سال نیز طبق یک برنامه ریزی کتاب‌هایی در اختیار همکاران جهت مطالعه قرار می‌دهند. در قسمت خانوده، نشریه پیام سَنا، چاپ میشود. و کتاب سال است که مجموعه ای از فعالیت‌هایی هر مدرسه ای به عنوان مجموعه فعالیت‌های آموزشی چاپ میشود. بعلاوه جلساتی با حضور خانوده دانش آموزان نیز 6 بار در سال برای مادران و سه بار برای پدران برگزار میشود. که طی آن اساتید و سخنرانان خارجی برای این منظور دعوت می‌شوند. همچنین 5 سال است در باب مطالعه شبانه اولیا این موسسه اقدامات موثری انجام می‌دهد. در بخش فرهنگی کتبی مانند نهج ابلاغه با ترجمه مرحوم دشتی، نهج الفصاحه و امسال هم کتاب نگین افرینش برای این منظور به اولیا توصیه شده است. به اولیا توصیه میشود که هر شب ده دقیقه به همراه خانوده به مطالعه و بحث در باب این کتاب‌ها بگذرانند. 40 درصد خانواده‌ها از این کارها استقبال می‌کنند. یک سایت هم برای پوشش تجربیات معلمین سرتاسر کشور، شناسایی معلمان فرهیخته و بیان تاریخچه زندگی انها، طرح سوا لات دانش آموزن و پاسخ به انها، اخبار آموزش و پرورش و اخبار مدرسه خودمان طراحی شده و هم اینک بر روی اینترنت قابل دسترسی است. همچنین بازدیدهای هدفمند تابستانه دانش آموزان به دیدار علما ، مراکز علمی، رادیو معارف و... وجود دارد. هفته ای یک روز یکشنبه‌ها معلمین به منظور بررسی مشکلات تربیتی آموزشی جلسه دارند. مدرسه هر سال اولویت آموزشی و پرورشی دارند. مثلا هوشمند سازی در حوزه آموزش که امسال مد نظر ماست و اولویت پرورشی که در آن زمینه به دانش آموزان کتاب می‌دهند و سعی میشود که الگوهای مناسب اسلامی معرفی و ترویج گردد.
بخش دوم فعالیت های جنبی را بفرمایید.
تحت عنوان طرح مشکات به آموزش طلبه‌هایی که متمایل به خدمت در آموزش و پرورش هستند خدمات آموزشی ارایه می کنیم. عمدتا هم خواهران در این طرح فعالیت می‌کنند. برای جذب طلبه‌ها در این طرح در حوزه‌های علمیه تبلیغ میشود کسی که می‌خواهد در پایان دروس حوزوی در مدارس تدریس کند، مکانی شبیه به یک دانشکده پنج سال در کنار مسجد فائق در حد مدرک فوق دیپلم راه اندازی شده است. اگر چه این دوره مدرک ندارد ولی گواهی داخلی پس از آن داده میشود. روانشناسی رشد، روش شناسی برخورد با جوانان، شناخت آموزش و پرورش از موضاعات مهم آموزشی در آن دوره هستند. هدف این بوده که یک روحانی که قصد تدریس دارد به دانش نوین مجهز شود. برای تدریس در این حوزه از اساتید دانشگاه و فضلای حوزه دعوت میشود.
در حوزه سلامت چه اقداماتی در مجموعه شما صورت پذیرفته است؟
در مدرسه ما یک مرکز سلامت و بهداشت داریم. دکتر علایی که علوم تربیتی خوانده‌اند و بعد پزشکی خوانده‌اند، اکنون در مدرسه بچه‌ها و کارمندان را در صورت نیاز ویزیت می‌کند . حدود چند روز در هفته حضور دارند تمام دانش آموزان پرونده پزشکی دارند. از آن‌ها آزمایش قند گرفته میشود و کسانی که نیاز به پیگیری دارند به خانوده اطلاع داده میشود. امکانات مختصری برای موارد مختصر در مدارس به هر حال موجود است.
آیا با مدارس اسلامی دیگر نیز در ارتباط هستید؟
برای همفکری با شرکت در کانون مدارس اسلامی که در دانشگاه امام صادق نیز یک بار تشکیل شد وآیت اله مهدوی کنی و آقای لولاچیان جزو هیات امنا آن هستند نسبت به اشتراک تجربه مبادرت می‌کنیم.
برنامه‌های بلند مدت و کوتاه مدت موسسه را بفرمایید.
ما که دیگر پیر شدیم. ولی برنامه‌هایی است که ما تحت عنوان آرزو از آن‌ها نام می‌بریم از جمله اینکه در کنار این مجموعه پسرانه یک مجتمع دخترانه هم داشته باشیم و همچنین دانشگاه هم داشته باشیم.
به عنوان سوال آخر می توانید توضیح دهید چرا این راه را انتخاب کردید؟
ما در مدرسه علوی درس خواندیم و می‌توانم به جرات ادعا کنم بسیاری از مدارس از شاگردان مدرسه علوی به وجود آمد. مرحوم علامه رییس مدرسه علوی همیشه شعری این چنین می‌خواندند: زیر آسمان کبود/ هیچ کاری بالاتر از انسان سازی نبود. وی همیشه تاکید داشتند کارهای اساسی بکنید. یک بار گویا مرحوم علامه شاگردان قدیمی مدرسه را فرا می‌خوانند. شاگردانی همچون آقایان نعمت زاده، وزیر صنایع، غفوری فرد، خرازی وزیر سابق امور خارجه ، نقل است که مرحوم علامه گفتند«بچه‌ها بیاید تو... من چه قد گفتم نروید سراغ کارهایی که همه می‌توانند بکنند... چرا نرفتید سراغ مدرسه و تدریس. قوت و قدرت خود را بیاورید در آموزش و پروش که مادر همه کارهاست.به همین دلیل ما هم عرصه آموزش را برای خدمت به خدا و جامعه انتخاب کردیم.
:
