ساخت دستگاه «طیف سنج جرمی زمان پرواز» در کشور

به گزارش گروه دانش خبرگزاری دانا(داناخبر) و به نقل ازایسنا، طیف‌سنجی جرمی (Mass Spectroscopy)‏ یکی از روش‌های طیف‌سنجی است که به بررسی نسبت جرم به بار مولکول ها با استفاده از میدان‌های الکتریکی و مغناطیسی می‏‌پردازد. آنالیز جرمی به روش زمان پرواز، یکی از انواع روش های طیف‌سنجی جرمی است که به سبب قابلیت های آن در زمینه مطالعه مواد و ماکرومولکول‌ها مثل پروتئین‌ها از اهمیت خاصی در علوم مختلف از جمله شیمی، بیوشیمی، فیزیک، زیست شناسی، مواد و کشاورزی برخوردار است.

به گفته دکتر محمود تبریزچی، استاد دانشکده شیمی دانشگاه صنعتی اصفهان و مدیرعامل شرکت سازنده این دستگاه، کاربرد اصلی «طیف سنج جرمی زمان پرواز» در تعیین جرم مولکول ها و اتم‌هاست. از این دستگاه می توان در انجام تحقیقات و مطالعات در حوزه های مختلف به ویژه دارو، محیط زیست، تولید مواد غذایی، تولید و آنالیز در صنعت عطر سازی، شناسایی سموم و همچنین صنعت نفت و پتروشیمی و صنایع وابسته استفاده کرد.

وی درباره نحوه عملکرد این دستگاه گفت: در «طیف سنج جرمی زمان پرواز»، ابتدا مولکول ها یونیزه شده و در یک میدان الکتریکی شتاب داده می شوند و سپس در یک ناحیه خلاء به پرواز در می‌آیند. یون‌های سنگین شتاب کمتری گرفته و آهسته تر حرکت می‌کنند؛ بدین ترتیب یون‌های مختلف در حین پرواز از یکدیگر جدا می‌شوند. سرانجام یون‌ها با یک دستگاه آشکارساز در انتهای ناحیه پرواز برخورد می‌کنند. زمان پرواز یون‌ها نشان دهنده سرعت آن‌هاست که از روی جرم یون تعیین می‌شود.

تبریزچی، بازار بین‌المللی این دستگاه چندین میلیارد دلار است و قیمت خام ساده ترین نوع آن، 300 هزار دلار است که با احتساب تحریم و دیگر هزینه ها به 500 هزار دلار می‌رسد. از طرفی چون دستگاه از راه های غیر رسمی خریداری می شود، هیچ گونه خدماتی از سوی فروشنده ارائه نشده و اکثرا پس از مدتی بدون استفاده می‌مانند. با ساخت این دستگاه در داخل، امکان خرید آن با نصف قیمت نمونه وارداتی امکان پذیر شده است.

وی با اشاره به حمایت مالی مناسب ستاد ویژه توسعه فناوری نانو از ساخت این دستگاه اظهار داشت: به دلیل تنوع کاربرد و قیمت بالا، این دستگاه براساس نیاز مشترین طراحی و ساخته می شود. نسخه اولیه این دستگاه در دانشگاه مورد استفاده دانشجویان قرار گرفته و نسخه دوم به سفارش ستاد توسعه فناوری نانو ساخته شده است.